کوپولا هم برهوت را آباد نکرد

جشنواره کن دوره هفتادوهفتم به سنت همیشه البته به استثنای سال بعد از کرونا از میانه ماه می، روز سه‌شنبه ۱۴ می ‌(۲۵ اردیبهشت‌ماه) کار خود را آغاز کرد. این جشنواره متشکل از هیئت‌ داورانی است که اکثریت اعضای آن را زنان سینماگر تشکیل می‌دهند.

تجلیل از بانوی آهنین

در روز اول جشنواره در کنفرانس مطبوعاتی هیئت داوران، مهمترین بخش صحبت‌ها پیرامون تأثیر «جنبش می‌تو» بر صنعت سینما گذشت.

گرتا گرویگ، بازیگر و کارگردان آمریکایی و رئیس هیئت داوران این دوره فستیوال درباره تأثیر این جنبش گفت: «جنبش می‌تو در صنعت سینما تغییرات زیادی به‌وجود آورده و باعث بهتر شدن این صنعت شده است و معتقدم که گسترش این بحث در سینما اهمیت دارد.»

همان روز جشنواره با فیلم کمدی فرانسوی «پرده دوم» ساخته کانتن دوپیو که در بخش خارج از مسابقه حضور داشت، کار خود را آغاز کرد. شب افتتاحیه با اهدای جایزه نخل طلای افتخاری به مریل استریپ، بازیگر بزرگ آمریکایی به پایان رسید.

استریپ این جایزه را از دستان بینوشِ فرانسوی دریافت کرد. بازیگر «آبی» کیشلوفسکی در ستایش بانوی آهنین گفت: «تو صاحب جایگاهی محونشدنی در تاریخ سینما هستی، تو یک گنجینه بین‌المللی هستی. تو باعث شدی نگاه ما به دنیای زن‌ها در سینما عوض شود، تو به ما کمک کردی که خودمان را به شیوه‌ای متفاوت نگاه کنیم.»

بازگشت ناپلئون و فیوریوسا به سینما

دومین روز جشنواره با نمایش اولین فیلم بخش مسابقه اصلی یعنی «الماس وحشی»، ساخته آگاته ریداژه که داستان دختر جوانی است که به برنامه‌های رئالیتی‌شو علاقه دارد و رفتن به آن برنامه سرنوشتش را تغییر می‌دهد، آغاز شد.

این فیلم به سبک اغلب دوره‌های جشنواره کن ـ که در آن فیلم‌های ابتدایی جشنواره چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند ـ نتوانست منتقدان را تحت‌تأثیر قرار دهد. در این روز نسخه مرمت‌شده که البته فردریک بوناود مدیر سینماتک فرانسه از اصطلاح بازسازی برای آن، یعنی فیلم «ناپلئون» ابل گانس استفاده می‌کند، در بخش کلاسیک‌های کن به نمایش درآمد.

«ناپلئون» اثر بی‌همتای ابل گانس در حضور کوستا گاوراس در جشنواره کن امسال به نمایش درآمد. گفته می‌شود برای بازسازی و مرمت این فیلم ۱۵سال زمان به همراه ۴ میلیون یورو هزینه صرف شده است.

نمایش فیلم اکشن پسا-آخرالزمانی «فیوریوسا» ساخته جرج میلر که پنجمین قسمت از فرنچایز «مکس دیوانه» است نیز پرسروصداترین اتفاق روز دوم جشنواره بود.

منتقدان حاضر در فستیوال پیش‌بینی می‌کنند این ساخته میلر بتواند موفقیت چشمگیر قسمت قبلی این مجموعه را که ۹ سال پیش اکران شد، در گیشه تکرار کند. «فیوریوسا» آخر هفته راهی سینماهای جهان می‌شود و احتمالاً پا جای فیلم قبلی این مجموعه که یکی از بهترین فیلم‌های اکشن تمام دوران‌هاست، بگذارد.

گران‌ترین تجربه تاریخ

روز سوم جشنواره روز فرانسیس فورد کوپولا، فیلمساز بزرگ تاریخ سینما بود و البته می‌توان گفت تا به امروز که کمتر از نیمی از جشنواره سپری شده، کوپولا و فیلمش مهمترین اتفاق جشنواره هفتادوهفتم را رقم زده‌اند.

کوپولا که در اروپا و جشنواره کن به همان اندازه آمریکا تحسین شده است، بعد از سال‌ها غیبت به فستیوالی آمد که نزدیک به ۵۰ سال پیش اولین نخل طلایی خود را از آنجا گرفته بود.

خالق «پدرخوانده»ها با گروه عوامل فیلم «مگالوپلیس» روز ۱۶ می ‌(۲۷ اردیبهشت‌ماه) روی فرش قرمز جشنواره کن حاضر شد. «مگالوپلیس» همانطور که انتظار می‌رفت دیدگاه‌های متضادی را به همراه داشت.

بازیگری مثل ریچارد گی‌یر بعد از تماشای فیلم در سالن نمایش خطاب به خبرنگاری گفت: «این فیلم اثری دیوانه‌وار است و فقط یک دیوانه می‌تواند آن را بسازد.»

بااین‌حال همه تماشاگران این نظر را نداشتند، پیتر بردشاو، منتقد سالخورده گاردین فیلم تازه کوپولا را یک اثر بسیار کسل‌کننده (مگابورینگ) و خیلی توخالی خواند.

کوپولا در کنفرانس مطبوعاتی فیلم خود در جشنواره کن، بین داستان فیلمش و اتفاقات امروز آمریکا و جهان رابطه‌ای برقرار کرد و گفت: «کشور آمریکا براساس ایده‌های جمهوری روم بنا شده است. رومی‌ها شکل جدیدی از حکومت به نام جمهوری را با مجلس سنا و قوانین و با همه چیزهایی که ما پذیرفته‌ایم ابداع کردند. زمانی احساس من این بود که یک حماسه رومی در آمریکای مدرن بسازم و نمی‌دانستم ممکن است داستان فیلمم با سیاست امروز تا این حد مرتبط باشد. جمهوری روم که دارای عناصری از دموکراسی مدرن بود، در سال‌های پایانی عمر خود در برابر مشکلات اقتصادی، فساد و ظهور جولیوس سزار در قامت یک دیکتاتور تسلیم شد.»

کوپولا همچنین با اشاره به مشاهده حرکت جهان به سمت نئوراستگرایی و فاشیسم نه‌فقط در ایالات‌متحده بلکه در سراسر دنیا گفت: «ترسناک است، زیرا هر کسی که در زمان جنگ جهانی دوم زنده بوده و شاهد وحشت‌ جنگ بوده است، نمی‌خواهد این اتفاق تکرار شود.»

شریدر ناامیدکننده بود

روز چهارم جشنواره روز نمایش فیلم تازه یورگوس لانتیموس و فیلم «اوه کانادا» ساخته پل شریدر بود. پیتر بردشاو، منتقد گاردین درباره فیلم «انواع مهربانی» لانتیموس نوشت: «فیلمی با سه مؤلفه مسئله جنسی، مرگ و اما استون که سه‌گانه پریشانی لانتیموس را کامل می‌کند. «انواع مهربانی» را سنگین‌تر و طولانی‌تر از آنچه انتظار داشتم احساس کردم، در این فیلم انگار به دنبال یک راه‌حل معنادار هستیم که ممکن است اصلاً وجود نداشته باشد.»

فیلم «اوه کانادا» ساخته پل شریدر نیز که در این روز به نمایش درآمد داستان یک نویسنده چپگرای آمریکایی- کانادایی است که برای فرار از جنگ ویتنام به کانادا می‌رود.

ایده ساخت این فیلم شریدر که به‌نوعی مرگ‌اندیشانه است، زمانی سراغ این فیلمنامه‌نویس و فیلمساز آمریکایی آمد که او درگیر بیماری کرونا بود. شریدر در این فیلم بعد از دهه‌ها دوباره با ریچارد گی‌یر ستاره فیلم «ژیگولوی آمریکایی» همکاری کرده است. پیتر بردشاو این فیلم شریدر را اثری عجیب و غریب، بدون هیچ شور و انرژی و ناامیدکننده خواند.

ادامه جشنواره

در ادامه این فستیوال شاهد خواهیم بود که از استودیوی انیمیشن‌سازی ژاپنی جیبلی و همینطور جرج لوکاس، خالق یکی از مهمترین پدیده‌های فرهنگی نیمه دوم قرن بیستم آمریکا یعنی «جنگ ستارگان» با اهدای نخل طلایی افتخاری تجلیل خواهد شد. استودیوی جیبلی اولین شرکت فیلمسازی است که این جایزه معتبر را در دنیا دریافت می‌کند.

سینماگرهای برجسته‌ای که قرار است در ادامه جشنواره فیلم‌هایشان به نمایش دربیاید شامل دیوید کراننبرگ، پائولو سورنتینو، کیریل سربرنیکوف و کریم عینوز هستند. به عقیده من احتمالاً فیلم کیریل سربرنیکوف با نام «لیمونوف: چکامه» که اقتباسی از کتابی به همین نام، نوشته امانول کارر است و قرار است روز سه‌شنبه ۲۱ می ‌به نمایش دربیاید، یکی از جدی‌ترین رقبای نخل طلایی کن امسال خواهد بود. «لیمونوف: چکامه» یک فیلم زندگینامه‌ای درباره نویسنده و سیاستمدار مخالف روسی، ادوارد لیمونوف است که حزب ملی بلشویک را تاسیس کرد. تا به امروز که هیچ‌کدام از فیلم‌های نمایش‌داده‌شده در جشنواره شانس دریافت جایزه مهم فستیوال را نداشته‌اند.

حاشیه جشنواره

بدون شک مهمترین حاشیه جشنواره در روزهای آینده با حضور فیلم «دانه انجیر معابد»، ساخته جدید محمد رسول‌اف رخ خواهد داد. رسول‌اف بعد از انتشار ویدئویی از خود هنگام خارج شدن از مرز آن هم از مرزهای کوهستانی ایران، دوباره به صدر اخبار رسانه‌های فرهنگی دنیا برگشته است و احتمالاً در صورت حضور در فستیوال، کنفرانس مطبوعاتی این سینماگر ایرانی که سال‌ها در کنار جعفر پناهی مشهورترین غایب‌های فستیوال‌های جهانی بودند با حاشیه‌هایی همراه باشد. فیلم «دانه انجیر معابد» محمد رسول‌اف روز جمعه (۲۴ می) چهارم‌ خردادماه به نمایش درمی‌آید. جشنواره کن تا روز ۲۵ می ‌(پنجم خردادماه) ادامه دارد.

 عکس: GettyImages