ترامپ وقتی فوتبالی فکر میکند... America First شعارش نیست!
نشریه پولیتیکو در مقالهای تفصیلی به حضور گرم ترامپ در دنیای فوتبال پرداخته است. اهمیت این مطلب در روزهای میزبانی آمریکا و ایالت ترامپ، یعنی فلوریدا از بازیهای جام باشگاههای جهان، قابل توجه است.

به گزارش هممیهن آنلاین، در اوایل ماه ژوئن، اداره گمرک و حفاظت مرزی ایالات متحده (CBP) در صفحه فیسبوک خود اعلام کرد که مأموران «با لباس رسمی و تجهیزات کامل» این نهاد در مسابقات جام جهانی باشگاههای فیفا حضور خواهند داشت. الکس لاسری، مدیر اجرایی کمیته میزبانی جام جهانی ۲۰۲۶ نیویورک–نیوجرسی، با دیدن این پیام هشدارآمیز شگفتزده شد و نگران بود که چنین بیانیهای تأثیر مخربی بر میزان حضور تماشاگران در مسابقات بگذارد.
در همان هفته، سیاست مهاجرتی دولت ترامپ بهوضوح به نمایش درآمده بود: هزاران تفنگدار دریایی و نیروی گارد ملی وارد لسآنجلس شدند تا از طرح اخراج مهاجران حمایت کنند. پس از آنکه مقامهای شهری و ایالتی این اعزام را تهدیدی علیه حاکمیت خود دانستند، ترامپ و مشاوران ارشدش آنان را «بیکفایت» خواندند و در شبکههای اجتماعی به تمسخرشان پرداختند.
اما هنگامی که لاسری با کاخ سفید تماس گرفت تا نگرانی خود را درباره پست منتشرشده از سوی CBP ابراز کند، با واکنشی کاملاً متفاوت روبهرو شد. اندرو جولیانی، مسئول کارگروه ویژه آمادگی برای جام جهانی، به لاسری اطمینان داد که حضور وزارت امنیت داخلی در مسابقات فوتبال این ماه، حضوری صرفاً روتین و عادی خواهد بود. جولیانی او را تشویق کرد تا نگرانیها را نزد هواداران خارجی کاهش دهد و در صورت نیاز خبرنگاران را به کاخ سفید ارجاع دهد. پست تحریکآمیز CBP نیز بعدها حذف شد.
آمادهسازی برای بزرگترین تورنمنتهای ورزشی جهان، تصویری متفاوت از دولت ترامپ ارائه میدهد: کاخ سفید از بازدیدکنندگان خارجی استقبال میکند، روابطی هماهنگ با کشورهای همسایه حفظ مینماید، با سازمانهای بینالمللی همکاری نزدیکی دارد و با رهبران ایالتها و شهرهای تحت اداره دموکراتها نیز برخوردی حمایتگرایانه و حتی مشوقانه دارد. این رویکرد، استثنایی بهاندازهی دروازه فوتبال در مقابل شعار «اول آمریکا» بهنظر میرسد.
اندرو جولیانی در گفتوگو با پولیتیکو گفت: «بزرگترین جام جهانی تاریخ، هم امن خواهد بود و هم خوشامدگو. ما بهعنوان میزبان، به خود میبالیم که درهای خود را به روی هواداران سراسر جهان میگشاییم و یکی از اهداف کارگروه این است که اطمینان حاصل شود هواداران خارجی بتوانند در این رویداد تاریخی شرکت کنند.»
ترامپ که پیشتر مالک یک تیم فوتبال آمریکایی بوده، همواره به هیجان و زرق و برق رقابتهای ورزشی گرایش شخصی داشته است. در دوره اول ریاستجمهوری خود تلاش کرد تا جام جهانی و المپیک را پس از چند دهه به آمریکا بازگرداند. اکنون در دوره دومش، این فرصت را دارد که خود ریاست برگزاری این بازیها را بر عهده گیرد. با این حال، تحقق این امر مستلزم هماهنگی مجموعهای از رویدادهای بسیار پیچیده از لحاظ لجستیکی است، که نیازمند همکاری جهانی و آزادی جابهجایی افراد است؛ چیزی که با روح سیاست «اول آمریکا» در تضاد کامل قرار دارد.
آلن روتنبرگ، که در دوران ریاستجمهوری بیل کلینتون هماهنگکننده جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا بود، میگوید: «همه میدانیم که ترامپ عاشق جلب توجه است. چه چیزی بیشتر از این میتواند جلب توجه کند که میلیاردها نفر شاهد باشند که او ضربه آغازین را میزند و جام قهرمانی را به تیم برنده اهدا میکند؟»
شور و شوق ترامپ برای شکوه و شکوفایی جام جهانی باعث شده است که او با سرعت و اشتیاق، تمامی جنبههای این رویداد ــ که از بزرگترین رقابتهای ورزشی تاریخ خواهد بود ــ را بپذیرد، حتی اگر این پذیرش به بهای رنجاندن وفادارترین هوادارانش تمام شود. ماه گذشته، در حالیکه کاخ سفید فرمانی را برای محدود کردن سفر از ۱۹ کشور صادر کرد، ترامپ بهطور مشخص استثنایی برای ورزشکاران بینالمللی، مربیان و کادر پشتیبانی که در جام جهانی، المپیک و سایر رقابتهای بزرگ شرکت میکنند، در نظر گرفت.
با آنکه ترامپ همواره سازمانهایی چون سازمان ملل، ناتو و سازمان جهانی بهداشت را بیارزش یا زیانبار میداند، اما خواستههای فیفا ــ نهاد حاکم بر فوتبال جهان مستقر در زوریخ ــ را به رسمیت میشناسد و به آنها پاسخ مثبت میدهد. جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، بارها در مراسمی با عکسهای یادگاری باشکوه به دفتر بیضیشکل کاخ سفید دعوت شده است؛ جایی که رهبران اوکراین و آفریقای جنوبی با تحقیر و تندی مواجه شدند.
در داخل کشور نیز، اندرو جولیانی شخصاً از هر ۱۱ شهر میزبان رقابتها بازدید کرده یا با آنها هماهنگ شده است ــ که بیشتر آنها تحت اداره دموکراتها هستند ــ تا نشستهای امنیتی برگزار کند؛ این در حالیست که ترامپ در سخنرانیهای عمومی، مدیریت شهری این مناطق را بهدلیل سیاستهایشان در قبال بیخانمانها یا نحوه برخورد با اعتراضات مورد حمله قرار میدهد. با وجود آنکه ترامپ بارها تهدید کرده بود بودجه فدرال برخی از این شهرها را قطع خواهد کرد، بودجه آشتیجویانهای که دولت او تنظیم کرده، کمکهزینههایی برای پوشش امنیتی جام جهانی به همین شهرها اختصاص میدهد.
الکس بروزوویتز، استراتژیست کارزار انتخاباتی ترامپ، میگوید: «رئیسجمهور ترامپ بارها گفته است که میخواهد میراث او بهعنوان یک صلحآفرین شناخته شود. ورزش در طول صدها سال، چیزی بوده است که ملتها را گرد هم آورده. و رئیسجمهور به این واقعیت احترام میگذارد.»
وعدههایی که جام جهانی را فروختند
در ماه مه ۲۰۱۸، وزارت دادگستری ایالات متحده در حال آمادهسازی برای ارائه استدلال شفاهی در برابر دیوان عالی بود تا از فرمان اجرایی ترامپ برای ممنوعیت ورود شهروندان هفت کشور عمدتاً مسلمان دفاع کند. این فرمان، که یکی از نخستین اقدامات ترامپ بهعنوان رئیسجمهور بود، نمادی از اجرای وعدههای انتخاباتیاش در قالب سیاست «اول آمریکا» بهشمار میرفت.
صدور این فرمان موجب هرجومرج در فرودگاهها شد؛ جایی که وکلای مهاجرت و معترضان بهسرعت برای کمک به مسافران خارجی وارد عمل شدند. همزمان، سیل گستردهای از شکایتهای حقوقی علیه این فرمان به جریان افتاد.
در کاخ سفید، اما دونالد ترامپ در خفا مشغول امضای سیاستی کاملاً متفاوت درباره ورود بازدیدکنندگان خارجی بود ــ البته تا زمانی که این بازدیدکنندگان برای حضور در رقابتهای ورزشی به ایالات متحده سفر میکردند. در سال ۲۰۱۷، نمایندگان فدراسیون فوتبال آمریکا همکاری با همتایان خود در مکزیک و کانادا را آغاز کردند تا پیشنهادی برای برگزاری نخستین جام جهانی مشترک میان سه کشور ارائه دهند. اکثریت قریببهاتفاق مسابقات، از جمله دیدار فینال، قرار بود در ورزشگاههای آمریکا برگزار شود.
ابتدا تیم موسوم به «میزبانی متحد» باید حمایت اکثریت ۲۱۱ کشور عضو فیفا را در برابر پیشنهاد رقیب مراکش جلب میکرد. بسیاری از نمایندگان این کشورها، که نگران سیاستهای مهاجرتی سختگیرانه ترامپ بودند، خواهان تضمینی شدند مبنی بر اینکه وزارت خارجه ایالات متحده به تمامی تیمهای راهیافته و هوادارانی که از کشورهای مختلف سفر میکنند، ویزا خواهد داد و برخوردی مهماننوازانه خواهد داشت.
در مارس ۲۰۱۸، رکس تیلرسون، وزیر خارجه وقت، پیشنویس نامهای را تهیه کرد که در آن، نه دسته از افراد واجد شرایط دریافت ویزای مرتبط با بازیها مشخص شده بودند؛ بهنقل از نسخهای از نامه که توسط پولیتیکو مشاهده شده است. اما اعضای کارزار میزبانی آمریکا نگران بودند که سخنان تیلرسون برای متقاعد کردن نمایندگان خارجی کافی نباشد.
ترامپ چند ماه بعد در دیداری با جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، و کارلوس کوردیرو، رئیس وقت فدراسیون فوتبال آمریکا، گفت: «آنها مدام با من تماس میگرفتند و میخواستند مرا قانع کنند که به این کارزار بپیوندم، اما فقط یک تماس کافی بود. چون وقتی شنیدم که پای ‘جام جهانی’ در میان است، گفتم من این کار را میخواهم انجام دهم.»
در ۲ مه ۲۰۱۸، ترامپ بهطور محرمانه نامهای را امضا کرد که لحنی کاملاً متفاوت با موضع دولتش در دیوان عالی داشت؛ جایی که در همان ماه، وکیل دولت ترامپ استدلال میکرد که ممنوعیت کامل ورود از برخی کشورها برای حفظ امنیت ملی ضروریست. این نامه، که با هماهنگی جارد کوشنر، مشاور وقت، تهیه شده بود، حاوی تضمین شخصی ترامپ بود مبنی بر اینکه: «تمامی ورزشکاران، مسئولان و هواداران واجد شرایط از سراسر جهان خواهند توانست بدون هیچگونه تبعیضی وارد ایالات متحده شوند.»
اعضای تیم میزبانی متحد، به گفته دو تن از افراد دخیل در این پروژه که بهشرط ناشناس ماندن با پولیتیکو گفتوگو کردهاند، با همراه داشتن این نامه به بیش از پنجاه کشور سفر کردند و آن را بهعنوان سندی محوری در ارائه نهایی خود به مقامات فوتبال جهان ارائه دادند. یکی از این افراد گفت: «وقتی کسی تردید داشت و میگفت: "شرایط آمریکا پیچیده است ــ ممنوعیت سفر، مشکل ویزا..." ما میگفتیم: "نگران نباش. ما با رئیسجمهور صحبت کردهایم و این هم نامهاش که نشان میدهد هیچ مشکلی نخواهد بود."»
در ماه ژوئن همان سال، پیشنهاد میزبانی مشترک ایالات متحده، مکزیک و کانادا موفق شد، و برگزارکنندگان، برنامهریزی برای مسابقات را در سه کشور آغاز کردند ــ در حالیکه ترامپ همزمان فشار برای ساخت دیوار مرزی ۳۲۰۰ کیلومتری با مکزیک را افزایش میداد و اجلاس G7 را که در کانادا برگزار شده بود، با حمله لفظی به نخستوزیر جاستین ترودو و توصیف او بهعنوان فردی «غیرصادق و ضعیف» به آشوب کشاند.
در آن زمان، خود تورنمنت برای ترامپ مفهومی دور و انتزاعی به نظر میرسید ــ دو دوره ریاستجمهوری با آن فاصله داشت ــ و جز لذت بردن از موفقیت در کمک به فروش ایده میزبانی، وظیفه خاصی متوجه او نبود. ترامپ در سال ۲۰۱۸ در کنار اینفانتینو و کوردیرو با لحنی مزاحآمیز گفت: «خب، ۲۰۲۶... من دیگر اینجا نخواهم بود. شاید مدت ریاستجمهوری را تمدید کنند.»
جانشین او، جو بایدن، تعهدات ترامپ به فیفا در مورد جام جهانی را دنبال کرد. آژانسهای فدرال گفتگوهای مقدماتی درباره ویزا و تأمین امنیت را آغاز کردند. همزمان، ۱۶ شهر میزبان انتخاب شدند ــ از جمله ۱۱ شهر در ایالات متحده ــ که هر یک کمیتهای محلی برای هماهنگی امور خارج از ورزشگاهها تشکیل دادند.
بازگشت ترامپ به قدرت در سال جاری، همزمان با تقویمی مملو از رویدادهای ورزشی عظیم بود که در دوره نخست ریاستجمهوری او تثبیت شده بودند. جام جهانی در ۱۱ ژوئن ۲۰۲۶ آغاز میشود و پنج هفته بعد با فینال در نزدیکی نیویورک پایان مییابد. ۶۰ مسابقه در خاک آمریکا برگزار خواهد شد. المپیک تابستانی نیز در پایان ژوئیه ۲۰۲۸ در لسآنجلس برگزار خواهد شد. این رویدادها مقدمهای برای جشنهای سالگرد ۲۵۰ سالگی ایالات متحده خواهند بود.
اکنون، پرسشهایی که در سال ۲۰۱۸ در قالب تعهد ترامپ مبنی بر ورود آزادانه «بدون تبعیض» مطرح شده بود، جنبهای کاملاً عملی و فوری پیدا کردهاند. تعهداتی که ترامپ در نخستین دوره خود به فیفا داد، اکنون با سیاستهای مهاجرتی سختگیرانهتری که در دوره دوم در پیش گرفته، در حال برخورد و تضاد هستند ــ و این موضوع، دیپلماتهای خارجی، مسئولان محلی شهرهای میزبان و مقامات فیفا را در بلاتکلیفی قرار داده است.
یکی از افراد دخیل در برنامهریزی با شهرهای میزبان که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرده، میگوید: «همه روی لبه تیغ راه میروند، چون هیچکس نمیتواند پیشبینی کند، مخصوصاً در این دولت فعلی، که فردا چه تصمیمی گرفته خواهد شد.»
وقت بازی
اندکی پیش از بازگشت به واشنگتن در ژانویه، ترامپ در اقامتگاه مارالاگو خود با جیانی اینفانتینو دیدار کرد. هدف رئیس فیفا مشخص بود: متقاعد کردن رئیسجمهور جدید به اینکه تورنمنتهای فیفا فرصتهایی بزرگ برای درخشش ترامپ و ایالات متحده در صحنه جهانی هستند. ترامپ جایگاهی برجسته در مراسم افتتاحیه در کنگره به اینفانتینو داد و شب قبل از آن، پنج بار از او در یک گردهمایی نام برد. ترامپ خطاب به او گفت: «جیانی، بابت جام جهانی ممنونم.»
در ماههای بعد، اینفانتینو حضوری مکرر در کاخ سفید پیدا کرد؛ از جمله آوردن جام طلایی جام باشگاههای جهان و کلیدی نمادین برای باز کردن حلقههای آن. زمانی که تیم مشهور ایتالیایی یوونتوس برای یک بازی به واشنگتن آمد، اینفانتینو مالک باشگاه و چند بازیکن ستاره را با خود برای دیداری در لحظه آخر با ترامپ آورد، حتی در حالیکه کاخ سفید با بحران فزاینده ایران و اسرائیل درگیر بود. اندکی بعد، معاون رئیسجمهور جیدی ونس، اینفانتینو را در یکی از مسابقات جام باشگاههای جهان در ایالت زادگاهش اوهایو همراهی کرد.
علاقه ترامپ به ورزش، چه بهعنوان تماشاگر و چه همراه سیاسی، اکنون به مزیتی سیاسی بدل شده است. او در جریان کارزار انتخاباتی، بهطور مرتب در مسابقات UFC و فوتبال دانشگاهی حاضر شد تا توجه طیفهایی از رأیدهندگان سختدسترس ــ از جمله مردان جوان سیاهپوست و لاتینتبار ــ را جلب کند. اوایل امسال، ترامپ اولین رئیسجمهور در دوران ریاست بود که در مسابقه سوپربول شرکت کرد و بخش عمدهای از توجه رسانهای پربینندهترین برنامه سال را به خود اختصاص داد.
الکس بروزوویتز، مسئول شبکههای اجتماعی کارزار ترامپ، گفت: «رئیسجمهور ترامپ همواره قدردان ورزشکاران سطحبالا بوده است. او به تلاش، ژنتیک و ذهنیتی که رسیدن به اوج موفقیت را ممکن میسازد احترام میگذارد، چون خودش آن طرز فکر را میشناسد.»
اما این تحسین صرفاً به گرفتن عکس و تیتر خبری محدود نشده است. هنگامیکه در بهار امسال پیشنویس فرمان اجرایی جدیدی برای ممنوعیت سفر از کشورهای تهدیدکننده امنیت ملی تهیه شد، استثنایی در آن گنجانده شد برای «هر ورزشکار یا عضو تیم ورزشی... که برای حضور در جام جهانی، المپیک یا سایر رقابتهای مهم ــ به تشخیص وزیر خارجه ــ سفر میکند.» وزارت خارجه این استثناء را به مسابقات جام باشگاههای فیفا و جام طلای کونکاکاف نیز تسری داد.
در ماه مارس، ترامپ فرمانی امضا کرد که طی آن کارگروه ویژه جام جهانی فیفا تأسیس شد؛ متشکل از کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی، و مارکو روبیو، وزیر خارجه. این کارگروه اکنون به مرکز فرماندهی هماهنگیهای گسترده پشتپرده بین کاخ سفید، نهادهای فدرال، دولتهای خارجی و کارکنان کنسولی وزارت خارجه در سفارتخانههای جهان تبدیل شده است. بسیاری از این سفارتخانهها پیشتر نیز با عقبماندگیهای گسترده در صدور ویزا مواجه بودند، و اکنون باید مدارک لازم برای ۶.۵ میلیون هوادار را که برای تابستان آینده به ایالات متحده، مکزیک و کانادا خواهند آمد، پردازش کنند.
یکی از مقامات کاخ سفید که بهشرط ناشناس ماندن صحبت کرده، گفت: «میزبانی یک رویداد بینالمللی ورزشی نشانهای است از اینکه رئیسجمهور بهطور کورکورانه درهای کشور را به روی جهان نمیبندد و تصمیماتش ناعادلانه نیست.»
اما در همین مسیر، خطر سیاسی بزرگی در کمین است؛ بهویژه اگر دولت بیش از حد برای جلب رضایت جامعه جهانی فوتبال انعطاف نشان دهد ــ جامعهای که برخی از حامیان پرصدای ترامپ نگاه منفی به آن دارند. تاکر کارلسون در سال ۲۰۰۶ جام جهانی را «شر» و «گامی بهسوی حکومت واحد جهانی» توصیف کرده بود. استیو بنن، رئیس پیشین کارزار ترامپ، اخیراً با لحنی تمسخرآمیز گفت: «باید بهطور کامل فیفا را ممنوع کرد چون من از فوتبال متنفرم!»
در مراسم راهاندازی رسمی کارگروه ویژه در ماه مه، معاون رئیسجمهور ونس اذعان کرد که دولت با چالشی بزرگ در متعادلسازی سیاست سختگیرانه خود درباره مهاجران و میل جدید به استقبال از هواداران فوتبال مواجه است.
ونس گفت: «ما میخواهیم آنها بیایند، جشن بگیرند، بازیها را ببینند... اما وقتی وقتشان تمام شد، باید به خانه برگردند. در غیر اینصورت باید با وزیر امنیت داخلی، کریستی نوم روبرو شوند.»
تمرین نهایی
کارگروه ویژه در ماه جاری و همزمان با برگزاری جام باشگاههای جهان وارد فاز عملیاتی شد. این رقابتها بهعنوان تمرینی برای فیفا و دولت ایالات متحده تلقی میشود. (پنج ورزشگاهی که میزبان این بازیها بودند، میزبان مسابقات جام جهانی نیز خواهند بود.) اندرو جولیانی، پسر شهردار پیشین نیویورک و رابط ورزشی دولت ترامپ، بازدیدهای میدانی در روز مسابقه انجام داده و نظارت بر تیمهای فدرالی را که امور امنیتی و لجستیکی را در زمان واقعی مدیریت میکنند، بر عهده دارد.
اما مقیاس و پیچیدگی جام باشگاهها در برابر جام جهانی بسیار کوچکتر است. جام جهانی ۲۰۲۶ تیمهایی از ۴۸ کشور را شامل خواهد شد ــ بیشترین تعداد در تاریخ. شهرها و ایالتها نگراناند که بار مالی تأمین امنیت مسابقات بر دوش آنان بیفتد، و امیدوارند که دولت ترامپ ۵۰۰ میلیون دلار کمک امنیت داخلی وعدهدادهشده در لایحه آشتیجویانه در حال بررسی کنگره را تأمین کند.
این وضعیت، تضادی آشکار ایجاد کرده است: از یکسو، ترامپ تهدید به قطع بودجه فدرال فیلادلفیا، بوستون، سیاتل، نیویورک، لسآنجلس و سانفرانسیسکو میکند بهدلیل سیاستهای مهاجرتی موسوم به شهرهای پناهنده؛ و از سوی دیگر، تیم امور قانونگذاری او تلاش میکند همین شهرها را در برابر هزینههای میزبانی جام جهانی جبران کند.
الکس لاسری، رئیس کمیته میزبانی نیویورک که بر برگزاری هشت مسابقه، از جمله فینال در ورزشگاه متلایف نیوجرسی نظارت دارد، گفت: «اندرو جولیانی شریک قوی و مدافعی جدی برای جام جهانی در سطح فدرال بوده است.»
فشار بر ترامپ برای حفظ دو سیاست خارجی و داخلی متفاوت در حوزه ورزش، با نزدیک شدن به فهرست نهایی تیمهای راهیافته به جام جهانی، افزایش خواهد یافت.
آیا رئیسجمهور اجازه ورود به هیئت ایرانی را خواهد داد، کشوری که سه ماه پس از بمباران توسط آمریکا، نخستین تیم راهیافته به رقابتها شد؟ یا هزاران هوادار ونزوئلایی که احتمالاً به جام جهانی خواهند آمد، در حالیکه ترامپ مهاجران این کشور را به «تهاجم» به نمایندگی از باند تبهکار ترن د آراگوا متهم کرده است؟ با کشورهای آفریقایی نظیر کامرون، غنا یا ساحل عاج چه خواهد کرد، که اکنون در فهرست احتمالی کشورهای مشمول ممنوعیت سفر قرار دارند؟
آیا وزارت خارجه برای بازیکنان یا مسئولان فوتبالی که موضعی انتقادی علیه اسرائیل دارند، تهدید به لغو ویزا خواهد کرد ــ همانگونه که اخیراً با اعضای گروه موسیقی باب وایلن پیش از اجرای تور آمریکا چنین کرد؟
هر یک از این تصمیمها ممکن است ترامپ را ناچار کند میان تصویری که میخواهد در سطح جهانی بهعنوان میزبان ارائه دهد، و هویت سیاسی که پایه ائتلاف داخلیاش را شکل میدهد، یکی را انتخاب کند.
شاون وندایور، بنیانگذار یک سازمان غیرانتفاعی که با دولتهای بایدن و ترامپ برای تضمین معافیت برای افغانهای همکار با ارتش آمریکا همکاری داشته، میگوید: «برای اینکه بتوانید دولت ترامپ را قانع کنید که کاری را انجام دهد، باید بفهمید چرا آن موضوع برایشان اهمیت دارد. اول باید نفس رئیسجمهور را راضی کنید، بعد میتوانید سراغ اصل ماجرا بروید.»