دهه‌ شصتی‌ها یا نسل زد؟

«تجارت فردا» هفته‌نامه‌ای اقتصادی است که از شروع کارش بیش از ۱۳ سال می‌گذرد.  آخرین شماره منتشرشده این مجله هم دیروز به دست خوانندگان رسید. طرح روی جلد این شماره دو دست با نشان‌های لایک و دیس‌لایک را به تصویر می‌کشد که همانطور که توضیحات روی جلد نشان می‌دهد، نشانه‌ای است از تقابلی که در ایران میان «دهه شصتی‌ها» و  «نسل‌های سالخورده» که «از اوایل انقلاب سکان امور اجرایی را در دست داشته‌اند»، به وجود آمده است.

خاطرم هست که چند سال پیش نیز «تجارت فردا» همین موضوع دهه شصتی‌ها را بررسی کرده بود و آنجا هشدار داده بود که این نسل باتوجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی فعلی و دورنماهای نومیدکننده پیش‌رو، دچار مشکلات زیادی خواهند شد. حالا می‌شود گفت هنگامه تحقق همان هشدارهاست و همانطور که در گزارش‌های مختلف این شماره هم آمده است، اوضاع اشتغال و ازدواج در این گروه سنی چندان مناسب نیست.

بر اینها بیافزایید معضلاتی دیگر چون مصائب تهیه مسکن، فارغ‌التحصیلان بیکار، دستمزدهای اندک و... را. به هر روی از نظر اقتصاددانان «آینده کشور به توانایی نظام حکمرانی در مدیریت این تقابل بستگی دارد»، بنابراین باید دید «مسعود پزشکیان می‌تواند این رابطه را ترمیم کند؟»  در کنار انتخاب چنین موضوع قابل توجهی، آنچه مایه تعجب می‌شود این است که وقتی سراغ فصل ۳ هفته‌نامه می‌رویم، متوجه می‌شویم که اکثر گزارش‌های این بخش، نه لزوماً به دهه شصتی‌ها که به «نسل z» اختصاص پیدا کرده است.

واقع امر معلوم نیست منظور نویسندگان این بخش، نسل جوان به طور کلی (۱۵ تا ۳۹ ساله‌ها) است یا نسلz  که طبق تعاریف رایج به متولدین ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ اطلاق می‌شود. اگر به تعاریف نسلی وفادار باشیم، دهه‌شصتی‌ها را نمی‌توان جزو نسل z محسوب کرد و آنها در نسل y یا «هزاره» قرار می‌گیرند که مشتمل است بر متولدین سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۷۵. به هر روی در این بخش  علاوه بر چندین یادداشت و گزارش، مسعود نیلی و مریم زارعیان درباره چشم‌انداز زندگی و کسب و کار جوانان صحبت کرده‌اند. از نظر نیلی یکی از ویژگی‌های خطرآفرین نسل سوم تغییر در نگرش‌ها و ارزش‌هاست؛ امری که به شیوع «شخص‌گرایی» خطرناک که از نظر نیلی با «فردگرایی» تفاوت دارد، منجر شده است.

از نظر نیلی، فرد شخص‌گرا فقط به منافع و اراده شخصی خود بها می‌دهد و به نهادها بی‌توجه است. از دیگر بخش‌های این شماره می‌توان به گفت‌و‌گویی اشاره کرد که با موضوع سمت و سوی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، با حضور محمدمهدی بهکیش و سهراب شهابی منعقد شده است. در این مصاحبه، شهابی انتخاب عباس عراقچی را مثبت ارزیابی کرده و در عین حال بدین نکته اشاره کرده که عضویت ایران در بریکس فعلاً نمی‌تواند عوایدی اقتصادی برای ما در پی داشته باشد.

بهکیش نیز معتقد است وقتی شاخص نسبت تجارت به تولید ناخالص داخلی کشوری زیر ۲۰ درصد باشد، که ایران نیز متاسفانه چنین است، هیچ کشوری نمی‌تواند رشد کند. برای روشن شدن قضیه بد نیست بدانید این شاخص در کشوری چون ترکیه ۷۰ درصد، در کره جنوبی ۱۸۰ درصد و در چین حدود ۴۰ درصد است. 

گفت‌وگو با شینا انصاری، رئیس سازمان محیط‌زیست، میزگرد موسی غنی‌نژاد و احمد دوست‌حسینی درباره عملکرد شش‌ماهه گذشته دولت چهاردهم، بررسی چشم‌انداز بازارها در میزگرد داود سوری و بهروز ملکی، بررسی سمت‌وسوی بودجه ۱۴۰۴ در گفت‌وگوی پویا جبل‌عاملی و نوید رئیسی، بررسی ایده‌های دنیل کانمن در کتاب «اندیشیدن، سریع و آهسته» در میزگرد محمد طبیبیان و فرهاد نیلی و ترجمه گفت‌وگوی آلن تیمرمن با محمد هاشم پسران، اقتصاددان برجسته ایرانی از دیگر بخش‌های این شماره هستند.