فیتزجرالد از دریچه سینما

این رمان، تصویری از عصر طلایی هالیوود، عشق و فقدان، و جست‌وجوی معنا در دنیای مدرن است که شخصیت اصلی آن، مونرو استار از تهیه‌کننده فیلم ایروینگ تالبرگ الگوبرداری شده‌است. این رمان براساس داستان واقعی اما با نما و برون‌مایه ادبیات داستانی مانند تغییر جزئیات یا نام شخصیت‌هاست. «آخرین غول» صعود به قدرت استار را دنبال می‌کند و کشمکش‌های او با رقیب خود، پت بریدی که شخصیتی براساس لوئیس بی. مایر، رئیس استودیوی مترو گلدن می‌یر است، به تصویر می‌کشد.

تازه‌ترین ترجمه «آخرین غول» از سوی نشر نیلوفر با ترجمه شیرین تعاونی منتشر شده است. البته پیش‌تر این اثر با عنوان «آخرین قارون» با ترجمه علیرضا کیوانی‌نژاد از سوی نشر چشمه منتشر شده بود.  البته فیتزجرالد مثل همه‌ی دنیا در ایران هم حسابی شناخته‌شده و محبوب است، اولین مترجمی که سراغ این کتاب رفت کریم امامی بود که بیش از نیم‌قرن پیش کتابش را برای انتشار به نشر فرانکلین داد.

عنوان کتاب «طلا و خاکستر، گتسبی بزرگ» بود که نشر نیلوفر در اواخر دهه هفتاد همان ترجمه را با نام «گتسبی بزرگ» دوباره منتشر کرد. «ماجرای عجیب بنجامین باتن» این نویسنده هم طی سال‌های مختلف با نام‌های متفاوتی منتشر شده است، «لطیف است شب» فیتزجرالد با ترجمه اکرم پدرام‌نیا توسط نشر میلکان منتشر شد. سهیل سمی هم «این سوی بهشت»، «زیبا و ملعون»، را ترجمه کرد که انتشارات ققنوس آن‌ها را منتشر کرده است.

فیتزجرالد یکی از نویسندگانی است که هنر هفتم هم علاقه ویژه‌ای به اقتباس از آثار او داشته است. با اینکه تعدادی از آثار او طی زندگی‌اش اقتباس شد، اما ستاره اقبال او بعد از مرگش درخشید و اقتباس از آثارش بسیار زیاد شد و چند اقتباس سینمایی از آثار او مورد تحسین و توجه منتقدان قرار گرفت.

آخرین اثر این نویسنده «آخرین قارون» نام دارد که مانند دیگر آثار او از چشم سینماگران دور نماند. الیا کازان کارگردان آمریکایی که دو بار هم برنده اسکار بهترین کارگردانی و چهار برنده بهترین کارگردانی گلدن گلوب و جوایز دیگری شده است همیشه در فیلم‌هایش گوشه چشمی به ادبیات داشته است و از آثار نویسندگانی چون تنسی ویلیامز، هارولد پینتر، جان اشتاین بک و آرتور میلر اقتباس کرده است.

«اتوبوسی به نام هوس» با بازی مارلون براندوی معروف، اقتباسی از نمایشنامه معروف تنسی ویلیامز است. «زنده‌باد زاپاتا»ی این کارگردان هم اقتباسی از یکی از داستان‌های جان اشتاین بک است، و اگر بخواهیم به همه اقتباس‌های ادبی او اشاره کنیم فهرستی طول و دراز می‌شود.  همان‌طور که گفتیم الیا کازان از«آخرین قارون» فیتزجرالد اقتباس کرده است این فیلم که ساخته 1976 است همان داستان کتاب درباره هالیوود دهه ۱۹۳۰ را به تصویر کشیده است. در این فیلم رابرت دنیرو نقش ایروینگ تالبرگ را بازی کرد؛ فیلمی که منتقدان آن را نپسندیدند و فیلمی ضعیف توصیفش کردند.

اقتباس‌های اولیه از کار فیتزجرالد فیلم‌های کمدی فلاپر مانند «شکارچی شوهر» (1920) به کارگردانی هاوارد ام. میچل و «دزد دریایی ساحلی» (1921) ساخته دالاس فیتزجرالد هستند. اما قابل توجه‌ترین اقتباس سینمایی «گتسبی بزرگ» است که در سال ۱۹۴۹، به کارگردانی الیوت نیوجنت ساخته شد و الن لاد، بتی فیلد و مک‌دونالد کری در آن بازی کردند. «زیبا و ملعون» اثر ویلیام سایتر یکی دیگر از اقتباس‌ها براساس آثار فیتزجرالد در سینماست.

در سال ۱۹۷۴، گتسبی بزرگ بار دیگر روی پرده سینما ظاهر شد. کارگردان این فیلم جک کلیتن بود و فیلمنامه‌اش را فرانسیس فورد کاپولا نوشته بود. گروه بازیگران آن رابرت ردفورد در نقش گتسبی، میا فارو در نقش دیزی و سم واترستون در نقش نیک کاراوی بودند. در گتسبی بزرگ (۲۰۱۳) به کارگردانی باز لورمن لئوناردو دی‌کاپریو در نقش گتسبی، کری مولیگان در نقش دیزی و توبی مگوایر در نقش نیک نقش‌آفرینی کردند؛ فیلمی که احتمالاً خیلی‌ها آن را دیده باشند. این فیلم که یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های لورمن بود، جایزه اسکار بهترین طراحی صحنه و بهترین طراحی لباس را از آنِ خود کرد.

«مورد عجیب بنجامین باتن» ساخته دیوید فینچر محصول 2008 است که شخصیت اصلی این فیلم الهام‌گرفته از داستانی کوتاه از فیتزجرالد به همین نام است. در این فیلم برد پیت و کیت بلانشت به ایفای نقش پرداختند.

این اقتباس‌های ادبی که از آثار فیتزجرالد نام برده شدند تمام اقتباس‌ها نیستند و از آثار این نویسنده در آثار تئاتر و تلویزیون هم اقتباس‌های بسیاری شده است و این زنجیره اقتباس از آثار این نویسنده شهیر همچنان در آینده نیز ادامه خواهد داشت.