موافقان و مخالفان FATF
اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام چه اظهاراتی داشته‌اند؟
اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام چه اظهاراتی داشته‌اند؟
صادق آملی لاریجانی: موضع رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره پیوستن ایران به FATF منفی بوده است، اما در صحبت‌های خود جوانب مصلحت را مطرح می‌کرد. او در یکی از اظهارنظهرهای خود در این زمینه در سال 1399 گفت:«همگان باید فارغ از هرگونه جوسازی و فضاسازی‌های مخرب و البته بی‌تاثیر بر اراده اعضای مجمع، اجازه دهند که مجمع در این زمینه بررسی‌های خود را انجام دهد و البته در این راه حتماً از نظرات و سخنان کلیه دلسوزان و کارشناسان متعهد استقبال خواهد شد.»
محسن رضایی: محسن رضایی یکی از مخالفان پیوستن ایران به FATF است. او که به نظر می‌رسد تلاش خود را برای به تصویب نرسیدن این لایحه در دولت روحانی به کار گرفته بود، در نهایت عدم تصویب آن را متوجه دولت روحانی دانست. اظهارنظر او در زمان کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 جالب توجه است: «بارها به آقایان گفتیم اگر مجمع آن را تصویب کند، تضمین می‌دهید که ایران در لیست این نهاد می‌رود و آنها گفتند ما تضمین نمی‌کنیم. من دبیر مجمع هستم و باید موضوع را مدیریت می‌کردم.»
محمدباقر قالیباف: او در سخنرانی‌ای که بهمن 1397 در رشت داشت، گفت: « FATF با مبانی اندیشه‌ای ما تفاوت داشته و آمریکا و دیگر کشورها با تحمیل این لوایح می‌خواهند تمامی کشورها را با هر گرایشی، کنترل کرده و آنان را از اقتصاد جهانی محروم کنند.» هرچند که گفته می‌شود قالیباف در برخی نشست‌های خصوصی با کارشناسان در مجمع تشخیص مصلحت، FATF را فاقد مشکل جدی ذکر کرده است.
سیدابراهیم رئیسی: او نیز از مخالفان جدی پیوستن ایران به FATF بوده است. هرچند که در روزهای اخیر زمزمه‌هایی از تغییر موضع او نسبت به این موضوع مطرح است؛ موضعی که از زبان یکی از اعضای موافق پیوستن ایران به FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام، محمد صدر مطرح شد و رسانه‌های حامی دولت آن را به رسانه‌های اصلاح‌طلب نسبت دادند. صدر در گفت‌وگو با اعتماد گفت: «اخیراً مشاهده می‌کنیم دولت اعلام کرده که ما در حال اجرای حساسیت‌های FATF هستیم. بنابراین در دولت کنونی برای پذیرش FATF نوعی چراغ سبز نشان داده شد که کمتر دولتی از چنین چراغ سبزی برخوردار بود. چنانچه دولت در حوزه‌های مختلف اعم از موضوع هسته‌ای، مذاکره با آمریکا و تنش‌‌زدایی منطقه‌ای با چراغ سبز مواجه شد، لذا این چراغ سبز در مورد FATF هم وجود دارد و هرچند متأسفانه تاکنون با مسائل سیاست خارجی و اقتصاد بین‌المللی کشور برخورد جناحی شده، اما امیدوار هستم به‌خاطر منافع ملی ایران این برخوردهای جناحی کاهش پیدا کند و دولت از این فرصت استفاده کرده و در نهایت مشکلات بین‌المللی خود را حل کند.» اما کیهان در واکنش تیر انتقاد را به سمت رسانه‌های اصلاح‌طلب نشانه رفت و در یادداشتی با عنوان «بزک‌کنندگان مشغول کارند» به این فضای ایجادشده انتقاد کرد.
احمد جنتی: «معیار و ملاک شورای نگهبان شرع مقدس و قانون است و امیدواریم که نتیجه عملکرد ما به نفع اسلام و انقلاب و تضمین‌کننده عزت کشور باشد.» او پیش‌تر، در شهریور همان سال نیز در خطبه‌های نمازجمعه تهران گفته بود: «نمی‌دانم با چه جرأتی محرمانه یک سند را امضا کردند به نام FATF. آنها می‌خواهند به نام مبارزه با پولشویی اطلاعات مالی و بانکی ما را به دشمن بدهند می‌خواهند خودمان خودمان را تحریم کنیم. این یک تحریم خودی است.»
مجید انصاری: وی از موافقان شاخص پیوستن ایران به FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام است. او در جدیدترین اظهارنظر خود که در مصاحبه‌ای با خبرآنلاین مطرح کرده، با تاکید بر اینکه از ابتدای مطرح شدن این موضوع، موضع روشنی نسبت به آن داشته، گفت: «پیوستن به FATF را به‌عنوان یک هنجار بین‌المللی در ارتباط پولی ارزیابی می‌کنم FATF که مجموع چهار پروتکل است، در کشورهای مختلف مورد پذیرش قرار گرفته و ایران هم دو مورد از این پروتکل‌ها را پذیرفته و تصویب کرده که یکی از آنها مبارزه با پولشویی بود و دیگری هم مبارزه با تأمین مالی تروریسم است. هزینه انتقال پول و تبدیل آن، همچنین مفاسدی که به دلیل عدم شفافیت در این میان صورت می‌گیرد، همگی نشان‌دهنده این هستند که باید از همان ابتدا که FATF به مجمع آمد، می‌پذیرفتیم و تأخیر در پذیرش آن منجر به رسیدن ضررهایی بر ما شده، بنابراین به نظر بنده هر چه سریع‌تر FATF مورد پذیرش قرار بگیرد، به نفع کشور است و مانعی را در فضای ارتباطات اقتصاد بین‌الملل کشور برمی‌دارد.»
محمد صدر: صدر دیگر موافق جدی پذیرش FATF در ایران است. او اخیراً در مصاحبه‌ای با روزنامه اعتماد گفته است: «متأسفانه برخی افراد و گروه‌ها در زمان دولت قبل، مخالفت‌های بسیاری در‌خصوص برجام و FATF داشتند که این مانع‌تراشی‌ها باعث شد فرصت پیوستن به FATF و احیای برجام در زمان دولت قبل از بین برود. باز هم می‌گویم، تصویب FATF مانند احیای برجام یک ضرورت غیر‌قابل انکار است. به نظرم اگر از یک طرف، تلاش‌های دیپلماتیک برای احیای برجام، پایان‌دادن به تحریم‌ها و بازگشت به صحنه تجارت و اقتصاد بین‌المللی در دستور کار قرار نگیرد و از سوی دیگر روند پیوستن به FATF و تصویب لوایح پالرمو، CFT و... آغاز نشود، ایران نمی‌تواند سر‌و‌سامانی به مشکلات اقتصادی خود بدهد. ضمن اینکه حتی اگر مذاکرات به ثمر نشسته و برجام رسماً احیا شود، اما FATF اجرایی نشود، ایران نمی‌تواند از مواهب برجام و پایان‌دادن به تحریم‌ها بهره‌مند شود؛ چرا‌که فعلاً هر نوع نقل‌وانتقال بانکی برای ایران قفل است و کلید باز‌شدن این قفل در گروی پیوستن به FATF است. خوشبختانه امروز حتی بسیاری از مخالفان برجام و FATF به اهمیت و ضرورت آن پی برده‌اند.»
حسن روحانی: رئیس دولت یازدهم و دوازدهم از موافقان همیشگی پیوستن ایران به FATF بوده و البته دولت متبوع خود را از ناتوانی در تصویب لوایح در مجمع تشخیص مصلحت مبرا می‌دانست و در یک اظهارنظر گفته بود «بدون تصویب لوایح FATF روابط بانکی ما با دنیا به راه نمی‌افتد. فردا اگر به مشکل بانکی در دنیا خوردیم، مردم نگویند دولت ناکارآمد بود.»
احمد توکلی: مواضع این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در بازه‌های زمانی مختلف، متفاوت بود:«اگر ثابت شود که تصویب این لوایح در حد یک نفس کشیدن وضع مردم را بهتر می‌کند، رأی می‌دهم اما چون این شرط محقق نیست، با تصویب این لوایح مخالف هستم.» با این حال او در اظهارنظر دیگری اینگونه گفت که: «عدم الحاق به FATF هزینه‌های کشور را زیاد می‌کند. بنابراین باید با افزودن چند شرط آن را بپذیریم.»
غلامعلی حدادعادل: او که در سال 1395 گفته بود «مردم و رهبری این نوع تحقیرها، دخالت‌ها و تسلیم‌ها را تحمل نمی‌کنند و دولت هم که همه جا خودش را تابع رهنمودهای مقام معظم رهبری می‌داند طبعاً نمی‌تواند غیر از این عمل کند.» بهمن‌ماه سال 98 اعلام کرد که این موضوع در مجمع تشخیص مصلحت نظام با دقت در دست بررسی است: «دولتی‌ها معتقد هستند که اگر اف‌ای‌تی‌اف به تصویب نرسد وضع ما در مبادلات مالی در خارج از کشور بدتر از این خواهد شد، از طرفی کسانی که ابهام دارند می‌گویند که این طرح می‌تواند فضایی برای آمریکا قرار دهد تا آمریکا تسلط بیشتری بر مبادلات مالی ما مسلط باشد، اما هنوز این موضوع در دست بررسی است؛ مجمع تشخیص خیلی مراقب است که اتفاقی که برای برجام افتاد، در این طرح اتفاق نیفتد و از این باب خیلی مراقب است.»
مرتضی نبوی: وی اخیراً در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا، درباره مخالفت مجمع تشخیص مصلحت نظام با FATF توضیحاتی داده است: «این موضوع یک‌بار در دولت قبلی به مجمع آمد و بررسی شد و به این نتیجه رسیدیم در آن مقطع با مواضعی که کشورهای اروپایی و آمریکا داشتند، تصویب این‌ها برای کشور راهگشایی ندارد. این هم روشن شد دلبستگی دولت قبلی به برجام و نتایج آن ممکن است با دیوانه‌ای مواجه شود که رئیس‌جمهوری آمریکاست و نتیجه چند سال مذاکره را بر باد می‌دهد. در آن مقطع خود دولت نظرش این بود که با توجه به رأی نیاوردن این موضوع در مجمع تشخیص مصلحت نظام، آن را مسکوت بگذاریم. همین اتفاق هم افتاد. به علاوه مجمع هم در ارجاعات مجلس در موارد اختلافی با شورای نگهبان یک زمانی دارد و تا یک سال باید این موارد را بررسی کند که این زمان هم گذشته بود. آقای روحانی اما همان زمان مجدداً به رهبری نامه نوشتند و تقاضا کردند که ایشان اذن بدهند تا FATF دوباره در مجمع بررسی شود. این پرونده دوباره به مجمع آمد اما خیلی هم پیگیری نشد، از طرفی عمر آن دولت هم به پایان رسید و موضوع عملاً خاتمه یافت. حالا آن چیزی که مصلحت بود و اعلام شد همین بود. یعنی نمی‌خواستند که بگویند مجمع مخالف است. نظر دولت هم این بود که این خبر اعلام نشود. آن زمان اگر به رأی‌گیری گذاشته می‌شد هم رای نمی‌آورد در نتیجه اینگونه اعلام شد.»
محمد فروزنده: این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با وجود اینکه موضوع موافقت دولت رئیسی با تصویب FATF از سوی دولتی‌ها تکذیب شد، اما در جدیدترین گفت‌وگوی خود با خبرگزاری ایلنا از موافقت احتمالی مجمع با آن خبر داد و گفت: «با توجه به اینکه آقای رئیسی و همفکران ایشان، بعد از مخالفت‌هایی که در زمان دولت قبل داشتند، امروز به این نتیجه رسیده‌اند کلید حل مشکلات اقتصادی در گروی پایان تحریم‌ها و پیوستن به FATF است؛ معتقدم زمینه حل مشکل FATF در مجمع فراهم خواهد شد. نباید فراموش کرد سنگینی بار مشکلات اقتصادی کشور امروز بر دوش رئیس‌جمهوری قرار دارد، بنابراین به نظرم اگر آقای رئیسی در جلسات مجمع مخالفت صریحی در خصوص FATF مطرح نکنند و در موضع‌گیری‌های خود خواستار پیوستن به FATF شوند، مجمع تشخیص هم به این خواسته پاسخ مثبت خواهد داد.»
