اصلاح قانون انتخابات تهدید دموکراسی است

غلامرضا نوری‌قزلجه نماینده مجلس یازدهم:

در بهارستان تلاش‌های زیادی برای اصلاح برخی از مواد قانون انتخابات صورت گرفته است؛ اصلاحیه‌ای در دستور قرار دارد که تغییری عمده در قانون انتخابات ایجاد خواهد کرد و سخت‌گیری را بیشتر از قبل می‌کند. غلامرضا نوری‌قزلجه، نماینده مجلس یازدهم در گفت‌وگویی که با خبرنگار هم‌میهن داشت، اعلام کرد که امیدوار است این اصلاحیه لغو شود زیرا در صورت اجرایی شدن، شاهد قانون انتخاباتی بر ضددموکراسی و مشارکت بالا خواهیم بود.

اصلاح بندهایی از قانون انتخابات، طی چند وقت اخیر حاشیه‌ساز شده و در یکی از آخرین موارد، آقای خاتمی از این موضوع ابراز نگرانی کرده است. این طرح را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

من از ابتدا هم گفتم که این اصلاحیه اصلا رویه مثبتی برای دموکراسی طی نکرده و نخواهد کرد. آنچه که در نسخه اولیه وجود داشت، بسیار خطرناک بود و شرایط نامزدها را خیلی سخت کرده بود و بعد از انتخابات هم مشکلاتی را برای منتخب محتمل کرده بود که البته متاسفانه این مشکلات همچنان وجود دارد. در آنجا سعی کردیم اینها را حذف و برخی را اصلاح کنیم، اما من معتقدم که این اصلاحیه کماکان اصلاحیه خوبی نیست و اینکه ایرادات زیادی گرفته شده، نشان می‌دهد که ایرادات بسیار است؛ یعنی دنبال حل مسائلی که ما در انتخابات داریم، نیست. البته یکی دو مورد که مسائل جزئی را رفع می‌کند، آنها هم دچار اشکال شده‌اند، یعنی عملا هیچ مسئله و مشکلی را در انتخابات مجلس حل نخواهد کرد بلکه شرایط را سخت‌تر می‌کند و طبیعتا افراد کمتری علاقه پیدا می‌کنند که به‌عنوان نامزد در انتخابات حاضر شوند و همین موضوع روی رای انتخاب‌کنندگان هم اثر خواهد گذاشت و انگیزه آنها را پایین خواهد آورد، چون نفراتی که با سلیقه آنها هماهنگ باشد را در بین نامزدها نخواهند دید. در کل می‌توان گفت این اصلاح قانون انتخابات بر ضدمشارکت و رقابت در انتخابات مجلس خواهد بود.

یکی از مواردی که شنیده شده، پیرامون ردصلاحیت بعد از رای آوردن است. این مورد اصل رقابت را بی‌معنا نخواهد کرد؟

بله، همینطور است و نشان می‌دهد که در اینجا وقعی برای رای مردم قائل نیستند. معلوم نیست ارزش رای مردم کجاست؟ ما کلی فیلتر می‌گذاریم و بررسی می‌کنیم، نهایتا می‌گوییم که این فرد واجد شرایط است و می‌تواند کاندیدا باشد. بعد از اینکه رای آورد باز هم می‌گویند که باید صلاحیتش بررسی شود. براساس این بند، حتی بعد از تایید انتخابات توسط شورای نگهبان، نماینده‌ای که رای آورده را معلق نگه می‌دارند و احتمال ردصلاحیت و ابطال انتخابات وجود دارد. این مسائل نشان می‌دهد که ظاهرا رای مردم مورد غفلت قرار گرفته و اصلا انگیزه را از رای‌دهنده‌ها و کاندیداها می‌گیرد. فردی نامزد می‌شود و رای می‌آورد، اما خبر ندارد بعد از رای آوردن چه خواهد شد. مردم هم همین را می‌گویند که ما رای می‌دهیم اما نمی‌دانیم کاندیدایی که به او رای داده‌ایم و رای هم آورده است، می‌تواند وارد مجلس شود یا خیر؟ این علامت سوال بزرگی است و ما سعی کردیم این را حذف کنیم اما ۳ رای کم آورد و حذف نشد. خیلی ماده پراشکال و ابهام و ضددموکراسی است.

پیگیری انجام این اصلاحیه کار کدام جریان در مجلس است؟

این از مسیر کمیسیون داخلی و شوراها آمده است، اما احساس من این است که این موضوعات خارج از مجلس پخت‌وپز می‌شود. من خیلی ندیده‌ام نمایندگان و اعضاء کمیسیون شوراها غیر از رئیس و سخنگو خیلی در مباحثش ورود کنند و یا در صحن، از آن دفاعی کنند. یک‌سری قرائن وجود دارد که از این اصلاحیه از بیرون دیکته شده است.

به‌عنوان آخرین سوال، موضوعی که درباره تحقیقات محلی آورده شده، چگونه است؟ این مورد قبلا هم بوده که غیر از نهادهای ۴گانه، تحقیقات محلی هم در تایید صلاحیت تاثیر دارد، اما پیش از این مورد استفاده نبود و در این اصلاحیه به آن تاکید شده است.

بله، این موضوع قبلا هم بود. اما الان یک پله بالاتر رفته‌اند و به این موضوع تاکید شده است. قبلا بر این اساس بود که این تحقیقات را انجام می‌دادند و نتیجه این تحقیقات را در اختیار شورای نگهبان و هیئت‌های نظارت قرار می‌دادند و براساس آنها به نتیجه می‌رسیدند اما الان از آنها اسم برده شده است. اینکه برای عوامل هیئت‌های نظارت در شهرستان‌ها بحث ضابط قضایی را قرار داده‌اند، در اصلاحیه آمده است و شرایط را بهتر نخواهد کرد. اگر دنبال انتخابات رقابتی و مشارکتی هستیم حتما باید این اصلاحیه کنار گذاشته شود اما اگر برعکس آن را می‌خواهیم و دنبال انتخابات حداقلی‌تر از انتخابات قبل هستیم، این اصلاحیه برای این موضوع خوب است که مردم کمتر در انتخابات شرکت کنند. در یک‌سال گذشته دو انتخابات در ازبکستان برگزار شده که در یکی ۸۸ و دیگری ۴/۸۴ درصد مشارکت داشته است. در ترکیه هم که دیدیم دو انتخابات برگزار شد که در هر دو بالای ۸۴ درصد مشارکت داشتند. اینها در همسایگی ما بوده است. باید دنبال راهکارهایی باشیم که مردم پای صندوق‌های رای بیایند، اما با این اصلاحات و نگاه‌های بسته و تند چنین مشارکتی اتفاق نخواهد افتاد. نیاز امروز جامعه ما بازگشت ما به صندوق‌های رای و حضور مردم در صحنه سیاسی کشور با حضور نامزدهای سلایق مختلف خواهد بود. چاره کار این است اما متاسفانه آقایان مسیر عکس را طی می‌کنند.