عباس گودرزی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس: از ۱۰۴۵ تذکر، دولت تنها به ۲۶۶ مورد پاسخ داد

در میان نمایندگان برخی معتقدند که دولت در افزایش طرح سوال نقش بسزایی را ایفا می‌کند و اگر به تذکرهای نمایندگان پاسخ قانع‌کننده دهد، دیگر نیازی نیست که آنها از ابزار طرح سوال استفاده کنند. عباس گودرزی، نماینده بروجرد و عضو کمیسیون اجتماعی از جمله این نمایندگان است که درباره طرح سوالات از دولت  با هم‌میهن گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌آید. 

‌چرا طرح سوال در کمتر از یک سال عمر دولت چهاردهم به عدد 1920 رسیده است؟

در مجالس و دولت‌ها این بحث وجود داشته و تعداد بالای سوالات یک رویه است که باید به طرق مختلف مورد بررسی و اصلاح قرار گیرد. علت و عوامل متعددی هم دخیل در طرح سوال است. سوال یکی از ابزارهای نظارتی نمایندگان مجلس محسوب می‌شود. سوالات گاهی اوقات جنبه چرایی ندارد و جنبه چیستی دارد. آن سوالی که جنبه چیستی دارد از طریق تعامل بیشتر بین دولت و مجلس، ارائه گزارش‌های بهنگام و در جریان قرار دادن نمایندگان از روند کارها می‌شود، هم پیشگیری کرد و هم پاسخ داد.

از سوی دیگر بخشی از سوالاتی که جنبه چرایی دارد، محلی و بخش دیگر ملی است که با تقویت روحیه پاسخگویی بین مدیران اجرایی بخشی از این سوالات به جرأت می‌توان گفت که قابل حل است، قبل از آنکه رسماً در قالب سوال مطرح شود. گاهی اوقات خطاب سوال اساساً وزیر نیست، بلکه در سطوح پایین‌تر است که با یک مدیریت قوی و تعامل درست بین نماینده و دستگاه اجرایی پایین‌تر از وزارتخانه می‌توان از آن پیشگیری کرد تا به مرحله سوال نرسد. طبعاً وزیر باید پاسخگوی تمام رخدادها در وزارتخانه در سطوح ملی، استانی و شهرستان باشد اما واقعیت مسئله این است که در بسیاری از مواقع اگر مدیران میانی و سطوح پایین وظیفه خود را درست انجام دهند، اساساً زحمت برای وزیر ایجاد نمی‌شود.

به عبارت دیگر گاهی واقعاً وزیر بی‌اطلاع است و نفس بی‌اطلاعی در گستره وزارتخانه در سطح ملی گاهی قابل ایراد نیست. چون این موضوع به ضعف مدیریت در سطوح پایین برمی‌گردد. باید تلاش کرد که سوالات به حداقل برسند و به نحوی باشد که با طرح آن مسئله‌ای از مسائل کشور حل و امری از امور زندگی مردم تسهیل شود. اساساً در زمان دوره نمایندگی امکان طرح همه سوالات فراهم نمی‌شود آیین‌نامه هم ظرفیتی را برای این موضوع پیش‌بینی کرده است.

‌مجلس باید برای کاهش سوالات چه اقدامی کند؟

می‌توان با استناد به آیین‌نامه‌ها و ورود هیئت مدیره و برگزاری نشست مشترک از ارجاع سوالاتی که جنبه محلی دارند به صحن مجلس خودداری شود. وقتی سوال به صحن مجلس ارجاع شود، زمان بیشتری را از وزیر می‌گیرد. به نظرم برای سوالات نمی‌توان یک نسخه کلی تجویز کرد. اگر خروجی طرح سوال تسهیل در زندگی مردم، رفع ایرادات و اشکالات و شناخت مسائل کشور و موجب تمرکز و اهتمام دستگاه اجرایی و مقام مسئول برای حل مسائل مردم باشد، طبیعتاً مفید است.

اگر موضوعی با نشست، جلسه،  پیگیری، گفت‌وگو و رفع سوءتفاهم‌ها، تقویت رده‌های مدیران میانی و پایینی حل و فصل ‌شود، بهتر است سوال رسمی مطرح نشود. گاهی وزیر به واسطه کثرت سوالات ممکن است از مسئولیت و وظیفه خود باز بماند.

از طرف دیگر نماینده مجلس هم باید به مطالبات مردم و در برابر مشکلات و مسائل جامعه پاسخگو باشد. اگر دستگاه اجرایی به او پاسخ ندهد و توجهی به نماینده نداشته باشد و تذکرات را نادیده بگیرد، از سوی دیگر اهتمام لازم برای رفع مشکلات و حل مسائل را نداشته باشد، وظیفه نماینده چیست؟ نماینده مجبور است در قالب سوال مسئله مردم را پیگیری کند. 1045 تذکر از سوی نمایندگان در صحن علنی مجلس خطاب به رئیس‌جمهور و وزیران قرائت شده اما پاسخ‌های واصله 266 مورد است.

تعداد پاسخ مناسب به تذکرات قطعاً به کاهش سوالات کمک می‌کند. اصل بر این است که نماینده ابتدا تذکر دهد و اگر ساز و کار در وزارتخانه‌ها طوری پیش‌بینی شود که به این تذکرات پاسخ منطقی و مستدل داده شود، به سوال کشیده نمی‌شود. بنابراین اگر تیم‌های کارشناسی در بدنه دولت به درستی به تذکرات پاسخ دهند، بسیاری از نمایندگان به سمت سوال سوق داده نمی‌شوند. پس می‌توان گفت که خطاب رهبر معظم انقلاب در بحث بالا بودن تعداد سوالات صرفاً و تنها به مجلس نیست، بلکه به مجلس و دولت است. تنها مجلس در بالا رفتن و پایین آمدن تعداد سوالات موثر نیست. بلکه دولت نیز  تاثیر دارد.

به هر میزانی که تعاملات دولت و مجلس در مسیر خدمت به مردم سازنده، پررنگ و منطقی باشد، در کاهش سوالات تاثیرگذار است. مقام معظم رهبری نیز در مجلس یازدهم چنین فرمودند: «تعامل بین دولت و مجلس بدین معناست که مجلس بار مالایطاق بر دوش دولت نگذارد، دولت هم نسبت به قوانین مجلس اهتمام به خرج دهد و خود را نسبت به مصوبات مجلس موظف و مکلف بداند.» رویکرد کاهش تعداد سوالات است. برای کاهش تعداد سوالات هم مجلس باید رویه‌ها را اصلاح کند و هم دولت باید پاسخگویی خود را تقویت کند.

‌یعنی شما می‌گویید بخشی از افزایش سوالات کوتاهی دولت است؟

نه می‌توان گفت دولت کوتاهی کرده که سوالات افزایش پیدا کرده نه اینکه مجلس را مقصر بدانیم. واقعیت این موضوع را باید ریشه‌یابی کرد. گاهی ممکن است با اصلاح آیین‌نامه مجلس بتوان تعداد سوالات را کاهش داد و گاهی با اصلاح ساختارهای تعامل دولت و مجلس می‌توان به این مهم دست پیدا کرد. حتی گاهی با افزایش نظارت‌های مجلس به روش‌های دیگر سوالات کاهش می‌یابد.

برخورد دستگاه‌های مسئول و نظارتی دیگر نیز می‌تواند باعث کم شدن تعداد سوالات شود. گاهی بخشی از سوالات نمایندگان مجلس به ترک فعل‌ها و کوتاهی دیگر بخش‌ها برمی‌گردد که مجلس به عنوان خانه ملت مجبور می‌شود به موضوعات ورود پیدا کرده و ناچار مسئله خود را با سوال دنبال می‌کند. ساعت کار مجلس با ساعت برخی از بخش‌های دیگر کشور متفاوت است. ممکن است موضوعی را دادستان با یک دستور قضایی و در زمانی کوتاه پیگیری کند و به پاسخ مطلوب برسد. اما امکان دارد که یک نماینده مجلس برای پیگیری یک مسئله 4 سال درگیر باشد و در آخر هم به جواب نرسد. در واقع گاهی نمایندگان چاره‌ای ندارند به جز اینکه بالاترین مقام مسئول را در قالب طرح سوال مجبور به پاسخگویی نمایند. البته اصلاح فرهنگ عمومی جامعه هم در برخی موارد می‌تواند به کاهش سوال از دولت منجر شود.

توقعات جامعه گاهی خارج و بیشتر از وظایف و اختیارات نماینده است. انتظارات در حوزه‌های انتخابیه گاهی نماینده را به سمت طرح سوال و پیگیری از بالاترین مقام مسئول سوق می‌دهد. باید توجه داشت که علل و عوامل بسیاری در طرح سوال از دولت دخیل است و پس به یکباره نمی‌توان گفت که مجلس مقصر تعداد زیاد سوالات است یا دولت. گاهی عوامل دیگری در طرح سوالات موثر هستند که کار به سوال از دولت و وزیر می‌کشد.

‌دیدگاه‌های سیاسی و تعلقات جریانی چقدر در طرح سوالات مجلس دوازدهم موثر است؟ 

با شناختی که از مجلس دارم به جرأت می‌گویم که دیدگاه سیاسی عامل طرح سوالات نیست. اتفاقاً بسیاری از اوقات نمایندگان برای پرهیز از شبهه و شائبه اینکه ممکن است سوال صبغه سیاسی پیدا کند، از طرح بعضی از سوالات چشم‌پوشی ‌کنند. اساساً این ذهنیت بیرون از مجلس بیشتر مطرح می‌شود و سمت و سوی سوالات را سیاسی جلوه می‌دهد. البته این بدان معنا نیست که هیچ‌کس نگاه سیاسی خود را در موضوعات دخالت نمی‌دهد. مجلس به معنای اکثریت نگاه سیاسی به مسائل ندارد و رای اعتماد آنها به وزرای این دولت و نحوه مواجهه با لوایح دولت در مجلس یا گزینه‌های پیشنهادی برای وزارتخانه‌ها گویای این مسئله است که نگاه مجلس سیاسی نیست.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید