دولت در محاصره سـوالات مجلس/ارزیابی نمایندگان از علل افزایش سوالات از اعضای کابینه

«۱۹۲۰ سوال نمایندگان از وزرا مطرح شده که برخی از آنها ضرورت ندارد و منطقی نیست. در آغاز اجلاسیه دوم و دیدار با مقام معظم رهبری در این باره تذکر گرفته‌ایم.» این سخنان محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در صحن علنی است. ستار هاشمی، وزیر ارتباطات ۳۱ تیرماه برای ارائه گزارش عملکرد وزارتخانه متبوعش در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل در مجلس حاضر شد و نمایندگان سوالات و ابهامات خود را مطرح کردند.

حسنعلی اخلاقی امیری، نماینده مشهد و کلات در مجلس معترض شده و اعلام کرد: «یکی از ابزارهای نظارتی نمایندگان طرح سوال است و کمیسیون پس از وصول سوال 15 روز مهلت دارد که آن را بررسی کند، در این راستا بنده در تاریخ 12 دی‌ماه 1403 سوالی از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح کردم و هیئت رئیسه آن را به کمیسیون تخصصی ارجاع داد اما بعد از گذشت 6 ماه هنوز بررسی نشده است.

بنده سوالی نیز در کمیسیون امور داخلی و شوراها از وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات مطرح کردم که از پاسخ او قانع نشدم اما حدود یک ماه و اندی است که از کمیسیون به صحن ارجاع نشده است، آیا باید از رئیس کمیسیون و دبیران آن به مجموعه نظارت بر رفتار نمایندگان گلایه کنم؟ چرا باید همه سوالات را جمع کرده و در یک نشست بررسی کنند؟»

درست است که اخلاقی امیری هیئت‌رئیسه  کمیسیون‌ شوراها را تهدید کرد اما پاسخ قالیباف مهم‌تر بود که گفت: «با رؤسای کمیسیون‌ها این بحث را داشتیم، وقتی 1920 سوال نمایندگان از وزرا وجود دارد و زمان کمیسیون‌ها نیز مشخص است، ببینید چه اتفاقی می‌افتد؟ بحث کردیم که باید چاره‌اندیشی انجام شود. [...] یک اشکال هم تعداد سوال‌ها است که بعضاً ضرورت ندارند و بعضاً واقعاً منطقی نیست. (اما) اصرار داریم ملی شود. از همکاران خواهش می‌کنم که به این مسئله دقت کنند که ما دچار این مشکلات نشویم چرا که ما از این بابت در آغاز اجلاسیه دوم در ملاقات با مقام معظم رهبری هم مورد تذکر قرار گرفتیم، خواهش می‌کنم این‌ها را همه با هم دقت کنیم.»

شاید این رکورد سوال از دولت آن هم کمتر از یکسال و در بدو شروع به فعالیتش در نوع خود بی‌سابقه باشد. در کمتر از یک سال که از آغاز به کار دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان می‌گذرد، ثبت ۱۹۲۰ سوال از وزرای دولت آماری کم‌سابقه و شاید بی‌نظیر در تاریخ مجالس پس از انقلاب باشد. رئیس مجلس با اعلام این رقم، از حجم بالای تعاملات پرسش‌محور نمایندگان با دولت پرده برداشت؛ تعاملی که گاه به ابزاری برای فشار سیاسی، تذکرهای پی‌درپی و حتی  کلید خوردن طرح‌های استیضاح بدل شده است.

مجلس دوازدهم (که برخی تحلیل‌گران از آن با عنوان «مجلس سوپر‌انقلابی» یاد می‌کنند) نشان داده در حوزه فشار به قوه مجریه، نه‌تنها توصیه‌های رهبری مبنی بر پرهیز از تخریب دولت و لزوم همدلی در شرایط بحرانی را نادیده گرفته، بلکه حتی کارت زرد سیاسی رهبر انقلاب نیز نتوانسته از شتاب نمایندگان در مسیر سوال و استیضاح بکاهد.

در چنین شرایطی، دولت پزشکیان ناچار شده بخش قابل توجهی از زمان، انرژی و ظرفیت مدیریتی خود را صرف پاسخ‌گویی به سوالات نمایندگان کند؛ به‌گونه‌ای که براساس آمار اعلام شده از سوی رئیس مجلس، (با محاسبه تمام روزها بدون احتساب هیچ‌گونه وقفه و تعطیلی) اعضای کابینه دولت چهاردهم در هر روزی که فعالیت کردند مجبور به پاسخگویی شش سوال از مجلس شده‌‌اند. این وضعیت نه‌تنها هماهنگی و تمرکز دولت را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند روند اجرای برنامه‌های اجرایی، سیاست‌گذاری‌های بلندمدت و پیگیری امور اولویت‌دار کشور را با چالش‌هایی جدی روبه‌رو سازد.

در شرایطی که ایران با حمله اسرائیل روبه‌رو شد و دولت نیازمند تمرکز بیشتری است، این شیوه تعامل، در نهایت منجر به بهبود نظارت پارلمانی و پاسخ‌گویی دستگاه‌های اجرایی می‌شود، یا کشور را در یک چرخه فرساینده از فشارهای جناحی و تضعیف کارآمدی دولت گرفتار می‌سازد؟ حال برخی از نمایندگان معتقدند که روند رو به نزول سوالات در دوره جنگ و یک ماه پس از آن، صعودی شده است و قرار نیست دولت با کاهش سوالات از سوی نمایندگان روبه‌رو شود.

برخی دیگر از نمایندگان معتقدند که طرح سوال و استیضاح ابزار نظارتی است در دست نمایندگان تا فشار مردم به دلیل ناترازی‌ها را به دولت منتقل کنند. ناترازی‌هایی که کارشناسان امر سال‌ها در مورد آن هشدار دادند هر چقدر بحرانی‌تر شود طرح سوال از وزرا هم به همان اندازه افزایش می‌یابد.

به همین جهت با عباس گودرزی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس و رضا سپهوند نماینده خرم‌‌آباد و چگنی علل افزایش سوال از دولت چهاردهم و موضوعات پیرامون آن را مطرح کردیم که پاسخ آنها را در زیر می‌خوانید.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید