بازخوانی مواضع مسعود پزشکیان در ادوار مختلف فعالیتش در دولت و مجلس
مستقل اصلاحخواه
پزشکیان در پی حوادث دی‌ماه سال ۹۸: دستور حضرت علی(ع) در منشور حکومتی به مالک اشتر است. یک: می‌فرمایند که شاخص مردم‌اند و حق با مردم است. دو: ما باید با انصاف با مردم برخورد کنیم. سه: با تمام وجود باید به این مردم، نه به جناح و گروه و دسته‌ای خاص و قومیتی خاص و طبقه‌ی خاص، عشق بورزیم و خدمتگذار مردم باشیم و بدانیم که خداوند ما را با این مردم در امتحان قرار داده. باید کاری کنیم که با مردم با گذشت رفتار کنیم و برخورد خشن با مردم نداشته باشیم و باید از آمرانه عمل کردن و جبارانه برخورد کردن با مردم اجتناب کنیم.
مسعود پزشکیان، کاندیدای مورد حمایت جبهه اصلاحات توانست برخلاف پیش‌بینی‌ها نظر مساعد شورای نگهبان را کسب کند. او متولد سال ۱۳۳۳ در مهاباد است. او اصلاح‌طلبی است که خود را از اصولگراها اصولگراتر می‌داند و تاکید دارد که وابسته به حزب و جریان خاصی نیست و مستقل عمل می‌کند اما در همه ادوار حضورش در مجلس و دولت به‌عنوان یک اصلاحگر حضور داشته و احتمالاً انتظاری که از پایگاه رای او در این انتخابات وجود دارد، به جز آنچه در حوزه انتخابیه‌اش در مجلس مطرح است؛ جمعیت اصلاحطلبان و اصولگرایان معتدلی باشد که هنوز تمایل به شرکت در انتخابات دارند.
پزشکیان در نخستین اظهارنظر پس از تاییدصلاحیت خود برای حضور در انتخابات، محمدجواد ظریف را به‌عنوان وزیر امور خارجه خود اعلام کرد و گفت: «طبیعتاً کسانی که تجربه و علم و آگاهی دارند، آدم منت‌شان را می‌کشد که بیایند سر کار.» قاطعیت او در اعلام این تصمیم حرکت بر روی چاقوی دولبه‌ای است که ممکن است هم به نفع و هم به ضرر او تمام شود، چراکه هرچند پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات برجام او را امیرکبیر زمانه لقب دادند، اما اظهارات او درباره سقوط هواپیمای اوکراینی که خط قرمز بزرگی برای مردم بوده و هست منجر به نارضایتی از حرفهای او شده است. اما پزشکیان در تمام دوران عمر سیاسی خود، مستقل حرف زده، اظهارنظر کرده و عمل کرده است
پزشکِ سیاست‌مدار
او پزشک است، اولین تجربه کار سیاسی خود را در کابینه اول دولت اصلاحاتِ خاتمی و در سمت معاون سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی آغاز کرد و در دوره دوم ریاست‌جمهوری خاتمی، به‌عنوان وزیر بهداشت منصوب شد. انتخاب او به‌عنوان وزیر بهداشت با مخالفت‌هایی هم همراه بود. فاطمه خاتمی، نماینده وقت مشهد در روز کسب رای اعتماد یکی از مخالفان او بود، چراکه پزشکیان اعلام کرده بود مخالف حضور دانشجویان پسر رشته پزشکی در بخش زنان و زایمان است (ایسنا/۲۰ مرداد ۱۳۸۰). از طرفی نیز در دوره وزارت او بود که سازمان بهداشت جهانی در گزارشی از وضعیت بهداشتی ایران اعلام کرد سرخک در ایران ریشه‌کن شده است (همشهری/۱۱تیر۱۳۸۳). طرح پزشک خانواده در اواخر دوره تصدی او در وزارت بهداشت اجرا شد. وی معتقد بود که پزشک خانواده یعنی بیمار صاحب دارد و معتقد بود با اجرای این طرح عدالت برای همه اجرا خواهد شد. اما بعدها و در پی اجرا نشدن درست این طرح، آنچه از این طرح در کشور در حال اجرا بود را من‌درآوردی مطرح کرد.
پزشکیان دو سال بعد از پایان دوران خاتمی، در انتخابات مجلس هشتم نامزد شد. او موفق شد با ۱۰۸ هزار و ۶۳۹ رای به‌عنوان تنها نماینده حوزه انتخابیه تبریز، آذرشهر و اسکو در همان دور اول راهی بهارستان شود و تکلیف پنج نماینده دیگر این حوزه به دور دوم کشیده شد. در این دوره براساس اطلاعات مندرج در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس، امضاکننده ۴۱ طرح و لایحه در این دوره بوده است. از جمله طرح‌هایی که امضای پزشکیان در مجلس هشتم پای آنها است می‌توان به طرح اصلاح قانون هدفمند کردن یارانه‌ها، طرح اصلاح تعطیلات رسمی و تغییر ساعت کار اداری، طرح نظارت مجلس بر امور نمایندگان، طرح تامین وسایل کمک توانبخشی مورد نیاز جانبازان و معلولین، طرح امر به معروف و نهی از منکر، طرح اختصاص یک درصد از درآمد حاصل از تولید نفت خام، گاز طبیعی، سنگ آهن، مس، سرب، روی و طلا به مناطق تولیدکننده و مناطق محروم کشور، طرح مجازات استفاده غیرمجاز از عناوین علمی، طرح مقررات امور پزشکی، دارویی و مواد خوردنی، آشامیدنی، آرایشی و بهداشتی، طرح الزام دولت به حمایت همه‌جانبه از مردم مظلوم فلسطین و طرح حمایت از بازسازی بافت‌های فرسوده اشاره کرد.
نطق تاریخی پس از حوادث سال ۸۸
اعلام مواضع روشن و صریح او پس از حوادث سال ۸۸ از نقاط مهم دوران نمایندگی او در مجلس هشتم به شماره می‌رود. در هفتم تیرماه سال ۸۸ در نطق پیش از دستور خود اینگونه گفت: «با تایید بر قانون‌مداری و بیانات مقام معظم رهبری، براساس همین قانون دلم می‌خواهد چند حرف خدمت شما بگویم. شهید بهشتی می‌فرمایند من برخورد تلخِ صادقانه را بر برخورد شیرینِ منافقانه ترجیح می‌دهم. شهید مطهری در کتاب داستانِ راستان مثالی از حضرت علی و یک مسیحی را می‌آورد که به‌خاطر زرهی که از حضرت علی گم شده بوده و دست مسیحی بوده کار به دادگاه می‌کشد. در دادگاه، حضرت علی که معصوم است محکوم می‌شود و چون نمی‌تواند شاهد بیاورد، مسیحی آزاد می‌شود. یعنی علی هم در دادگاه باید حکم داشته باشد و بتواند شواهد بیاورد تا حرفش را به کرسی بنشاند. در جامعه‌ای که ما زندگی می‌کنیم، راحت به هر کسی دلمان می‌خواهد تهمت می‌زنیم، افترا می‌بندیم، بدون اینکه به دادگاه رفته باشیم و آبرو می‌ریزیم و بعد می‌گوییم همه چیز را باید درست و قانونی ببینیم.
حضرت علی علیه‌السلام در نامه‌اش به مالک اشتر می‌فرمایند: املِکْ علَیکَ هَواکَ و شُحَّ بنفسِکَ عمّا لا یَحِلُّ لَکَ. هوای نفست را بگیر و جلودار عملت باش. شُحَّ بنفس یعنی انصاف را بر آنی که دوست داری و آنی که دشمن می‌دانی رعایت کنی. در ادامه می‌فرماید با تمام وجودت به مردم مهر بورز، عشق بورز و از مردم دفاع کن. برای مردم مثل یک حیوان وحشی نباش که به جانشان بیفتی و لت و پارشان کنی. این مردم دو دسته‌اند، یا برادر دینی تواند یا در خلقت با تو برابرند. گرفتار می‌شوند، مشکل دارند، خطا می‌کنند؛ عمداً و یا سهواً. بگذر از اینها و با رحمت و گذشت با آنها برخورد کن. (اینها مردمند. باید با گذشت با مردم برخورد کرد. سهواً و عمداً اگر اشتباه کنند.)
و در آخر می‌گوید تو را داریم با اینها امتحان می‌کنیم. وقتی می‌توانی گذشت کنی، گذشت کن! وقتی می‌توانی مداخله تند نکنی، تحریک نکنی، نزنی، نزن! نگو من همینم امر می‌کنم دیگران باید اطاعت کنند. من امر می‌کنم هرکسی صدایش درمی‌آید پدرش را دربیاورند. این مردمند! با مردم باید مثل مردم و با انسانیت برخورد کرد. اگر ما راه علی را برویم، حرف علی را گوش دهیم، منصفانه به همه گوش دهیم و مثل یک انسان با دوست و دشمن خودمان هم با انصاف برخورد کنیم، قطع به یقین تمام قائله‌ها می‌خوابد و تمام مشکلات حذف می‌شود. ولی وقتی که جلوی یکی را بگیرید و فقط یک صدا را بلند کنیم و اجازه ندهیم دیگران حرف بزنند و هر کسی حرف زد به او انگ بچسبانیم، آن‌وقت معلوم است چه اتفاقی می‌افتد. حالا هر چقدر هم فریاد بکشیم که اصلاحش کنیم اصلاح نمی‌شود.
انصاف را باید مراعات کنیم. صداوسیما باید انصاف را مراعات کند. سیستم‌های نظامی و امنیتی باید انصاف را مراعات کنند. ما حق نداریم خلاف قانون با انسان‌ها برخورد کنیم. (صدای نماینده‌ها بلند می‌شود) اگر شما معتقد به مقام معظم رهبری هستید، صبر کنید من حرفم را بزنم و بپذیرید و نپذیرید. ببینید اگر ما ولایتی هستیم، ملت شریف ایران بداند، این پیام مال حضرت علی است، این گفته و رفتار، رفتارِ علی است، خودتان قضاوت کنید، بینی و بین‌الله ما علی‌گونه عمل می‌کنیم یا خودمان را براساس نگاه خودمان، گروه خودمان و دسته خودمان عمل می‌کنیم؟ این قضاوتی است که ملت باید بکند، شما هم باید بکنید و این امتحانی است که خداوند بین ما و شما و آخرت خواهد کرد. نه اینکه مثلاً فرض کنیم بلند شویم و هرچه دلمان خواست بگوییم و هرکسی خواست حرف بزند دو، دو، چهار، هرچه که هست. والسلام.»
مرگ پزشک کهریزک مشکوک است
پزشکیان در آبان‌ماه سال ۸۸، پس از مرگ رامین پوراندرجانی، پزشک بازداشتگاه کهریزک، اعلام کرد که این مرگ مشکوک است و این موضوع را از سوی کمیسیون بهداشت و درمان پیگیری خواهند کرد، گفت: «این موضوع را در جلسه روز دوشنبه کمیسیون بهداشت و درمان مطرح کردم. این پزشک به شکل شیفتی از سوی نیروی انتظامی در بازداشتگاه کهریزک کار می‌کرده و از طریق دادگاه و واحدهای قضایی در حال بررسی علت مرگ وی هستیم. از پزشکی قانونی خواسته‌ایم با کالبدشکافی وی علت مرگ این پزشک را اعلام کند. سکته قلبی با سن و سال این پزشک جور درنمی‌آید، به‌ویژه آنکه هیچ‌گونه سابقه بیماری نداشته است.»
قانونِ بد بهتر از بی‌قانونی است
او در سال ۹۴ در مصاحبه‌ای که با خبرگزاری فارس داشت، درباره اتفاقات سال ۸۸ اینگونه توضیح داد: «وقتی آقای احمدی‌نژاد گفت قانون برنامه چهارم توسعه را قبول ندارد انحراف از همان‌جا شروع شد. ایشان خلاف قانون عمل کرد اما کسی جلویش نایستاد و برخی هم برایش کف زدند. بعد وقتی قانون ندارید نمی‌توان به کسی گفت چرا قانون‌شکنی می‌کنی. در آن دوره قانون‌شکنی رسم شده بود. من حق ندارم قوانین را زیر پا بگذارم. من حق ندارم هنجارشکنی کنم. اما کسی چیزی به آقای احمدی‌نژاد نگفت. امر به معروف و نهی از منکر این بود که در برابر این قانون‌شکنی ایستاد. در چارچوب قانون با دو طرف برخورد می‌شد. اگر از ابتدا با همه در چارچوب قانون برخورد می‌شد به اینجا نمی‌رسیدیم. قانونِ بد بهتر از بی‌قانونی است. اگر از اول در چارچوب قانون با آدم‌ها چه با قوه قضائیه، چه مجریه، چه مقننه و چه نیروهای مسلح که همه اینها انحرافات قانونی داشتند برخورد می‌شد اوضاع به اینجا کشیده نمی‌شد.»
برخورد با کشورهای دنیا براساس عزت و حکمت
او در سال ۹۳ نیز در مصاحبه‌ای با روزنامه اعتماد درباره عملکرد احمدی‌نژاد اینگونه گفت: «رئیس یک دولتی در همان دور اول آمد و گفت که قانون را قبول ندارم. همان زمان ما هم اعتراض کردیم ولی یک نفر پیدا نشد به او بگوید «تو چه کارهای که قانون را قبول نداری؟ قانون شما را قبول ندارد!» نه اعتراضی کردند و نه در مقابل این رفتار ایستادند بلکه تشویقش کردند. خیلی راحت آمد و سازمان مدیریت برنامه را منحل کرد و کسی نپرسید چرا و به چه دلیل که حالا هم ۴۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه‌های نیمه‌تمام روی دست دولت بعدی بگذارد که هیچ بودجه‌ای برای اتمام آن وجود ندارد.»
و رویکرد او درباره سیاست و روابط خارجی که احمدی‌نژاد در پیش گرفته بود نیز روشن بود:«مشکل ما با این افراد در عرصه سیاست خارجی یک چیز است. باید مشخص شود که ما در روابط بین‌المللی چه می‌خواهیم و چه می‌خواهند. قرار است با همه دنیا دربیفتیم و همچنان قلدرانه با همه حرف بزنیم؟ اگر کسی هم گوش نداد بگوییم غلط کردی و فقط منافع خود را بخواهیم و به منافع هیچ کسی کاری نداشته باشیم؟ بالاخره باید معلوم شود که حرف‌شان چیست. آن چیزی که در بیانات بزرگان ما آمده، این است که غیر از اسرائیل با هیچ کشوری مشکلی نداریم. مشکل ما با آمریکا نیز بر سر همین اسرائیل است. ما با تمامی کشورها براساس عزت، حکمت و مصلحت برخورد می‌کنیم. آیا مصلحت این است که در منطقه با تمامی کشورها مشکل داشته باشیم به جز دو سه کشور؟ در اروپا با هیچ کشوری رابطه نداشته باشیم و در آمریکا و آمریکای لاتین تمام روابط‌مان را خلاصه به چند کشور کوچک کنیم آیا به صلاح‌مان است؟ این دولت می‌خواهد براساس عزت، مصلحت و حکمت با تمام دنیا رابطه برقرار کند ولی عده‌ای همین مسئله را زیر سوال می‌برند. به نظر من، اینکه ما در این هشت سال نتوانستیم با دنیا تعامل کنیم باید زیر سوال برود و مورد بازخواست باشد.»
عدالت و قانون
پزشکیان در مجلس نهم برای بار دوم کاندیدای حضور در مجلس شد، در این دوره صراحتاً تاکید کرد که فردی تشکیلاتی نیست و به صورت مستقل کاندیدا می‌شود و راه خود را از اصلاح طلب‌ها جدا کرد. در همین دوره برای شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲ نیز ثبت‌نام کرد، شعار او «عدالت و قانون» بود و درباره احتمال اجرای طرح درمان رایگان در صورت به روی کار آمدن نیز گفته بود: «اگر عدالت و قانون رعایت شود، درمان برای همه رایگان خواهد شد، زیرا برای درمان رایگان در حال حاضر قانون وجود دارد اما اجرا نمی‌شود.» اما در نهایت از کاندیداتوری انصراف داد.
امضای او در مجلس نهم پای ۵۴ طرح و لایحه نشست که برخی از آنها عبارت بودند از: طرح ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان، طرح دائمی شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده با اصلاحات موادی از آن، طرح نظام جامع آموزش و تربیت فنی و حرفهای و مهارتی، طرح حمایت از مالکیت صنعتی (ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری)، طرح تشکیل سازمان مدیریت، برنامه‌ریزی و بهره‌وری، طرح ایجاد حساب ویژه حمایت از تولید ملی، طرح کاهش آلودگی هوای کشور، طرح نجات و احیای دریاچه‌ها و تالاب‌های کشور و طرح اصلاح قانون «سرباز قهرمان.»
او در اسفندماه سال ۹۴ پس از برگزاری انتخابات مجلس دهم نطقی در انتقاد به سیاست‌های شورای نگهبان در شیوه تایید صلاحیت‌ها ارائه کرد:«متاسفم از اینکه یک عده از برادران ما نتوانستند در این رقابت حضور پیدا کنند. این روندی که در رابطه با تاییدصلاحیت‌ها بود، یک مقدار ذهن آدم را مشغول می‌کرد. حضرت علی (ع) زمانی که می‌خواستند قاضی را برای قضاوت بفرستند فرمودند: قضاوت باید طوری باشد که دشمنِ آدم از عدالت انسان شک نکند و ناامید نشود. ما در این جریانات طوری قضاوت کردیم، افرادی را اجازه ندادیم بیایند که قانون ما روند را طوری طراحی کرده بود که نمی‌توانستند از حق خودشان دفاع کنند. فقط می‌توانستند یک نامه بنویسند و اعتراض بزنند. من خودم را جای هرکدام از اینها که می‌گذارم احساس می‌کنم منصفانه نیست که آدم را محکوم کنند ولی هیچ به او جواب ندهند که به چه گناهی محکوم شدی، به چه گناهی از رقابت باز ماندی و این فرصت برای شورای محترم نگهبان هم امکان چنین چیزی که برود هشت هزار نفر را بنشیند بررسی کند و این برای انسان که از بیرون نگاه می‌کند جای سوال است که چرا باید یک عده آدم‌ها بدون اینکه بتوانند حرف‌شان را جایی بزنند نتوانند در میدان رقابت بیایند و رقابت کنند.»
او در انتخابات مجلس دهم نیز به‌عنوان نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو راهی مجلس شد. پزشکیان در این دوره با کسب ۲۶۱ هزار و ۳۹۴ رای نخستین نامزد پیروز در انتخابات در این حوزه شد و رکورد رأی مردم تبریز در انتخابات مجلس شورای اسلامی را نیز شکست. وی در مجلس دهم به‌عنوان نماینده فراکسیون امید برای نایب‌رئیسی ثبت‌نام کرد و نایب‌رئیس اول مجلس دهم شد.
در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس، در مجلس دهم پزشکیان ۱۵ طرح و لایحه را امضا کرده است که برخی از آنها عبارت بودند از: طرح مبارزه با جرائم اقتصادی، طرح حمایت از معلولان و سالمندان در عبور و مرور، طرح اصلاح قانون شوراهای اسلامی کار، طرح حفظ کرامت آسیب‌دیدگان اجتماعی و طرح تقویت جایگاه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در برابر آمریکا.
تکرارِ نطق تاریخیِ دیگر در سال ۹۸
پزشکیان در پی حوادث دی‌ماه سال ۹۸ یک نطق تاریخی دیگر در مجلس ایراد کرد: «با درود به روح پاک و مطهر سردار سلیمانی و تسلیت به خانواده جانباختگان در حادثه سانحه هوایی و مردم عزیز ما در کرمان. آنچه که می‌خواهم خدمت شما در این اوضاعی که در آن قرار گرفتیم عرض کنم، البته این سوالاتی که از جناب آقای ظریف و بحث‌هایی که شد، دلیل و مطالب خیلی محکمی در رابطه با توطئه و دشمنی آمریکا با ملت ایران و مردم عزیز کشور ماست. در نتیجه کار من را یک مقدار آسان‌تر کرده است.
ما در یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی از طرف آمریکا بر علیه ملت خودمانیم. با تمام قدرت ایستاده که ما را به زانو دربیاورد. من قبلاً براساس آنچه که می‌فهمیدم از قرآن و آیات مختلف خدمت شما عرض کردم، مهمترین بحث، بحثِ وحدت ماست. آنچه که امروز می‌خواهم خدمت شما عرض کنم، علاوه بر بحثی که باید به آن عمل کنیم که متاسفانه عمل نمی‌کنیم، دستور حضرت علی(ع) در منشور حکومتی به مالک اشتر است. یک: می‌فرمایند که شاخص مردم‌اند و حق با مردم است. دو: ما باید با انصاف با مردم برخورد کنیم. سه: با تمام وجود باید به این مردم، نه به جناح و گروه و دسته‌ای خاص و قومیتی خاص و طبقه‌ی خاص، عشق بورزیم و خدمتگذار مردم باشیم و بدانیم که خداوند ما را با این مردم در امتحان قرار داده. باید کاری کنیم که با مردم با گذشت رفتار کنیم و برخورد خشن با مردم نداشته باشیم و باید از آمرانه عمل کردن و جبارانه برخورد کردن با مردم اجتناب کنیم.
همه آنچه می‌خواهم بگویم را حضرت علی گفته. می‌فرماید تو مالک! (مالک یعنی قوه قضائیه، دولت، یعنی همه آن‌چیزی که هست چون مالک رئیس قوه انتخاب می‌کرد، رئیس ستاد انتخاب می‌کرد و مدیران اجرایی. مالک یعنی همه‌ی حکومت.) می‌گوید مردم به تو نگاه خواهند کرد همانطور که شما به دیگران نگاه می‌کردید. پشت سر شما هم همان حرف‌هایی را خواهند زد که شما پشت سر مردم و حاکمان قبل می‌گفتید. دلیل بر اینکه ما درست یا غلط هستیم، گفتارِ مردم است. حق با مردم است. عمودِ این جامعه مردم‌اند، ستون دین مردم‌اند. آمریکا و قدرت‌های استکباری از مردمِ ما می‌ترسند، از من و از موشکِ ما نمی‌ترسند. موشک ارزش و افتخار ماست، اما قدرتِ ما قدرتِ مردمی است، نه قدرتِ دفاعیِ تنها! این مردم‌اند که اگر در صحنه باشند آمریکا هیچ غلطی نخواهد کرد. پس باید هوای مردم را داشته باشیم.
آن حرف‌هایی که ما پشت حاکمان می‌گفتیم الان بررسی کنید ببینید مردم پشت سر ما چه می‌گویند. خودمان را با مردم تطبیق دهیم، نه مردم را با خودمان. با انصاف برخورد کنیم، جلوی هوای نفس‌مان را بگیریم. همان چیزی را که بر خودمان و بر دار و دسته و قوم و خویش‌مان می‌خواهیم بر مردم هم بخواهیم. نه آنچه که برای خواص بخواهیم و دیگران را اجنبی و نفوذی و خائن بدانیم... نگویید ما امیریم، ماموریم و امر خواهیم کرد. این ادبیات آمرانه سه تالی فاسد دارد؛ قلب‌ها را سیاه می‌کند، دین را تضعیف می‌کند و انقلاب و دگرگونی‌ها را نزدیک می‌کند. نباید کاری کرد که خودمان با قدرت بگوییم که دستور می‌دهیم و دیگران باید اطاعت کنند. قلب‌ها را سیاه نکنیم! مردم را از خودمان دور نکنیم. والسلام.»
آبان ۹۸: نمی‌شود هرکسی خواست حرفی بزند را از بین ببریم
وی همچنین درباره گرانی بنزین و حوادث آبان ۹۸ در گفت‌وگویی با روزنامه خراسان توضیح داد: «اصلاً روش مدیریتی که اتفاق افتاد از نظر علمی و عقلی اشتباه بزرگی بود. ما کار بزرگ‌تر از این می‌توانستیم انجام دهیم ولی با اطلاع‌رسانی و هماهنگی و با در نظر گرفتن اعتراضات و مشکلاتی که مردم دارند. طبیعتاً ما باید حرف مردم را بشنویم. نمی‌شود که مردم یک طرف باشند و دولت با قاطعیت دستور بدهد هر کسی هم خواست حرفی بزند بزنیم و از بین ببریمش، این با هیچ عقل و منطقی همخوانی ندارد.»
اعتراضات ۱۴۰۱ و مرگ مهسا امینی: ما مقصر هستیم
پزشکیان در مجلس یازدهم نیز از همان حوزه انتخابیه قبلی به مجلس راه یافت. در دوره‌ای که در پی مرگ مهسا امینی، اعتراضات گسترده‌ای در سراسر کشور شکل گرفت، پزشکیان در واکنش به مرگ این دختر جوان در یک برنامه تلویزیونی با موضوع «حجاب و گشت ارشاد» حضور یافت و در این خصوص اظهارنظر کرد. مجری برنامه ابتدا از او پرسید که آیا موافق طرح عفاف و حجاب هستید؟ چراکه در سال ۹۱ از آقای احمدی‌نژاد سوالی پرسیدید که چرا طرح عفاف و حجاب اجرا نشد.
پزشکیان در پاسخ گفت: «خیر. ما از احمدی‌نژاد سوال پرسیدیم و آن بند برای آقای مطهری بود. بنده از رئیس‌جمهور به‌خاطر کارهای دیگری اعتراض داشتم و گفتیم سوال می‌کنیم، یکی از بندها در این‌باره بود که آقای مطهری مطرح کرده است. من هم رئیس گزینش بودم، پاکسازی بودم اما از اول انقلاب تا حالا یک دختری را، زنی را، خانومی را به‌خاطر این کارها توبیخ هم نکردم. می‌خواهم دو مسئله را خدمت شما بگویم. یک، اینکه قانون است و باید اجرا شود و من تا اینجا حرفی ندارم و حالا می‌خواهیم ارشاد کنیم که روشی که رفتیم نتیجه آن این است... نیروی انتظامی و یا هر ارگان ارشادی که وجود دارد، وظیفه داشته که قانون نوشتند برای ارشاد و هدف آن بهبود عفاف و حجاب است، ارزیابی کنند که این مداخله‌ای که ما داریم انجام می‌دهیم شرایط را بهتر می‌کند یا بدتر؟ وقتی شرایط را بدتر می‌کند ادامه ندهیم. کسی که می‌خواهد امر به معروف کند خود باید یک آدم آراسته و وارسته باشد و روش بلد باشد. باید به مناسب‌ترین روش ممکن برخورد کند نه اینکه یک دختر را به زور ببرد. او یک گناه کرده، اما یک آقای نامحرمی دستش را می‌گیرد، بغلش می‌کند، در ماشین می‌اندازد، در آنجا برخوردهای مناسب گفت‌وگویی نمی‌کنند، او فحش می‌دهد و این طرف هم فحش می‌دهد و به‌خاطر امر به یک معروف، ده منکر را مرتکب می‌شویم... آدمی که نتوانسته خودش را اصلاح کند، می‌آید یک نفر دیگر را ارشاد کند، مگر می‌شود؟ نتیجه همین می‌شود که می‌بینیم. ما داریم مردم را از باورها و اعتقادات دور می‌کنیم... بعد از چهل سال در این جامعه باید بچه‌های ما از نظر علمی، رفتاری، اخلاقی خوب می‌شدند، ما تربیت کردیم، آمریکایی‌ها که تربیت نکردند. صداوسیما مال ما بود، مسجدها و مدرسه‌ها و دانشگاه‌ها مال ما بود، همه جا ما بودیم و حالا اینگونه شده، ما مقصر هستیم یا آنها مقصر هستند؟ ما مقصریم!»
همه باید پاسخگو باشند
او در ادامه نظرات خود را با تاکید بر اینکه گروه‌های متعددی در این زمینه مقصر هستند ادامه داد:«ما مقصر هستیم، بنده هم مقصرم. ما با یکسری چارچوب‌هایی که درست کردیم، نتیجه‌ای که به وجود آورده هم از نظر اسلامی، هم از نظر اجتماعی و هم از نظر اقتصادی برای مردم مشکل ایجاد کردیم و بعد هم دائم به دیگران بد و بیراه می‌گوییم. مقصر ماییم، مقصر کس دیگری نیست. سهم من، روحانیت، مساجد، صداوسیما و... در جای خود. همه باید بیایند پاسخ بدهند. نه اینکه آن دختر را کتک بزنند و بعد برنامه‌ای درست شود که جنازه‌اش را تحویل دهیم. بعد هم شفاف‌سازی نکنیم. از نظر پزشکی، اینگونه نیست که یکی همین‌جوری بیفتد بمیرد مگر اینکه آنوریسم‌اش پاره شود. خب اگر این است شفاف به مردم بگوییم، نه اینکه هر روز یک جور خبر و بعد هرکسی می‌خواهد حرفی بزند برای او برخوردهای غیراخلاقی دیگر درست کنیم... ۲۷ سال است که همسرم فوت کرده و برای اینکه بتوانم دخترم را ارشاد کنم، ۲۷ سال سعی کردم طوری رفتار کنم که مبادا او به روشی که من دلم نمی‌خواهد گرایش پیدا کند. الان در خانواده ما همه باحجاب و چادری هستند. اما دلیل بر این نمی‌شود به کسی که چادر سرش نیست و موی او بیرون است بی‌احترامی کنم. من می‌خواهم او را اصلاح کنم، نباید برخورد چکشی با او داشته باشم.»
کنایه‌های برجامی
او درباره برجام و پذیرش FATF و تغییر ادبیات دولت سیزدهم نسبت به این موضوعات گفت: «کلیت موضوع بسیار روشن است، یکسری مجامع بین‌المللی برای برخی کارها وجود دارد مثلاً فیفا (فدراسیون جهانی) در فوتبال، در فیفا اگر شما قواعدش را نپذیرید شما را بازی نمی‌دهد. بانک‌ها هم یک مجموعه‌ای ایجاد کردند که یکسری مقررات دارد، اگر آن‌هایی که در آنجا عضو هستند، مقررات این مجموعه را نپذیرند در آن بانک‌ها نمی‌توانند تراکنش و نقل و انتقال مالی داشته باشند که در نتیجه در مبادلات بین‌بانکی به شدت دچار مشکل می‌شود. همین چین و روسیه که ما می‌گوییم ارز مشترک ایجاد می‌کنند یا ارزی در حوزه کشورهای هم‌پیمان ایجاد خواهند کرد، همگی عضو FATF هستند و کار خودشان را پیش می‌برند. اینها خودشان دارند کارهای خودشان را می‌کنند ولی به ما که می‌رسد ما می‌گوییم: «خیر، قرار است پول منطقه‌ای یا پول مشترک ایجاد کنند»؛ خب آنها ایجاد کنند و از FATF هم خارج شوند و با قواعد آن معامله نکنند، چرا این کار را نمی‌کنند؟»
پزشکیان در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1400 از سوی شورای نگهبان ردصلاحیت شد، در انتخابات مجلس دوازدهم نیز نخست او را ردصلاحیت کردند و مجدداً تاییدصلاحیت شد و توانست بار دیگر نماینده تبریز، آذر شهر و اسکو شود. هرچند که در طی این دوران، با ریزش مشارکت مردم در انتخابات، آراء مردمی او نیز کاهش پیدا کرد. اما پزشکیان حالا به عنوان تنها فرد غیر اصولگرای کاندیداهای تاییدصلاحیت‌شده مورد تایید شورای نگهبان قرار گرفته است و احتمالاً در دوران انتخاباتی نیز شاهد موضع‌گیری‌های صریح و روشنی از او خواهیم بود.
عکس: ایلنا
