اما و اگرهای حضور اصلاح‌طلبان در انتخابات
حمیدرضا اکبرپور، دکتری حقوق بین‌الملل عمومی
انتخابات نورس ریاست‌جمهوری ایران، سبب شده است تا دوباره جریان‌های سیاسی به تکاپو بیفتند تا به یک جمع‌بندی در مواضع خود و در صورت لزوم اقدام مناسب برسند. در این میان جریان اصلاح‌طلبی و به‌طور خاص جبهه اصلاحات ایران بیش از پیش زیر ذره‌بین قرار گرفته است. این جبهه در انتخابات اخیر مجلس شورای اسلامی با یک رویکرد جمعی و توسل به این بینش که در مقطع کنونی عدم حضور در صحنه انتخابات متناسب با خواست اکثریت جامعه و شرایط حاکم بر انتخابات است، اقدام متفاوتی را رقم زد. اینک نیز بسیاری معتقدند همان رویکرد در جبهه اصلاح‌طلبان تداوم خواهد داشت اما در این میان زمزمه‌هایی مبتنی بر تغییر این رویکرد نیز به گوش می‌رسد.
به‌طور کلی دو نگرش متفاوت از فضای انتخابات و شرایط حاکم بر آن وجود دارد. نگرش اول بر عدم تغییر تاکید دارد. بسیاری از تحلیلگران واقع‌بین نیز تاکید دارند که روند درپیش‌گرفته از سوی حاکمیت در امتداد رویه دولت پیشین است و بسیار بعید می‌نماید که تغییر شگرفی رخ دهد.
نگرش دوم اما معتقد است وضعیت کنونی خاص است و قوه عاقله نظام نیز به درستی این تشخیص را داده است که باید از این موقعیت برای وحدت ملی و هم‌افزایی توان ملی برای حل و فصل مشکلات داخلی و خارجی استفاده کند. با توجه به این نگرش، حداقل تغییر رویکرد حاکمیت در این مقطع می‌تواند خود را در تایید صلاحیت نامزدهای موجه و اصیل جریان اصلاح‌طلبی نشان دهد. این امر چندان هم بعید نیست به‌ویژه با توجه به نرخ مشارکت پایین در چند انتخابات اخیر، ممکن است راه برای برخی چهره‌های اصلاح‌طلب باز شود تا به‌نوعی مشارکت جدی‌تر جامعه را در فرایند انتخابات فراهم آورد.
البته بازگشایی این روزنه به خودی خود امر مثبتی تلقی نمی‌شود چراکه کیفیت افراد تاییدصلاحیت‌شده نیز بسیار مهم است. اگر حاکمیت با ایما و اشاره و واسطه به این طیف از اصلاح‌طلبان باکیفیت اذن ورود دهد، فصل دیگری از حضور اصلاح‌طلبان در فضای سیاسی گشوده خواهد شد اما به نظر می‌رسد جنس این حضور بیش از همیشه مسئولیت‌آفرین خواهد بود. به همین دلیل تبیین موضع و انتخاب رویکرد در این مقطع می‌تواند بر حیات و ممات جریان اصلاح‌طلبی بسیار تاثیرگذار باشد. بنابراین اگر این فضا مهیا شد، منطقی است که اصلاح‌طلبان حضورشان را مقید به تغییرات جدی و تضمین‌های سطح بالا در این مقطع کنند؛ تغییراتی که ماهیت نظام را دچار تغییرات بنیان‌افکن نکند ولی مانع از تغییرات ساختاری و سیاستگذاری جدید در عرصه داخلی و خارجی نیز نشود.
این امر ظریفی است که ماحصل تفاهم حاکمیت و اصلاح‌طلبان است وگرنه در غیر این صورت حضور و در فرض خوشبینانه موفقیت این جریان در انتخابات هم باز به بن‌بست و بحران‌های متعدد و مداوم می‌انجامد که ته‌مانده اعتبار این جریان سیاسی را از بین خواهد برد. در مجموع حضور اصلاح‌طلبان با توجه به قیدهای مطرح‌شده، مفیدبه‌فایده به حال ملت و جریان اصلاح‌طلبی است. در غیر این صورت مسیر در پیش‌گرفته بیش از پیش بر عمق شکاف بی‌اعتمادی حکومت و ملت و بی‌اعتباری جریان اصلاح‌طلبی خواهد افزود که عواقب پیدا و ناپیدای آن بی‌شمار خواهد بود.
