و چه می‏دانی سربازی چیست؟

جوامع امروزی همیشه با تحولات عمیقی مواجه بوده‌اند؛ تحولاتی که سریع هم هست. وظیفه دولت‌هاست که مقررات و سیاست‌های خود را با این تحولات سازگار کنند. یکی از این موارد چگونگی تامین نیروی نظامی پابه‌کار برای دفاع از کشور است؛ کاری که در گذشته از طریق خدمت وظیفه انجام می‌شد و چون الزامی بود در میان مردم به «اجباری» شناخته می‌شد. ولی روشن است که این پدیده به شیوه کنونی و به دلایل گوناگون نمی‌تواند جوابگوی جامعه امروز باشد و به‌ناچار باید آن را به‌صورت خدمت داوطلبانه و حقوق مکفی درآورد. خدمت سربازی، سال‌هاست که یکی از دغدغه‌های جدی جامعه ایران و جوانان است و با قاطعیت می‌توان گفت که سیر زندگی عادی جوانان را دچار دستخوش و اختلال می‌کند. امروز برخلاف گذشته تعداد فرزندان خانواده خیلی کم شده است، شاید به‌طور متوسط به یک‌ونیم فرزند برسد. در این صورت، اغلب خانواده‌هایی که پسر دارند، فقط یک فرزند پسر خواهند داشت و این عوارض و مشکلات خانوادگی فراوانی ایجاد می‌کند که همان یک نفر هم بخواهد به سربازی برود. به همین علت، طلاق‌های صوری و انواع تخلفات دیگر برای عبور از این وضع به‌وجود آمده که عوارض این طلاق‌های صوری خود بحث جداگانه‌ای می‌طلبد.
واقعیت این است که راه دفاع از کشور، ادامه سیاست سربازی اجباری نیست. باید این بحث را عمومی کرد. در جنگ تحمیلی نیز نیروی داوطلب و نیروی نظامی حرفه‌ای، بنیان آن جنگ بودند. در آینده هم همین خواهد بود. هزینه سربازی حرفه‌ای را هم که ملت می‌دهند، پس چه دلیلی دارد که همچنان بر وجه «اجباری» آن تاکید می‌شود؟ از این نظر، شاید قطع یک‌باره سربازی مشکل‌آفرین یا حداقل پرهزینه باشد، لذا از کاهش مدت آن به نحوی که اثرات منفی این مسئله را کم کند، باید استقبال کرد. طبعاً تصمیم اخیر در خصوص کاهش سه ماه از خدمت وظیفه گامی روبه‌پیش و مورد حمایت است.

می‌توان در یک دوره معین و حساب‌شده، زمان سربازی را به یک دوره کوتاه‌مدتِ آموزشی کامل و مفید تقلیل داد و با استفاده از بودجه عمومی امکان خدمت حرفه‌ای سربازی را با حقوق کافی فراهم کرد. برای تصمیم‌گیری دراین‌باره، باید با جوانان همدلی داشت و آنان را درک کرد. این یک دغدغه بسیار جدی برای جوانان است. آنان احساس مثبتی نسبت به انجام این خدمت ندارند. البته، اغلب جوانان خواهان دفاع از کشور خود هستند؛ ولی این مسئولیت ملی را مستلزم حضور و رفتن به سربازی اجباری نمی‌دانند. چه‌بسا آن را نشانه‌ای از بی‌توجهی به مطالبات به‌حق و آینده خود می‌دانند و همین مسئله نیز می‌تواند تعلق‌خاطر آنان را به میهن کم کند. به‌ویژه اینکه در مسئله سربازی تنوعات گوناگونی به‌وجود آمده که بسیاری از افراد دارای روابط ویژه می‌توانند شرایط بهتری را برای خود ایجاد کنند و این نوعی تبعیض است. همچنین، صدها هزار نفر هم از رفتن به سربازی استنکاف کرده‌اند که در بلاتکلیفی نادرستی قرار دارند. همه اینها ضرورت تغییر سیاست خدمت نظام وظیفه را می‌رساند و کاهش سه‌ماهه آن را گامی به سوی تکمیل این سیاست باید دانست.