گفتمان پزشکیان: ایران برای همه ایرانیان
در پی اعلام نامزدهای نهایی ریاست‌جمهوری، آقای دکتر پزشکیان مورد توجه ویژه رسانه‌ها، کارشناسان و فعالان سیاسی قرار گرفته‌اند و به نظر می‌رسد با تقویت مشارکت رای‌دهندگان، از شانس مناسبی هم برای پیروزی برخوردار باشند. اما در کنار رقابت و بحث‌های انتخاباتی، مباحث و موضوعات کلان نظری و تحلیلی نیز وجود دارد که گرمای انتخابات و رخدادهای روزمره سیاسی، حتی در همین بازه زمانی کوتاه تا هشتم‌تیر، نباید مانع از تأمل و توجه به آنها شود. چراکه این مباحث نظری، اگر مورد کم‌توجهی قرار گیرد و همچنان مبهم بماند، در آینده و در صورت پیروزی آقای پزشکیان و در دست گرفتن دولت توسط اصلاح‌طلبان و منتقدان وضع موجود، می‌تواند بن‌بست‌ها و چالش‌های جدی را در عرصه عمل شکل دهد که هم دولت آینده و هم کلیت کشور را دچار مشکل سازد.
بدیهی است تشدید مشکلات و کورتر کردن گره‌ها، نه خواست آقای پزشکیان است و نه مجموعه نیروهای سیاسی و اجتماعی که با تاییدصلاحیت ایشان امیدوار و باانگیزه شده‌اند و قصد دارند گرهی از کار ایران و ایرانیان بگشایند. سه موضوعی که در جلسه دیروز جمعی از روزنامه‌نگاران و فعالان رسانه، از سوی سردبیر «هم‌میهن» با آقای پزشکیان مطرح شد، از جمله این موارد است که با پرسش‌های نظری در میان طیفی از نخبگان همراه شده و می‌تواند ابهامات و انتظارات ناصوابی را نیز میان بخشی از مخاطبان و رای‌دهندگان شکل دهد.
سه موضوع «عدالت»، «قومیت» و «استقلال سیاسی» (به‌معنای عضویت نداشتن در احزاب و گروه‌ها) از موضوعاتی ابهام‌برانگیز است که در دوره‌های مختلف تاریخ معاصر ایران، بهانه برخوردها، چالش‌ها و سوءاستفاده‌های سیاستمداران و حکومت‌ها قرار گرفته است. خوشبختانه، پاسخ‌هایی که آقای پزشکیان به این پرسش‌ها داده‌اند، تا حد زیادی ابهام‌زدایی کرد و نگرانی‌های اهل نظر و سیاست را کاهش داد.
نگاه ایشان به مسئله عدالت، نه نگاهی پوپولیستی و مشابه احمدی‌نژاد، بلکه مبتنی بر برابری حقوق و فرصت‌ها میان اقشار و افراد مختلف جامعه فارغ از عقاید، جنسیت، مذهب و قومیت است. در واقع، عدالت در گفتمان پزشکیان، مبتنی بر همان شعار و مطالبه تاریخی اصلاح‌طلبان از دوم‌خرداد تا امروز است که ایران را برای همه ایرانیان می‌خواهد. برخلاف برخی حامیان و مدافعان دولت کنونی که صراحتاً گفتند ایران فقط برای حزب‌اللهی‌هاست و بقیه جمع کنند و از این کشور بروند.
پزشکیان نه‌تنها رویکردی کاملاً متعارض این جریان تمامیت‌خواه و انحصارطلب و خالص‌ساز دارد، بلکه صراحتاً زمینه‌ساز و عامل بروز اعتراضات مختلف به‌ویژه از سال ۱۳۹۶ تاکنون را «ندادن حق مردم» می‌داند و برخوردهای خشونت‌آمیز یا محکوم و زندانی کردن معترضان را زیر سوال می‌برد؛ چراکه معترضان (اعم از زنان، جوانان، کارگران، دانشجویان، دانشگاهیان،، ردصلاحیت‌شدگان، اخراج‌شدگان و...) کاری جز مطالبه حق خود نکرده‌اند و اگر در سال‌های اخیر، بخش‌هایی از جامعه، صندوق رای را رها کرده‌اند و به خیابان‌ها آمده‌اند (فارغ از آنکه ما موافق یا مخالف این الگوی کنشگری باشیم)، ریشه در همین وضعیت دارد که پزشکیان آن را با واژگان «بی‌عدالتی» و «حق‌خوری» توصیف می‌کند.
درباره عدم عضویت در احزاب نیز، توضیحات ایشان جامع به نظر می‌رسد و همین نگاه و رویکرد هم بوده که باعث شده در دو روز گذشته شاهد حمایت گسترده احزاب و گروه‌های مختلف اصلاح‌طلب از نامزدی ایشان و بروز فعالیت‌های خودجوش تبلیغاتی و رسانه‌ای در سطوح مختلف باشیم.
به‌هرشکل، آنچه طی دو روز گذشته در گفتارها و مواضع دکتر پزشکیان دیده شده و در مواضع ایشان در رخدادها و حوادث سال‌های گذشته نیز بارز بوده (که بخشی از آنها در صفحات سیاسی امروز بازخوانی شده)، نشان از اندیشه‌ای منسجم و صاحب تحلیل و پشتوانه فکری، همراه با بیانی صریح و قابل‌فهم برای بدنه جامعه دارد.
این، اتفاقاً یکی از نقاط قوت اصلی پزشکیان است که می‌تواند دیدگاه‌ها و نظرات علمی، اصولی و اصلاح‌طلبانه خود را با زبانی خودمانی با مردم مطرح کند. درحالی‌که در برخی ادوار انتخابات ریاست‌جمهوری، اصلاح‌طلبان از این ناحیه ضربه خوردند و نتوانستند سیاست‌ها، اندیشه‌ها و برنامه‌های خود را به زبان قابل‌فهم جامعه ارائه کنند.
علاوه بر این، استنادات دینی مکرر پزشکیان مخصوصاً به نهج‌البلاغه ویژگی مثبت دیگر گفتارهای اوست که دست رقیبان بی‌اخلاق را از طرح اتهامات ضددین بودن او و حامیانش خالی می‌گذارد و مانع هراس بدنه سنتی جامعه و افتادن آن به دامان اقتدارگرایان و مدافعان دولت کنونی می‌شود که سعی در بهره‌برداری از عواطف دینی و مذهبی مردم و مقدس‌سازی رئیس‌جمهور فقید و حامیان و همفکران او را دارند.
