اختلاف اطرافیان ترامپ بر سر ایران

با تصمیم ترامپ برای پیگیری دیپلماسی با تهران، نبرد درون حلقه اصلی اطرافیان رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، موقتاً حل شده است، اما هنوز معلوم نیست ترامپ به دنبال چه نتیجه‌ای است و تا چه مدت حاضر است منتظر آن نتیجه بماند. هم در تهران و هم در اورشلیم [بیت‌المقدس]، مثل واشنگتن، اختلافات درباره مسائل خرد پشت گفت‌وگو به جای درگیری، ادامه دارد.

بسته به اینکه چه روزی باشد و چه کسی حرف بزند، دولت ترامپ در حال تهدید حملات نظامی است مگر اینکه ایران برنامه هسته‌ای‌اش را حذف کند یا به دنبال توافق با ایران برای کوچک‌کردن برنامه و پذیرش نظارت خارجی است. به گفته دو مقام آمریکایی و دیگر منابع آگاه، مایکل والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و مارکو روبیو، وزیر خارجه، طرفدار اقدام نظامی برای نابودکردن ظرفیت‌های تسلیحاتی هسته‌ای ایران هستند.

ترامپ از جنگ‌طلبانی مثل روپرت مرداک، رئیس بازنشسته «نیوز کور» هم نظر گرفته است و نیز از حامیان مالی اسرائیل‌دوستی مثل آیزاک پارلموتر، رئیس سابق شرکت سرگرمی‌آفرینی مارول. جی‌دی ونس، معاون اول رئیس‌جمهور و تولسی گبرد، مدیر اطلاعات ملی، بیشتر نگران پیامدهای سطح دوم درگیری جدیدی در خاورمیانه هستند. گبرد اخیراً ویلیام روجر افسر ذخیره نیروی دریایی را که نسبت به مداخله نظامی در ایران بدبین است، به عنوان دستیار ارشد خود برگزید.

مقامات آگاه می‌گویند، ترامپ نظرات بیرون از دولت را هم در دفاع از دیپلماسی شنیده است، شامل تاکر کارلسون، مجری محافظه‌کار پادکست. مشاوران محتاط‌تر اشاره می‌کنند که طبق ارزیابی اطلاعاتی آمریکا، ایران تصمیم به ساخت سلاح هسته‌ای نگرفته است و کارزار بمباران علیه ایران ممکن است جرقه جنگی منطقه‌ای و بسیار گسترده‌تر را بزند. اختلاف درونی دنباله‌دار بر سر تصمیم ترامپ، در اظهارات هفته گذشته استیو ویتکاف هم نمود داشت. مارک دوبوویتز، رئیس بنیاد دفاع از دموکراسی‌هاست، سازمانی مستقر در واشنگتن که مدت‌هاست حامی موضعی تند نسبت به تهران بوده است.

او هشدار می‌دهد، خطر دارد که اجازه داده شود، بحث‌های سیاستگذارانه، مثل بحث فعلی بر سر ایران، علنی شود. به گفته او ایران «می‌تواند از این مواضع مختلف درباره مذاکرات بهره‌برداری کند، چون احساس می‌کنند کسانی در دولت هستند که واقعاً عاجزانه به دنبال توافق‌اند و به محض اینکه رژیم بوی این عجز به مشامش بخورد، از آن بهره‌برداری خواهد کرد. چنان‌که پیشتر بارها چنین کرده‌اند.»

بسیاری از جنگ‌طلبان تهران را طرف عاجز می‌بینند: در ضعیف‌ترین موضع اقتصادی و نظامی در چند دهه اخیر، زیر بار تحریم‌ها و زخمی حملات اسرائیل به تأسیسات دفاع هوایی‌اش در پاییز گذشته و نیز سقوط متحدش در سوریه و نایبان‌اش در لبنان و غزه. دوبوویتز می‌گوید: «به نظرم این حداکثر اهرمی است که تابه‌حال داشته‌ایم.» او اضافه می‌کند ترامپ باید برای انحلال کامل برنامه هسته‌ای ایران فشار بیاورد. سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل، هم‌نظر با همتایان آمریکایی، بر این نظرند که به‌‌رغم حرکت سریع ایران برای تولید اورانیوم با درصد غنی‌سازی بالا، آیت‌الله علی خامنه‌ای، اجازه تولید سلاح هسته‌ای را نداده است.

در اسرائیل، مثل واشنگتن، بر سر این موضوع بحث است که آیا حمله پیش‌دستانه به تأسیسات هسته‌ای ایران، معقول است یا نه. مقامات هر دو دولت هم با این سوال درگیرند که ممکن است عملیات نظامی، برنامه هسته‌ای ایران را صرفاً موقتاً عقب براند و کاملاً نابودش نکند. یک مقام سابق اطلاعاتی ایالات متحده در این باره می‌گوید «همه در بیان این که ایران نباید سلاح [هسته‌ای] داشته باشد، موافق‌اند» اما دیدگاه‌های سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیلی، همیشه «در مسیری که سیاست‌شان می‌خواهد برود، همراه نیست.»

این مقام سابق می‌گوید، رهبران سیاسی اسرائیل، «همواره بیشتر به رویکردهایی غیر از مذاکره علاقه‌مند بوده‌اند، از جمله به بمباران.» در فضایی که تهران برای تفسیر نیات دولت ترامپ به تقلا افتاده بود، از دیگران مشورت گرفت. [آیت‌الله]خامنه‌ای، پنج‌شنبه با خالد بن‌سلمان، وزیر دفاع سعودی که به تهران آمده بود دیدار کرد. به گزارش رسانه‌های ایران او نامه‌ای هم از ملک سلمان با خود آورده بود.

عراقچی، هم پنج‌شنبه به مسکو رفت و نامه‌ای از [آیت‌الله] خامنه‌ای برای ولادیمیر پوتین بود. روز پیش از آن هم در تهران با رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرد. گروسی در این سفر گفت: «همه می‌دانیم این فرایند آسانی نیست. می‌دانیم در مرحله‌ای حیاتی از این مذاکرات هستیم.» گروسی بناست این هفته به واشنگتن برود. او می‌گوید: «می‌دانیم وقت زیادی نداریم.»

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید