ترامپ و خاورمیانه

آنچه در این خبر می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.

مسئله تشدید تنش‌ها در خاورمیانه به یکی از فوری‌ترین مسائل سیاست خارجی روی میز رئیس‌جمهور بدل خواهد شد؛ مگر اینکه جنگ اسرائیل علیه حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان تا پیش از مراسم تحلیف دونالد ترامپ کاملاً تمام شده‌باشد(که بعید به نظر می‌رسد).

رئیس‌جمهور منتخب آمریکا در خصوص ضرورت به پایان رساندن جنگ در غزه سخن گفته‌است و در ماه اوت ادعا کرد که به بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفته‌است که «پیروزی‌ات را به دست بیاور» چون‌که «کشتار باید متوقف شود.»

مشخص نیست دولت بعدی قرار است چه نقشی برای پایان دادن به جنگ بازی کند، اگر فرض کنیم که نقشی بر عهده می‌گیرد. ترامپ از دولت بایدن به دلیل مطالبه آتش‌بس انتقاد کرده‌است و این اقدام را تلاش برای «بستن دست اسرائیل در پشت سر» توصیف کرده‌ و گفته‌است که آتش‌بس فقط به حماس زمان می‌دهد تا خود را بازسازی کند.

دونالد ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش، به صورت لفظی از راهکار دودولتی برای حل و فصل منازعه فلسطین حمایت کرد، عملاً معامله را دستکاری می‌کرد و هدیه‌هایی دیپلماتیک را که اسرائیل مدت‌ها به دنبال آنها بود به اسرائیل داد.  اقدام‌هایی مانند انتقال سفارت آمریکا به قدس، قطع کمک‌های مالی ایالات متحده آمریکا به آژانس سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی، تغییر دادن سیاست چنددهه‌ای آمریکا با به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان و اعلام اینکه شهرک‌های یهودی‌نشین قوانین بین‌المللی را نقض نمی‌کنند، از جمله هدایای ترامپ به اسرائیل در دوران ریاست‌جمهوری‌اش بود.

ترامپ قبلاً گفته‌بود که «به شکلی برای اسرائیل جنگیده‌است که هیچ رئیس‌جمهوری قبل از او نجنگید» و توفیق دولت او در انعقاد توافق‌های ابراهیم برای عادی‌سازی روابط دیپلماتیک اسرائیل و چند کشور عربی یکی از موفقیت‌های مهم سیاست خارجی دولت او محسوب می‌شد؛ مسیری که دولت بایدن هم آن را ادامه داد.

هرچند ترامپ و نتانیاهو روابط بسیار نزدیکی در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ داشتند، بعد از اینکه نتانیاهو درست یک روز پس از اعلام پیروزی بایدن در انتخابات ۲۰۲۰ به او تبریک گفت، این رابطه به اختلاف خورد و باعث عصبانیت ترامپ شد. 

لحن ترامپ در مورد اسرائیل در ماه‌های اخیر گهگاه انتقادی بود و ترامپ در ماه آوریل هشدار داد که اسرائیل در حال «باختن جنگ روابط عمومی» در غزه است. ترامپ در شرایطی برای دور دوم به کاخ سفید وارد می‌شود که سراسر خاورمیانه به دلیل درگیری‌ها میان اسرائیل با نیروهای نیابتی ایران در لبنان، یمن و فراتر از آن به آتش کشیده‌شده‌است. 

اسرائیل و ایران برای نخستین بار در سال جاری میلادی مستقیماً با یکدیگر تبادل آتش کردند.  درحالی‌که در تازه‌ترین دور حملات تلافی‌جویانه دولت بایدن از ایران می‌خواست تا با هدف کاهش تنش‌ها به تاسیسات انرژی و هسته‌ای ایران حمله نکند، احتمالاً ترامپ احتیاط کمتری به خرج دهد. 

او در ماه اکتبر گفته‌بود که «اسرائیل اول باید به [تاسیسات] هسته‌ای حمله کند و بعد در مورد بقیه چیزها نگران باشد.»  ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش ریکرد سختگیرانه‌ای در مورد ایران در پیش گرفت، از برجام خارج شد، سیاست فشار حداکثری را در پیش گرفت و فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در یک حمله هوایی در ژانویه ۲۰۲۰ ترور کرد. 

ترامپ در گفت‌وگو با خبرنگاران در ماه سپتامبر گفت که آماده یک توافق جدید با ایران برای جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هسته‌ای است.  او بدون اشاره به جزئیات احتمالی مذاکرات گفت: «ما مجبوریم که توافق کنیم، چراکه عواقب عدم توافق غیرقابل تصور است. مجبوریم که معامله‌ای جوش بدهیم.»

رابرت گرین‌وی، که مدیر ارشد حوزه خاورمیانه در شورای امنیت ملی آمریکا در دوره ترامپ بود، می‌گوید: «هرچند ترامپ خواستار پایان دادن به حضور نظامی آمریکا در عراق و افغانستان بود، چندان هم با استفاده از توانمندی نظامی آمریکا برای رسیدن به اهداف مشخص مخالف نبود.» 

این مقام دولت پیشین ترامپ می‌گوید: «گزینه نظامی شاید تنها راهکار عملی باقیمانده برای اجتناب از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای باشد.» 

علاوه بر همه اینها، جامعه اطلاعاتی آمریکا هم در دوران رقابت‌های انتخاباتی در مورد برنامه‌ریزی ایران برای ترور ترامپ هشدار داده‌بود.  گرین‌وی می‌گوید: «حالا مسئله شخصی شده‌است و من این مسئله را دست‌کم نمی‌گیرم.»