مصـا حبه تکـراری
ارزیابی کارشناسان سیاسی و اقتصادی از اظهارات سید ابراهیم رئیسی در تلویزیون
ارزیابی کارشناسان سیاسی و اقتصادی از اظهارات سید ابراهیم رئیسی در تلویزیون
سيدابراهيم رئيسي در دومين سالروز برگزاري سيزدهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري با مردم سخن گفت. اين گفت‌وگوي تلويزيوني نيز همانند گفت‌وگوهاي گذشته به کلي‌گويي گذشت و هيچ پرسش و پاسخ چالشي ميان رئيس دولت و مجريان ايجاد نشد. مهمتر اينکه در اين گفت‌وگو به بسياري از دغدغه‌هاي کنوني جامعه از بُعد اجتماعي و حقوقي پرداخته نشد و بسياري از سوالات ذهني آحاد مردم بدون پاسخ ماند. با اين حال رئيس دولت با ارائه گزارش‌هايي در مقوله ديپلماسي و توسعه روابط بين‌المللي، از ديپلماسي عزتمندانه سخن گفت و با ارائه گزارش‌هاي اقتصادي و بيان تعدادي آمار، از بهبود وضعيت اقتصادي آن هم با وجود تحريم‌ها به‌عنوان يک دستاورد بزرگ ياد کرد.
مردم سه‌شنبه‌شب ۳۰ خردادماه ميزبان رئيس دولت سيزدهم از طريق رسانه ملي بودند. اينکه چه ميزان از مردم شنونده صحبت‌هاي او بودند، آماري در دست نيست، اما در هشت گفت‌وگوي اخير او با مردم، همواره گزارش‌ها کلي بوده و کمتر پيش آمده که اظهارات و وعده‌هاي او رنگ و بوي حقيقت يابد. در مدت تقريبي دو سالي که رئيسي سکاندار دولت سيزدهم بوده است، اخبار رضايت‌بخش و مهمتر خروجي مؤثر بر زندگي مردم به‌ندرت پيش آمده است. فارغ از اين مسائل موضوعات تکراري اين گفت‌وگو ارائه آمارهايي غيرواقعي در حوزه اقتصاد است. اينکه بازهم گفته شود؛ نرخ تورم کنترل شده، نقدينگي کاهش يافته، فروش نفت افزايش يافته، صادرات غيرنفتي رشد داشته، توليد، توسعه و رشد يافته و موارد ديگر، اگر بارها و بارها توسط رئيس دولت به‌عنوان دستاوردهاي مهم عنوان مي‌شود، اما تغييري در زندگي مردم ايجاد نشود، بيانگر اين است که بايد نسبت به آمارهاي ارائه‌شده، ترديد داشت. در نخستين سالگرد روي کار آمدن دولت سيزدهم آمارهاي مهمي از سوي دولت در تمامي حوزه‌هاي اقتصادي بيان شد، اما در مقابل اقتصاددانان نسبت به گزارش‌هاي طرح‌شده، واکنش منفي داشتند و حتي دولت گذشته نيز در برخي از موارد نسبت به اتهاماتي مبني بر ميراث برجاي مانده از دولت گذشته، پاسخ‌هايي داشته است. با اين حال دولت کنوني همواره با نقد دولت روحاني در مواجهه با ناتواني در مديريت کشور فرار رو به جلو مي‌کند. اما عبدالناصر همتي، رئيس اسبق بانک مرکزي در فضاي مجازي در واکنش به سخنان ديشب رئيسي نوشت: «انتظار بود آقاي رئيسي بعد از دو سال به‌طور شفاف راجع به سرانجام وعده‌هاي مشخص خود در انتخابات به مردم توضيح دهند. از کاهش تورم در آخر سال ۱۴۰۰ به۴۰ درصد گفتند، ولي از تورم ۶۰ درصدي ارديبهشت امسال چيزي نگفتند. صداوسيما هم کمک کرد در مورد وعده‌ها در برنامه ديگري صحبت شود!»
نکته مهم ديگر که انتظار مي‌رفت رئيس دولت در اين گفت‌وگو درباره چرايي تغييرات و استيضاح کابينه سخن بگويند، اما متأسفانه در اين گفت‌وگو واقعيت‌ها بيان نشدند. حتي درباره عدم موفقيت دولت در کنترل قيمت ارز و دليل افزايش آن نيز حقيقت بيان نشد.
بخشي از اظهارات رئيسي
براي ايجاد اميد و مشارکت مردم به صحنه آمدم و تلاش من افزايش مشارکت و تبديل نااميدي مردم به اميد در کشور بود تا با فراهم کردن و تغيير شرايط به نفع زندگي مردم شاهد نشاط باشيم. اگر به آن زمان بر مي‌گشتم دوباره همين تصميم را مي‌گرفتم و در انتخابات شرکت مي‌کردم.
در آن مقطع براي افزايش مشارکت، درباره کساني که در آن زمان به هر دليلي صلاحيتشان مورد ترديد قرار گرفته بود، با شوراي نگهبان صحبت کردم که صلاحيت آنها مورد بررسي مجدد قرار گيرد و آنها وارد عرصه انتخابات شوند. اگر کانديداهاي ردصلاحيت شده هم تأييد مي‌شدند، نتيجه انتخابات تغيير نمي‌کرد.
در شروع دولت ۴۸۰ هزار ميليارد کسري بودجه داشتيم و وضعيت ذخاير کالاهاي اساسي قرمز بود و بسياري از کارگاه‌هاي توليدي دچار رکود شده بود. دولت سيزدهم طي ۶ ماه تورم را ۲۰ درصد کاهش داد و توانستيم رشد اقتصادي صفر درصد را به ۵/۴ درصد در اسفندماه ۱۴۰۰ برسانيم.
اختلافات زيادي با عربستان داشتيم اما هيچ‌وقت عربستان را دشمن خود ندانسته و نمي‌دانيم. ما بايد دشمن را به درستي بشناسيم؛ دشمن ما رژيم صهيونيستي است.
ما ميز مذاکرات را ترک نکرديم و مشکلي نداريم؛ اما مثل دولت قبل فقط پرونده برجام را دنبال نمي‌کنيم. برجام در دستور کار ما هست و همچنين لغو تحريم‌ها را دنبال مي‌کنيم.
ما ديپلماسي عزتمندانه را دنبال مي‌کنيم و التماس نمي‌کنيم، اما زندگي مردم را مربوط به مذاکره و اين‌طور مسائل نمي‌کنيم.
مسئله تورم درد مزمني است که ما سال‌ها با آن درگيريم. مهمترين عامل تورم، کسري بودجه است؛ تورم ۵۹ درصدي به حدود ۴۰ درصد رسيد. در سال ۱۴۰۱ تلاش کرديم کسري بودجه نداشته باشيم و اين مهم است. دوم، رشد نقدينگي است که آخر سال ۱۴۰۱ تورم از ۴۳ درصد به ۳۱ درصد رسيد.
اگر من هم وعده ساخت يک ميليون مسکن در سال را نمي‌دادم هم قانون و هم نياز کشور بر ساخت يک ميليون مسکن تاکيد مي‌کرد، با توجه به اينکه ما در کشور کمبود زمين نداريم و در تمام کشور قضيه ساخت مسکن دنبال مي‌شود.
تجارت ۳۰ تا ۴۰ درصد افزايش يافت و ۳ تا ۴ هزار واحد توليدي فعال شد و بخش‌هاي مختلف فعال شدند. صادرات غيرنفتي ۳۰ تا ۴۰ درصد افزايش يافت و ۵۳ ميليارد دلار تجارت خارجي ما رکوردي در چهل سال عمر انقلاب بود و چون دشمن ديد به اهداف خود نرسيده و تجارت و توليد و اشتغال افزايش يافته و کشور در حال پيشرفت است، آن جريان اغتشاشات را شکل دادند.
در موضوع دلار از شهريور ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ فقط ۲ هزار تومان افزايش قيمت داشتيم اما از اغتشاشات به بعد بود که ديديم وضعيت قيمت دلار چقدر متفاوت از گذشته شد، اما با همه اين موارد مردم تصميم گرفتند پيشرفت متوقف نشود و اغتشاشات خياباني که محاسبه غلطي داشت و فکر مي‌کردند به جمهوري اسلامي آسيب مي‌زنند، جمع شد.
مهندسی انتخابات ادامه دارد
محسن مهرعلیزاده از کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ درباره سخنان ابراهیم رئیسی درباره پیگیری ردصلاحیت‌ها به هم‌میهن گفت: «من اطلاعی ندارم که ایشان این کار را انجام داده است. آنچه که در انتخابات گذشته مشخص شد، این بود که انتخابات به شکل مهندسی‌شده بود و دلیلی که بنده انصراف دادم این بود که حضور بنده و یک اصلاح‌طلب دیگر غیر گروه کسانی بودیم که دور هم و با هم آمده بودند که هر کدام نقشی را ایفا کنند تا رئیسی، رئیس دولت شود. ما نقش گرم‌کننده تنور را ایفا می‌کردیم به همین دلیل انصراف دادم.» او افزود: «این مطلب مهم است که بعد از گذشت نزدیک به دو سال از این تصدی، همچنان در گذشته بمانیم و مطالبی عنوان کنیم که قابل اثبات هم نیست و حتی اثبات آن هم مشکلی را حل نمی‌کند. اکنون دولت باید بیشتر پاسخگوی وعده‌هایی باشد که در مورد تورم، حفظ ارزش پول ملی، رفاه و آسایش مردم، نحوه ارتباطات و اینترنت و موضوعات ساخت سالی یک میلیون وجود دارد. وعده‌های صریحی که داده، ولی هر کدام درست عکس آن عمل شده است. در مصاحبه یکی از مسئولان خواندم که تازه برای بیش از یک میلیون و ۲۸۰ هزار مسکن زمین تهیه شده است. ایران به این بزرگی برای
یک میلیون که چه عرض کنم برای بیش از ۴۰ میلیون مسکن زمین وجود دارد. اگر این خبر راست باشد و مانند دیگر خبرها نباشد و با گذشت ۲ سال تازه به اینجا رسیده‌ایم که برای یک میلیون و ۲۸۰ هزار واحد زمین تهیه کنیم و کارهای بروکراسی آن انجام شده، ساخت ۴ میلیون مسکن توسط این دولت ۴۰ سال طول می‌کشد.»
مهرعلیزاده با اشاره به اقدامات مسائل سیاست خارجی، تاکید کرد: «به خاطر دارم عده‌ای از دیوار سفارت عربستان بالا رفتند و امری را به وجود آوردند که چندین سال است توقف‌های بسیاری در توسعه اقتصادی و سیاسی کشورمان در منطقه به وجود آورد و این شرایط فرصتی شد برای سعودی و حضور اسرائیل در منطقه و ضرر و زیان‌های وحشتناک عمیقی به شکل تاریخی به کشور وارد کرد. الان رئیسی می‌گوید که عربستان دشمن نبوده درحالی‌که همان زمان عباراتی درباره این کشور به کار برده بود.» این فعال اصلاح‌طلب با بیان اینکه بهترین سرمایه برای هر مسئولی در هر کشور و هر دین و اعتقاد و حتی نظام و سیاستی، صداقت و روراستی با مردم است، افزود: «حتی اگر کشوری فقیر و از پتانسیل‌های روشن نابرخوردار باشد و مردم بدانند که دولتمردان تلاش خودشان را می‌کنند، اما به‌خاطر کمبودها توفیق‌شان بیش از این نیست، با آنها همراهی می‌کنند. اما اگر مسائلی مانند رشد سرسام‌آور موادغذایی، دو سه برابر شدن قیمت‌ها، کاهش ارزش پول ملی، در عرض دو سال نزدیک به دو برابر را شاهد باشند و درست در همان شرایط در اخبار با یک سیل تبلیغات درست عکس واقعیت‌ها گفته می‌شود، ته‌مانده اعتماد مردم نسبت
به مجموعه دولت و نظام و حاکمیت زیرسوال می‌رود و این پدیده بسیار خطرناکی در کشور است.» برخی از منتقدان حالا معتقدند که گروه خاصی که در دولت، شهرداری و دیگر سطوح کشور قدرت گرفته‌اند، روی قهر مردم با صندوق‌های رای حساب باز کرده‌اند تا پیروز میدان انتخابات بعدی باشند و حتی نام آنها را «کاسبان صندوق‌های رای» نامیده‌اند. برخی دیگر اما معتقدند که آمارهای خلاف واقع به دست رئیسی می‌دهند و او براساس این آمارها سخنرانی می‌کند. مهرعلیزاده اما گمانه‌زنی هر دو گروه منتقد را رد کرده و گفت: «اینکه آمار درست به رئیس دولت نمی‌دهند، اشتباه است. هر کسی با 10 دقیقه دور زدن در فضای مجازی، آمارهای دقیق از سازمان‌های مسئول را به دست می‌آورد. به‌عنوان مثال به‌رغم اینکه سال «مهار تورم» بود، برخی آمار تورم فروردین را 60 و برخی دیگر حتی بالاتر از 70درصد اعلام کردند و افزایش قیمت وحشتناکی نسبت به سال گذشته را شاهد بودیم. این آمارِ فضای مجازی نبود، کاملاً کددار و مستند بود به مراکز آمار رسمی. با وجود این کسی در خردادماه به مردم بگوید 20درصد کاهش تورم داشتیم؟!» او می‌افزاید: «متأسفانه این در کشور باب شده که بخشی از موضوع را اعلام
می‌کنند که هم کاملاً درست است و هم کاملاً خلاف واقع. این از آن تبحرهایی است که برخی دارند و این نهایتاً دودش به چشم مردم رفته و اعتماد مردم را به نظام از بین می‌برد. بنابراین هیچ‌وقت نپذیرید که آمار اشتباه به مسئولی می‌دهند. آمار دقیق قبل از آنکه به بیرون درز پیدا کند، به مسئولان رده‌بالا می‌رسد.» این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با اشاره به اینکه گروهی دنبال آن هستند مردم پای صندوق رای نیایند تا پیروز میدان انتخابات باقی بمانند، تاکید کرد: «من این اظهارنظر را قبول ندارم. اتفاقاً همان گروه دوست دارند که به حداقل انتخابات گذشته دست پیدا کرده تا از این موضوع هم به عنوان سرمایه استفاده کنند. حتی اگر افزایش مشارکت درصد جزئی هم باشد، مهندسی را اعمال کرده تا گروه خودشان را از صندوق‌ها دربیاورند. ولی این روش‌هایی را که به کار می‌برند، روشی نیست که به آنجا برسد. چون رهبری در صحبت‌های خود به حضور مردم و انتخابات درست تاکید داشتند و عزم کلی نظام برپایه یک انتخابات خوب با مشارکت بالاست. بنابراین این آقایان نباید خارج از این رویه عمل کنند. به نظر می‌آید آقایان حتی این را هم بلد نیستند راه کشاندن مردم پای صندوق‌های رای چیست.»
او افزود: «راه‌شان را انتخاب کردند تا با این مذاکرات به این مهم دست پیدا کنند. درحالی‌که زمانی کلمه «مذاکره» برای بعضی مشکل داشت و هزاران معضل را ایجاد می‌کرد، دارند مذاکره و بده‌بستان می‌کنند. وزیر امور خارجه یا امیر و سلطان کشورها بیایند و پیغام بیاورند تا با حداقل‌هایی مذاکراتی انجام دهند و امتیازاتی بگیرند و در حال حاضر پولی بیاید و وارد بازار شود، ولی رویه همین خواهد بود. مثلا دلار را از 54-53 هزار تومان به 48-47هزار تومان برسانند و از آن به‌عنوان یک دستاورد بزرگ یاد کنند. من به عنوان فردی که دلم می‌سوزد و برای این کشور زحمت کشیده‌ام می‌گویم این روش‌ها شاید یک بچه را گول بزند و حواسش را پرت کند، اما ملت ایران فهیم، رشید، آگاه و رشدیافته هستند و دقیق تحلیل می‌کنند و در مقاطع مختلف نشان داده‌اند که جوانان دهه هفتادی و هشتادی ده‌ها برابر نسل‌های گذشته به موضوعات اشراف دارند و با نجابت، اصالت و شعور ایرانی بودن، مسائل را پایش می‌کنند.» معاون رئیس‌جمهور در دولت اصلاحات تأکید کرد: «آرزو می‌کنیم که عقلانیت، اعتقاد به علم، مدیریت، سواد و روش‌های علمی استفاده شود. سواد و علم مدیریت است که در دنیا تعیین‌کننده
برتری کشورها در امور مختلف اقتصادی، سیاسی و بین‌المللی است. امیدواریم نگران باشند و بدانند که به شمار نیاوردن شعور، عقل و احساسات مردم ضررهای جبران‌ناپذیری ایجاد می‌کند و منطق، علم و سواد را بر سایر روش‌هایی که اکنون به کار برده می‌شود، رجحان دهند.»
گزارش دوساله بود یا نقد دولت روحانی
هادی حق‌شناس، اقتصاددان و نماینده سابق مجلس در واکنش به گزارش عملکرد دوساله دولت سیزدهم در بخش اقتصادی به هم‌میهن گفت: «بخش عمده‌ای از اظهارات رئیس دولت در گفت‌وگو با مردم صرف مسائل کرونا و خرید واکسن شد، به‌گونه‌ای در این باره گزارش ارائه شد که گویا پیش از استقرار دولت کنونی، کشور در تمامی بخش‌ها تعطیل شده بود و با حضور آنها همه چیز به روال عادی برگشته است. این در حالی است که اقتصاد ایران در دولت روحانی در سال 1399 رشد 6/3 درصدی داشت که مثبت بود. همچنین در نیمه اول سال 1400 نیز به‌طور متوسط بیش از 4درصد رشد اقتصادی مثبت وجود داشت. این بدین معناست که موتور اقتصاد ایران، روشن به دولت سیزدهم تحویل داده شده است. رشد اقتصادی کشور در سال 1401 نیز 4/4درصد اعلام شده است. یعنی اگر دولت قبلی ادامه داشت، رشد اقتصادی همچنان مثبت بود زیرا مجموع فروش نفت در سال 1401 به اندازه مجموغ فروش نفت دو سال 1399 و 1400 بوده است.»
او درباره کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیارد تومانی در شروع دولت نیز اظهار کرد: «لایحه بودجه تقدیمی دولت روحانی به مجلس حدود ۸۴۱ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود، اما پس از اینکه این لایحه از فیلتر کمیسیون تلفیق و مجلس شورای اسلامی گذشت، رقم بودجه مصارف عمومی به یک هزار و ۲۷۷ هزار میلیارد تومان رسید. در واقع این کسری بودجه تلاش مجلس بود نه دولت. موضوع مهم دیگر نرخ تورمی اعلامی از سوی رئیس دولت است. نکته اینجاست که نرخ تورمی اعلامی در شهریورماه ۱۴۰۰ توسط مرکز آمار با نرخ تورمی اعلامی از سوی بانک مرکزی، دو عدد متفاوت و معنادار است. اما سوال ما از رئیس دولت این است که بعد از دو سال استقرار، نرخ تورم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۲ چه میزان است؟ آیا دولت موفق به کاهش نرخ تورم شده است؟ نکته مهم دیگر عدم تحقق ساخت سالانه یک میلیون مسکن است که در دو سال استقرار دولت محقق نشده است.» این اقتصاددان درباره افزایش وصول مالیات و افزایش فروش نفت خام ایران در دو سال اخیر نیز گفت: «یکی از عوامل افزایش فروش نفت ایران در دو سال اخیر به دلیل روی کار آمدن جوبایدن در آمریکا است که موجب شده تا میزان فروش نفت خام ایران در دو سال گذشته رشد داشته
باشد. اما اگر وصول درآمد مالیاتی و رشد درآمد نفتی افزایش یافته است چرا مردم آثار آن را در سفره‌هایشان نمی‌بینند؟ چرا هر روز سفره مردم کوچکتر می‌شود؟ سدمصرفی خانوار ایرانی به دلیل افزایش قیمت‌ها آب رفته است و باید از رئیس دولت پرسیده شود آقای رئیسی شما که گفته بودید قیمت مرغ و تخم‌مرغ ربطی به تحریم ندارد پس چرا این اقلام رشد قیمتی چندین برابری داشته‌اند؟» او با انتقاد به اینکه گزارش ارائه‌شده بیش از آنکه گزارش ارائه دستاوردها باشد، گزارش انتخاباتی بود و مدام به نقد عملکرد دولت گذشته اشاره داشت، تصریح کرد: «بعداز دو سال چرا دولت کارنامه اقتصادی خود را ارائه نمی‌کند؟ حال که به دلیل فروش بیشتر نفت و افزایش قیمت آن، به دلیل نیاز بازار نفت، بودجه خوبی نصیب دولت شده است چرا شاخص‌های اقتصادی بهبود نمی‌یابد؟»
آمارهای کلی بدون اتکا
علی قنبری، نماینده اسبق مجلس و اقتصاددان درباره وضعیت اقتصادی ایران در دولت سیزدهم، به هم‌میهن گفت: «مسائل اقتصادی تحت تأثیر مسائل سیاسی و روابط بین‌الملل است و نمی‌توان به‌تنهایی از آن تحلیل دقیقی ارائه کرد. براساس شرایط کنونی اقتصاد ایران می‌توان گفت که دولت سیزدهم تاکنون نتوانسته است وعده‌هایش را در بخش مهار تورم، ایجاد یک میلیون شغل، ساخت سالانه یک میلیون مسکن، رفع فقر مطلق و توسعه کشور محقق سازد. همچنین نتوانسته است که شرایط آرامی برای اقتصاد ایران رقم بزند؛ به‌طوری‌که سرمایه‌گذاری داخلی رشد کند و سرمایه‌گذاری خارجی جذب شود. همچنین هیچ‌کدام از شاخص‌های اقتصادی از جمله درآمد سرانه، نرخ تولید ناخالص ملی، ضریب جینی، بیکاری و... هیچ‌کدام بهبود نیافته است و به سختی رشد اقتصادی مثبت مانده است. البته آمارهایی مبنی بر بهبود این شاخص‌ها ارائه می‌شود که قابل اتکا و دقیق نیستند.» او با بیان اینکه دولت کنونی برای رفع تحریم‌ها و خروج ایران از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف به نتیحه نرسیده است، اعلام کرد: «البته در این دولت روابط ایران با برخی از کشورهای منطقه بهبود یافته است که این نکته مثبتی است، اما این روابط خروجی اقتصادی نداشته، زیرا مسائل اقتصادی زمان‌بر است.» این اقتصاددان با اشاره به لایحه برنامه هفتم اظهار کرد: «این برنامه، برنامه آمال و آرزوهای دولت است و به‌هیج‌وجه برنامه مدون اجرایی نیست. در این برنامه اعلام شده است که باید سالانه رشد اقتصادی ۸ درصدی داشته باشیم، اما بیان نشده که با چه سازوکار و ابزاری و سرمایه‌ای قرار است این هدف محقق شود. برای هیچ هدفی سازوکار تعیین نشده است نه برای ساخت مسکن، نه برای فقرزدایی و.... تنها الگوهای کلی بیان شده است. برنامه خوب برنامه‌ای است که در آن نکات محوری توأم با راهکارهای قابل عملیاتی بیان شود.» او معتقد است که دولت کنونی باید برای جبران کسری بودجه فکر اساسی کند و برای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی چاره‌اندیشی کند. متأسفانه دهک‌های متوسط در حال حذف شدن است، شاهد مهاجرت نیروهای جوان و متخصص و دانشگاهی هستیم زیرا نه‌تنها وضعیت اقتصادی مناسب نشده است، بلکه شاهد ناآرامی‌ها و ناامیدی بیشتر مردم هستیم.» قنبری با اشاره به اینکه سقف بودجه‌های عمرانی کاهش یافته و بودجه‌های جاری به‌خصوص دستگاه‌های فرهنگی و حاکمیتی چندین برابر شده است، تاکید کرد: «دولت برای نشان دادن بهبود وضعیت اقتصادی با ارائه کلیات و آمارهای غیرواقعی سعی دارد شرایط را مناسب نشان دهد، اما عملکرد دولت در دو سال اخیر قابل دفاع نیست. اینکه نقدینگی کنترل نشده است، یعنی افزایش نرخ تورم. اما در آمارها بیان شده است که دولت موفق به کنترل نقدینگی شده است. این در حالی است که هیچ‌کدام از شاخص‌های اقتصادی رو به بهبود نیست، پس چگونه نقدینگی مهار شده است؟ دولت قول داده بود که نرخ تورم در سال نخست را نصف خواهدکرد، اما نرخ تورم نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه افزایش یافته است. اینکه با حداقل کاهش‌ها در برخی از آمارها این برداشت شود که وضعیت اقتصادی رشد یافته است، برداشت صحیحی نیست. دولت زمانی می‌تواند از دستاوردهای اقتصادی صحبت کند که سفره‌های مردم در حال آب شدن نباشد.»
