ایران از طریق نیابتی‌ها واکنش نشان نمی‌دهد
جواد حیران‌نیا، مدیر گروه مطالعات خلیج‌فارس و کشورهای همجوار در پژوهشکده مطالعات استراتژیک خاورمیانه در واکنش به اظهارات رهبری و خروجی آن به هم‌میهن گفت: «پس از آنکه اسرائیل حضور خود را در منطقه و خلیج‌فارس ذیل سازوکارهای مختلف امنیتی منطقه بیشتر کرد، شاهد طرح استراتژی‌هایی از سوی اسرائیل بودیم که معروف‌ترین آن «مرگ با هزاران ضربه با چاقو» و «اختاپوس» است که از سوی نفتالی بنت، نخست‌وزیر وقت اسرائیل - در دیداری با بایدن – مطرح شد. دلیل مطرح شدن هزاران ضربه با چاقو این بود که جنگ را در منطقه خاکستری با ایران پیش ببرد و به استراتژی کلان آمریکا در منطقه دست یابد اما به بخشی که به مذاکره و روابط دیپلماسی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران است، لطمه نزند.»
او افزود: «هرچند اسرائیل برای خود این حق را محفوظ داشت که اگر آمریکا هم به توافق رسید آنها تهدید مستقیمی از جانب برنامه هسته‌ای ایران متصور شوند، ضربه خود را به صورت مستقل بزنند، بنابراین شاهد درگیری و خرابکاری‌هایی در ایران یا حمله به مواضع ایران در سوریه و عراق بودیم و ایران نیز متقابلاً واکنش‌هایی داشت. با شروع جنگ غزه استراتژی مرگ با هزاران ضربه با چاقو از سوی اسرائیل وارد حوزه‌های حساس‌تری شد و هدف قرار دادن فرماندهان ارشد سپاه قدس از جمله سیدرضی و حمله اخیر به کنسولی ایران در سوریه، با آن رویکرد تفاوت معناداری پیدا کرد. ابتدا اعلام شد که در واکنش به حمله از سوی نیروهای مورد حمایت ایران به بندر ایلات اسرائیل حمله تلافی‌جویانه رخ داده است. این حمله در راستای همان استراتژی آمریکاست که اعلام کرده بود: «اگر حمله‌ای با حمایت ایران صورت گیرد مسئولیت تبعات آن با ایران خواهد بود و ما به ایران پاسخ می‌دهیم.»
از سوی دیگر نتانیاهو تمایل داشت که پای آمریکا را به جنگ بکشاند و از ابتدا با تحرکات حزب‌الله این تلاش را دنبال کرد. آمریکایی‌ها هم به اسرائیل در این باره هشدار دادند. در عین حال که عنوان می‌کنند اگر تهدیدی از سوی ایران صورت گیرد یا جنگ گسترده‌ای رخ دهد، آمریکا از اسرائیل تمام‌قد حمایت می‌کند، اما آمریکا به دلیل منافعی که در منطقه دارد تمایلی برای ورود مستقیم به جنگ ندارد. ضمن آنکه به انتخابات پیش‌رو در آمریکا هم لطمه می‌خورد. از سوی دیگر حضور آمریکا در جنگ روابط را با شرکای منطقه‌ای تیره خواهد کرد.»
حیران‌نیا با اشاره به اینکه مخالفت‌ها در سطح جهانی و حتی اسرائیل با نتانیاهو تشدید شده است، بیان کرد: «نتانیاهو می‌خواهد آمریکا را به جنگ بکشاند تا افکار عمومی را در داخل اسرائیل منحرف کند. اسرائیل با ورود به جنگ با ایران می‌تواند شکاف اسرائیل با آمریکا و کشورهای غربی را – که پس از جنگ غزه به وجود آمد – پر کند و نگاه‌ها را متوجه ایران کند. بر همین اساس ایران تمایلی به بازی در پازل اسرائیل از خود نشان نداده است و بعد از حمله‌های اسرائیل، حمله‌ای از سوی ایران صورت نگرفت. براساس برخی اخبار ادعا می‌شود که چانه‌زنی پشت پرده صورت می‌گیرد و ایران در ازای شروع مذاکرات هسته‌ای یا تن دادن اسرائیل به آتش‌بس و توقف حمله زمینی به رفح، در نوع واکنش خود تجدیدنظر می‌کند.»
او افزود: «واکنش ایران به ارسال پیام بازدارنده برای اسرائیل منجر خواهد شد تا از حملات بعدی جلوگیری شود. در ثانی واکنشی خواهد بود که در بازی نتانیاهو نباشد و به جنگ گسترده در منطقه نیانجامد که پای آمریکا به منطقه باز شود. در صحبت‌های امیرعبداللهیان با وزیرخارجه آلمان بحث حمله محدود و متناسب مطرح شده است. این بدان معناست که پای آمریکا به جنگ کشیده نشود و درگیری گسترده نمی‌شود.»
حیران‌نیا در پاسخ به این سوال که پاسخ ایران به اسرائیل چگونه خواهد بود؟ گفت: «با توجه به موضع دوباره رهبری در نماز عید فطر به نظر نمی‌رسد ایران سکوت کند و پاسخی از سوی ایران متصور است. با توجه به این موضع صریح رهبری و مقامات نظامی ایران، گمانه‌زنی بر این مبنا که ایران از طریق نیابتی‌ها واکنش نشان دهد و مسئولیت حمله را متوجه خود نکند، منتفی است. ضمن آنکه در صورت این حمله با نیابتی‌ها پیام بازدارنده به اسرائیل مخابره نمی‌شود. به نظر می‌رسد واکنش مستقیمی از سوی ایران را شاهد خواهیم بود که مسئولیت آن بر عهده ایران است. اینکه از خاک ایران صورت می‌گیرد یا کشور دیگری مشخص نیست. با وجود موضع‌گیری رسانه‌های غربی و حتی شرکت‌های هواپیمایی درباره زمان آن هم نمی‌توان اظهارنظر قطعی کرد. اما این زمان بلندمدت نخواهد بود.»
