استراتژی سهگانه کرهشمالی
روزنامه هممیهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
کرهشمالی سالهاست که گاه و بیگاه آسمان اقیانوس آرام را با موشکهای کوچک و بزرگاش نقاشی میکند. البته این اقدامات و آزمایش موشکهای مختلف در ظاهر تهدید چندان معقولی به نظر نمیرسد. چراکه اگر آزمایش ناموفق باشد، پیونگیانگ ضعیف جلوه خواهد کرد و اگر آزمایش موفق باشد، پیونگیانگ خطرناک جلوه خواهد کرد و هر چقدر به ساخت سلاحهای پیچیدهتر نزدیک شود، احتمال حمله به خود را نیز افزایش میدهد. به نظر میرسد تولید و توسعه برنامه پیشرفته موشکی، بهطور مخفیانه، گزینه معقولتری باشد، اما وقتی این برنامه را آشکارا به نمایش میگذارد، معنایش این است که به دنبال دردسر میگردد. البته کرهشمالی سالهاست که این کار را انجام میدهد و همیشه هم موفق بوده است. بنابراین به نظر میرسد که منطقی در پس این اقدامات وجود دارد.
کرهشمالی سه استراتژی را دنبال میکند؛ اول اینکه، کرهشمالی سعی دارد از خود تصویر کشوری عصبانی و خشمگین را به نمایش بگذارد که قدرتی ویرانگر دارد. دوم اینکه، این کشور در عین نمایش قدرت موشکی، خود را در حوزههای دیگر ضعیف جلوه میدهد؛ گویی که همواره در حالت فروپاشی است. بنابراین جامعه بینالملل از خود میپرسد که چه نفعی در هل دادن کشوری به سمت فروپاشی کامل نهفته است که خودش به صورت اتوماتیک در آستانه فروپاشی است. به این ترتیب کرهشمالی از دخالت خارجی در امان میماند. سومین استراتژی، تصویر کردن کشوری دیوانه از خود است تا به دنیا بگوید، اگر هر کشوری سعی در هل دادناش به سمت فروپاشی داشته باشد، ممکن است با واکنش بسیار شدید و نامتناسبی مواجه شود. کرهشمالی طوری رفتار میکند که گویی با کوچکترین تحریکی ممکن است واکنش بسیار سختی از خود نشان دهد.
در ابتدا، توانایی پیونگیانگ برای عصبانی جلوه دادن خود به قدرت ارتشاش برای گلولهباران سئول محدود میشد. ردیف هزاران عددی توپخانههای ارتش کرهشمالی که همه به سمت سئول نشانه رفتهاند به لحاظ تئوریک میتواند پایتخت کرهجنوبی را ویران کند؛ البته اگر مهمات کافی داشته باشد. اما مسئله این نیست که کرهشمالی حقیقتا قصد انجام این کار را دارد، بلکه هدف این است که نشان بدهد توانایی انجام آن کار را دارد. بیثبات کردن رژیم کرهشمالی مزایایی برای خارجیها دارد، اما نشان دادن خوی عصبانیت و دیوانگی از پیونگیانگ برای منصرف کردن کرهجنوبی و متحداناش از تلاش برای تضعیف رژیم کافی است.
بسیاری از کشورها سعی کردهاند بازیای شبیه به بازی کرهشمالی به راه بیندازند. اما کرهشمالی در این بازی یک تاکتیک جدید به خدمت گرفت که دیگر کشورها در استفاده از آن ناتوان بودهاند و آن هم ضعیف جلوه کردن عمدی بوده است. کره شمالی ضعف اقتصادی خود، به ویژه ناامنی غذایی را، نهتنها پنهان نمیکند و بلکه آن را تبلیغ نیز میکند. پیونگیانگ تلاش میکند تا با ارائه تصویری ضعیف از خود به جامعه جهانی پیام دهد که تلاش برای سرنگونی رژیم پیونگیانگ به زحمت و خطرش نمیارزد، چراکه این کشور خودش به صورت اتوماتیک در مسیر فروپاشی است.
بنابراین ترکیبی از عصبانیت و قدرت ویرانگر نظامی، دیوانگی و ضعف، ترکیبی است که کرهشمالی را تاکنون بر جای خود نگه داشته است. چرا باید کشوری ضعیف را که با توجه به ضعفاش تحت کمترین فشاری واکنش نشان میدهد را تحریک کرد؟ درحالیکه میدانیم این کشور ضعیف که آستانه تحریکاش به واسطه ضعفاش بسیار پایین است، دیوانه هم هست و علاوه بر این، قدرت نظامی ویرانگری نیز دارد! عنصر دیوانه جلوه کردن در سیاستهای کرهشمالی جایگاه مهمی دارد. دیوانه، غیرقابل پیشبینی است. در بازی شطرنج، یک بازیگر ممکن است در مقابل انواع گوناگونی از بازیگران بنشیند و بازی کند. برخی از این بازیگران اصول شطرنج را میدانند. برخی قوی هستند و برخی ضعیف. اما هیچکسی علاقهای ندارد با یک غول شطرنج، بازی کند. چون غول رفتاری عادی ندارد و قابل پیشبینی نیست و هر آن ممکن است زیر صفحه شطرنج بزند و اگر هم با او بازی کنید، نخواهید دانست قرار است چه اتفاقی بیفتد.
تا زمانی که کرهشمالی عصبانی، ضعیف و دیوانه باقی بماند، جامعه جهانی متقاعد خواهد شد که بهترین کار این است که پیونگیانگ را زیاد عصبانی نکرده و به خودش زحمت ندهد که به این فکر کند که چه حکومتی در کرهشمالی بر سر کار است. مصداق چنین تفکری را در بیتوجهی جهان به پاندمی کووید-19 در کره شمالی مشاهده کردهایم. اما ضعیف و دیوانه بودن بخش آسان استراتژی کرهشمالی است. بخش سخت ماجرا این است که این کشور باید ظاهر عصبانی و خشونتآمیز خود را حفظ کند. از این جهت است که هرازچندگاهی، و خصوصا زمانی که جهان مشغول امر دیگری است، ناگهان چند موشک از کرهشمالی در آسمان اقیانوس آرام پرواز میکنند. کرهشمالی با این اقدامات میخواهد به دنیا بگوید «درست است که شما سرتان گرم روسیه و اوکراین است. اما من هم اینجا هستم و خیلی هم عصبانیام که به من توجهی ندارید.»
هنگامی که کشوری نظیر کرهشمالی دست ضعیفی در بازیهای بینالمللی دارد، چنین استراتژیای میتواند مزایایی برایش به همراه داشته باشد. این استراتژیها رژیم پیونگیانگ را حفظ میکند، این کشور را به عنوان یک بازیگر مهم بینالمللی در مرکز توجه قرار میدهد و حتی ممکن است کرهشمالی بتواند امتیازاتی را از قدرتهای پیرامونیاش بگیرد.
دیپلماسی هنر دستیابی کشورها به اهداف خود بدون توسل به جنگ است. برای کشورهای کوچک و منزوی مانند کرهشمالی، ادامه حیات، بدون جنگیدن، بسیار اهمیت دارد. مانند بسیاری از موارد، تناقض موجود در تظاهر کردن به آمادگی برای ورود به یک جنگ، بهرغم همه محاسبات عقلانی، میتواند پایه و اساس اجتناب دیگر کشورها از ورود به جنگ قرار بگیرد. این یک استراتژی است که حداقل تا به اینجای کار برای کرهشمالی کارساز بوده است.