جوانان گرجی رابطه با غرب را می‌خواهند اما سیاستمداران براساس دستورالعمل‌های روسیه عمل می‌کنند
نسخه ناموفق ناتو برای گرجستان
گرجستان که پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سه دهه گذشته را صرف فاصله گرفتن از مسکو کرده، حالا در آستانه از دست دادن حمایت کشورهای غربی قرار گرفته و این امر می‌تواند این کشور حاشیه دریای سیاه را به آغوش داینامیک رقابت قدرت‌های پیشین بازگرداند و به روسیه اجازه دهد تا نقش خود را در این کشور مجدداً بازیابی کند.
وزارت خارجه بریتانیا تایید کرده است که پروژه نمادین ناتو که حدوداً یک دهه پیش برای تقویت مقاومت گرجستان برابر جنگ‌افروزی هیبریدی روسیه تنظیم شد، حالا متوقف شده است. این اقدام ۱۰ ماه پس از آن صورت گرفت که متا، شرکت مادر فیس‌بوک، ده‌ها حساب کاربری را حذف کرد که بخشی از کارمندان دولت گرجستان مرتبط با همین طرح از آنها استفاده می‌کردند تا منتقدان کشور را مورد هدف قرار دهند و پروپاگاندای ضدغربی درباره جنگ روسیه در اوکراین را پیش ببرند.
اکنون دوران سرنوشت‌سازی برای گرجستان است؛ کشوری که حالا دارد از آغوش باز و طولانی‌مدت غرب خارج می‌شود. رابطه تفلیس با آمریکا و اروپا در میانه چرخش سریع به سمت اقتدارگرایی در کشوری که زمانی به گفته جورج دبلیو بوش، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا، نمونه‌ای از «چراغ راه آزادی» در قفقاز جنوبی بود، به‌شدت مخدوش شده است. سال ۲۰۱۵ یعنی یک سال پس از الحاق غیرقانونی کریمه از اوکراین به مسکو و حدوداً ۷ سال پس از جنگ کوتاه بین گرجستان و روسیه، لندن ابتکار مورد حمایت ناتو موسوم به «ارتباط استراتژیک» را به راه انداخت.
«وزارت ارتباطات استراتژیک» دولت گرجستان یا «استرات‌کامز» که تحت این پروژه راه‌اندازی شد و در دفتر نخست‌وزیر قرار گرفت، سال‌ها کمک‌های قابل‌توجهی را در قالب تامین بودجه آموزش و منابع فنی از آمریکا و انگلستان دریافت کرد که به‌عنوان بخشی از تلاش‌های گسترده برای مقابله با نفوذ مسکو، ده‌ها میلیون دلار هزینه داشت. اخیراً وزارت خارجه بریتانیا بی‌صدا اعلام کرد که این ابتکار در ماه مارس پایان یافته است. طریق احمد، عضوی از مجلس اعیان در واکنش به سوال یکی از اعضا گفت: «ما هم‌اکنون در حال بررسی موضع خود درباره آینده همکاری در حوزه ارتباطات استراتژیک با گرجستان هستیم».
این تصمیم در پی آن بود که پایتخت گرجستان، به‌دلیل امضای قانون بحث‌برانگیز «نماینده خارجی» که به سبک کرملین نوشته بود با موجی از تظاهرات‌های بزرگ و چندماهه روبه‌رو شد؛ قانونی که بر رسانه‌ها و گروه‌های حقوق بشری که بودجه خارجی دریافت می‌کنند، محدودیت‌های سنگینی اعمال می‌کند و ادامه فعالیت‌هایشان را با سختی بیشتری مواجه می‌کند. (قانون نماینده خارجی یعنی هر کسی که حمایتی خارج از روسیه دریافت می‌کند یا تحت نفوذ کشوری خارج از روسیه است، نام خود را به‌عنوان نماینده خارجی ثبت کند و براساس آن تحت حسابرسی‌های بیشتر قرار می‌گیرند). این قانون عموماً به‌عنوان جعبه‌ابزار رژیم خودکامه دیده می‌شود که نسخه‌هایی از آن در بلاروس، مجارستان و مصر در حال اجراست. اکثر معترضان جوان‌اند و در گرجستانِ مستقل به‌دنیا آمده‌اند. آنها از سایه محتوم کرملین ترس دارند و آینده خود را با اروپا می‌بینند. شکست پروژه ارتباطات با این حال نشان می‌دهد که امیدهایشان بیش از پیش سراب می‌شود.
رویای پیوستن به اتحادیه اروپا
حزب حاکم «رویای گرجستان» هشدارهای اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه این قانون آرزوی پیوستن به اتحادیه اروپا را برای این کشور از بین می‌برد، انکار کرده است. نظرسنجی‌ها به‌طور مرتب نشان می‌دهند که ۸۰درصد جمعیت گرجستان می‌خواهند به اتحادیه اروپا و ناتو بپیوندند؛ اکثرشان به‌دلیل ترس از روسیه که ارتش آن یک‌پنجم از مناطق گرجستان را اشغال کرده است.
آمریکا تهدید کرده که وضع این قانون منجر به قطع کمک‌ها به گرجستان خواهد شد و تحریم‌هایی را بر برخی مقامات در پی خواهد داشت؛ اقدامی که موجب شده مسکو واشنگتن را به اخاذی از گرجستان متهم کند. براساس خبرهایی که هفته گذشته منتشر شد، برخی از کشورهای اتحادیه اروپا از این شیوه تبعیت کرده و آنها هم به‌دنبال پایان دادن به سفر بدون ویزای شهروندان در سراسر این بلوک‌اند. ماریکا میکیاشویلی، کارشناس روابط خارجی از حزب Droa می‌گوید: «اگر کمک‌های مالی غربی‌ها قطع شود، گرجستان ایزوله می‌شود و به روسیه کمک می‌کند ما را از نظر سیاسی یا حتی فیزیکی قورت دهد». او می‌گوید که این موضوع به «بحران کامل مالی و سیاسی تبدیل خواهد شد.»
قانون جدید که درباره شفافیت و نفوذ کشورهای خارجی است، فتوکپی از آن چیزی است که روسیه در سال ۲۰۱۲ طراحی کرد و انتظار می‌رود از هفته آینده اجرایی شود. هر سازمانی که حداقل ۲۰درصد از بودجه خود را از خارج از کشور دریافت می‌کند باید نام خود را تحت عنوان «در خدمت منافع یک قدرت خارجی» ثبت کند. بسیاری از شرکت‌کنندگان که در اعتراضات نزدیک به شب در تفلیس فریاد می‌زدند «نه به قانون روسی!» و پرچم‌های اتحادیه اروپا را تکان می‌دادند، با خشونت وحشتناک پلیس ضدشورش روبه‌رو شدند که با گاز اشک‌آور، ماشین آب‌پاش و گلوله‌های پلاستیکی به سمت آنها حمله می‌کرد. پلیس برخی از معترضان را ربود و ضرب و شتم کرد. عده دیگری هم از کشور فرار کردند.
نیولاینز با کنار هم قرار دادن اظهارات افراد حلقه داخلی، قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و داده‌هایی که در دسترس عموم قرار دارند، به این موضوع دست یافت که شرکای غربی چگونه از استرات‌کامز حمایت کردند به‌رغم اینکه آگاه بودند این واحد از پروفایل‌های جعلی در شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند تا حملاتی را به‌سبک روس‌ها علیه مخالفان انجام دهد و پروپاگاندای ضدغربی را ترویج کند. اتفاقی که از تقریباً سال ۲۰۲۱ شروع شد و احتمالاً به سال ۲۰۱۹ برمی‌گردد. در دسامبر سال گذشته، سفارت بریتانیا در تفلیس یکی از اعضای پیشین دولت گرجستان را برای تیم خود استخدام کرد و سوال‌های بیشتری را پیش کشید مبنی بر اینکه دولت‌های تامین‌کننده کمک‌های مالی چقدر این سوءاستفاده طولانی‌مدت از منابع را جدی می‌گیرند.
در پس‌زمینه اعتراض و بلاتکلیفی سیاسی، نتیجه معکوس این سیاست غرب نشان می‌دهد که با گذشت بیش از ۲ سال از حمله تمام‌عیار مسکو به اوکراین، جنگی که هیچ نشانه‌ای از فروکش کردن آن دیده نمی‌شود، گزینه‌های معدودی برای مبارزه با نفوذ روزافزون روسی وجود دارد.
سال ۲۰۱۴، زمانی که ادغام ابزار نظامی متعارف و نامتعارف با تصرف کریمه از سوی روسیه نمایان شد، ناتو برای اولین بار تهدید جنگ‌افروزی هیبرید را به‌رسمیت شناخت. «بسته کلان ناتو-گرجستان» که همان سال در نشست ولز به امضا رسید شامل چارچوبی برای حمایت از اجرای «برنامه ارتباطات استراتژیک» در داخل وزارت دفاع گرجستان بود. ساختار اولیه استرات‌کامز که سال بعد تاسیس شد شامل نماینده‌ای از هر کشور عضو ناتو بود که هرکدام برای کمک به انتشار عمومی اطلاعات واضح و قابل درک آسان در مورد جزئیات و مزایای همکاری گرجستان با این ائتلاف وارد عمل شدند. گرجستان که مرز شمالی مشترکی با روسیه دارد، مدت‌های طولانی است که چشم‌اش به‌دنبال عضویت در این ائتلاف است. حتی در حمایت از جنگ به‌رهبری ناتو سربازان خود را برای مبارزه و کشته شدن به افغانستان فرستاد.
تیناتین خیداشلی، وزیر وقت دفاع گرجستان که هم‌اکنون رئیس اندیشکده Civic Idea در تفلیس است به نیولاینز می‌گوید: «ایده درخشانی بود. در حقیقت هنوز هم ایده درخشانی است اگر به‌درستی اجرا می‌شد.» اما ۴ سال بعد در سال ۲۰۱۹، مشکلاتی به‌وجود آمد. دولت گرجستان به‌جای مقابله با افشای اطلاعات نادرست روسیه، خلاف آن را انجام می‌دهد. بازیگران جامعه مدنی گرجستان مثل «بنیاد توسعه رسانه‌ها» و «جامعه بین‌المللی برای انتخابات عادلانه و دموکراسی» یا ISFED، حساب‌های کاربری جعلی حامی دولت در فیس‌بوک را راه‌اندازی کردند که با دولت ابراز همدردی می‌کردند. به‌نظر می‌رسید که رهبری کشور می‌تواند از حساب‌های کاربری جعلی برای دفاع ظاهری از سیاست‌هایش استفاده کند. در پایان آن سال، شرکت متا شبکه‌ای از ترول‌ها یا لشکر سایبری مرتبط با «رویای گرجستان» را حذف کرد که خود را به‌عنوان سازمان‌های خبری یا احزاب سیاسی نشان می‌دادند.
با هر متر و معیاری که حساب کنید، ۲۰۱۹ سال پرآشوبی برای «رویای گرجستان» بود. پس از اعتراضات گسترده بر سر ساخت یک نیروگاه برق در شمال‌شرق کشور و دیدار سرگئی گاوریلف، قانونگذار روسی از پارلمان گرجستان از سوی خیلی‌ها به‌عنوان اولین اپیزود اصلی از حرکت ادامه‌دار محسوس «رویای گرجستان» به سمت کرملین بود. هر دو رویداد نه‌تنها با واکنش خشونت‌آمیز پلیس روبه‌رو شد بلکه موجی از ترول‌ها منتقدان دولت را مورد هدف قرار دادند. استفاده از ترول‌های آنلاین برای آزار و اذیت این منتقدان دولت برگی بود از کتاب کرملین.
تا سال ۲۰۲۱، ISFD، صفحات کاربران در فیس‌بوک را که «پیام‌های بی‌اعتبارسازی درمورد دیگر احزاب و شخصیت‌های اپوزیسیون» منتشر می‌کردند به بکا متچدلیشویلی مرتبط می‌دانست. کسی که در آن سال در سمت معاون رئیس استرات‌کامز فعالیت می‌کرد. تابستان گذشته، متچدلیشویلی خود به اعمال خشونت علیه یک روزنامه‌نگار برجسته اپوزیسیون مرتبط شد. خبرنگاری که هنگامی که به سوپرمارکتی در تفلیس رفته بود، مورد ضرب و شتم قرار گرفته بود. میشا مشویلدادزی به نیولاینز می‌گوید: «آنها به‌وضوح می‌خواستند چشم مرا کبود کنند تا در پخش آخر هفته مرا کتک‌خورده ببینند.»
مشویلدادزی توصیف کرد که ضربات چگونه از پشت به او وارد شدند، سه ضربه سریع پشت‌سر‌هم و با دقت شدید به بالای استخوان گونه‌هایش. تحقیقات شبکه تلویزیونی فرمولاتی‌وی نشان داد که ضربات از سوی سرویس‌های اطلاعاتی صورت گرفته که تظاهر می‌کردند از اعضای جمعیت گسترده‌ای از محافظه‌کارانی هستند که به‌دلیل حمایت از حقوق LGBTQ+ و بی‌احترامی به کلیسای ارتدوکس گرجی به خبرنگار حمله می‌کنند.
او درباره حملات لفظی که با ضرب و شتم همراه بودند، می‌گوید: «هیچ شکی در ذهن من وجود ندارد که (این حمله) چندین بار تمرین شده بود. من چندین بار مدیریت استخدام هنرپیشه‌ها را برعهده داشتم، بازی بد را متوجه می‌شوم، زمانی که کسی از کلمات خود استفاده می‌کند و زمانی که از زبان فیلمنامه.»
پس از حمله ۲۷ ژوئن، مشویلدادزی هم مورد هدف موجی از سخنان تنفرآمیز در فضای آنلاین قرار گرفت. یکی از نظرات پیشنهاد می‌داد باید خدا را شکر کند که هیچ‌کدام از مهاجمان سرش را نبریدند. اکثر آنها از سوی ترول‌هایی بودند که در سراسر شبکه‌های اجتماعی گرجستان حضور داشتند. اما نیولاینز با بازخوانی پست‌های شبکه‌های اجتماعی که حالا حذف شده‌اند، ثابت می‌کند چگونه برخی از تندترین توهین‌ها از سوی کریدورهای قدرتمندتر، مشخصاً متچدلیشویلی انجام شدند که در صفحات عمومی فیس‌بوک فحش‌های ناموسی و عنوان‌های زشتی را به روزنامه‌نگاران می‌داد. متچدلیشویلی پاسخی به درخواست‌ها برای نظر درباره این مقاله نداد.
فحش‌های رکیک جنسی و خشونت فیزیکی در میان اعضای دولت گرجستان موضوع تازه‌ای نیست، دعواهای داخل پارلمان نمونه‌ای از آن است اما ارتباط مستقیم با وزارتخانه استرات‌کامز که بودجه آن را غربی‌ها فراهم می‌کنند، مدت‌هاست که زنگ هشداری را برای شرکایش به‌صدا درآورده است.
باب همیلتون، سرهنگ بازنشسته آمریکایی که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ به‌عنوان مشاور غیرنظامی وزارت دفاع گرجستان خدمت کرده، می‌گوید: «ما سال‌هاست که به خودمان می‌گوییم در گرجستان همه‌چیز خوب است، زمانی که واقعاً می‌دانیم خوب نیست.»
او در گفت‌وگوی تلفنی از پنسیلوانیا توضیح می‌دهد: «من به اندازه کافی در دولت بوده‌ام که بدانم همه‌چیز چگونه پیش می‌رود. کمی بیشتر از آنچه پارسال انجام می‌دادید، این روتین است، مشکل اینجاست که تبعات آن رویکرد می‌تواند بحران‌زا باشد. خوابیدن روی فرمان توصیف این شرایط است.»
می سال گذشته، متا فعالیت ۸۰ حساب کاربری، ۲۶ صفحه و ۹ گروه را از فیس‌بوک و ۲ حساب کاربری اینستاگرامی مرتبط با استرات‌کامز را به‌دلیل «رفتار جعلی سازمان‌یافته» به عبارت دیگر برای توهین‌های لشکر سایبری‌اش قطع کرد. اوایل امسال، فرد جدیدی ریاست استرات‌کامز را در دست گرفت: میشا پیکریشویلی، دبیر خبر پیشین تلویزیون دولتی Imedi TV، کسی که بسیاری از منتقدان او را به‌عنوان سخنگوی حزب حاکم می‌شناسند.
فردی که دارای اطلاعات دست‌اولی از تلاش‌های بریتانیا در چارچوب بسته ناتو-گرجستان بود و به‌شرط ناشناخته ماندن به دلیل ترس از انتقام‌جویی با نیولاینز گفت‌وگو کرده می‌گوید: «البته (آنها) می‌دانستند که منابع مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند.»
او در ادامه می‌گوید، کارکنان سفارت کاملاً آگاه بودند که «از پول مالیات‌دهندگان هوشمندانه استفاده نمی‌کنند.» برخلاف گزارش‌های سازمان‌های غیردولتی محلی و اقدام متا مبنی بر حذف حساب‌های کاربری جعلی، سخنگوی دفتر وزارت خارجه بریتانیا هر گونه اطلاع از آن را انکار کرد. آنها در نظرات ایمیلی گفتند: «در هیچ مرحله از دورانی که از وزارتخانه ارتباطات استراتژیک دولت گرجستان حمایت کردیم، سفارت بریتانیا در تفلیس از شواهد پشت‌پرده رفتارهای جعلی آنلاین آگاه نبود». وزارت امور خارجه آمریکا به‌درخواست برای اظهارنظر در این مورد، پاسخی نداد.
خیداشلی توضیح می‌دهد ناتو و مقامات اتحادیه اروپا چگونه در ابتدا، همیشه از گرجی‌ها می‌پرسیدند که چرا به عضویت کشور دریای سیاه نیاز داشتند. او در مصاحبه‌ای در تفلیس گفت، پس ما به تیم استرات‌کامز گفتیم: «باشه؛ ما به آن روایت‌ها نیاز داریم. ما به پیام‌های راهبردی خیلی واضح، بسیار صریح اما کوتاه نیاز داریم که بگویند که این، ۱،۲،۳،۴،۵، دلیل است که به گرجستان نیاز دارید. اینگونه بود که شروع شد.»
این ابتکار موفقیت‌آمیز بود و به‌سرعت به ایجاد واحدهایی در ۴ نهاد در گرجستان، وزارت دفاع، وزارت امور خارجه، وزارت امور خارجه اتحادیه اروپا-آتلانتیک و دفتر نخست‌وزیری گسترش پیدا کرد. استرات‌کامز در دوران اوج خود میزبان مقامات نظامی ارشد از سراسر اروپا و کلاس‌هایی بود که برای مبارزه با اطلاعات جعلی، اغلب به‌طور خاص بر تهدید روسیه متمرکز بودند.
خیداشلی سرانجام سال ۲۰۱۶ دولت را ترک کرد که دلیل آن تا حدی در اعتراض به عدم اقدام دولت در مورد رسوایی بود که در آن باج‌گیران ناشناس می‌خواستند از فیلم‌های خصوصی نمایندگان زن در مجلس علیه‌شان استفاده کنند. اما او از نزدیک پیشرفت‌های بعدی ابتکار را دنبال می‌کرد. چند سال بعد، زمانی که گرجستان در سال ۲۰۱۹ درگیر تظاهرات دموکراسی‌خواهانه شد، لوان ایزوریا، جانشین او، این بخش را به دفتر نخست‌وزیری منتقل کرد. خیداشلی توضیح می‌دهد: «در اینجا، شما ریشه مشکل کنونی را دارید.» سپس گیورگی گاخاریا، نخست‌وزیر تازه‌منصوب‌شده، شرکت استرات‌کامز را با بخش روابط عمومی دولت ادغام کرد. او گفت: «اینکه روابط عمومی را به‌زیرمجموعه‌ای از استرات‌کامز تبدیل کنید این پیام را می‌دهید که هر دو رسماً یک نهادند.»
زمانی که نیولاینز با یکی از نمایندگان استرات‌کامز تماس گرفت از اظهارنظر درباره تعداد افرادی که برای این بخش کار می‌کنند، خودداری کرد. اما گزارش اطلاعاتی سفارت آمریکا نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱، بیش از ۲۵۰ نفر آموزش دیده‌اند که ۵۷ نفر از آنها از دفتر نخست‌وزیری و دیگر وزارتخانه‌ها بوده‌اند.
فاصله گرجستان از شرکای تاریخی‌اش
از زمانی که روسیه در فوریه ۲۰۲۲ حمله تمام‌عیار خود به اوکراین را آغاز کرد، دولت گرجستان بیزاری فزاینده‌ای را نسبت به شرکای تاریخی خود نشان داده است. «رویای گرجستان» آمریکا، اتحادیه اروپا و اپوزیسیون را متهم می‌کند که می‌خواهند پای گرجستان را به درگیری باز کنند و پیام خود را از طریق شبکه‌های تلویزیونی دولتی و کانال‌های شبکه‌های اجتماعی و همچنین وب‌سایت‌های اخبار جعلی تقویت می‌کنند.
بیدزینا ایوانیشویلی، بنیانگذار اُلیگارش حزب که میلیاردها دلار خود را از بخش فلزات و بانکداری پس از فروپاشی شوروی به‌دست آورد، کنترل قاطع خود را بر زندگی عمومی اعمال می‌کند. ایوانیشویلی که تخمین می‌رود ثروتش یک‌سوم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهد، روابط نزدیکی با ولادیمیر پوتین دارد و تعجبی ندارد که آمریکا و اتحادیه اروپا را به عنوان اعضای یک «حزب جنگ جهانی» محکوم کرده است.
حمله به مشویلدادزی به‌سرعت توسط جامعه مدنی گرجستان و دیگر رسانه‌های اپوزیسیون محکوم شد. با توجه به دوربین‌های نظارتی شهری متعلق به کسب‌وکارهای اطراف سوپرمارکت، جایی که به او حمله شد، روزنامه‌نگاران FormulaTV توانستند متوجه شوند که مهاجمان در حملات خود به تنهایی عمل نکرده‌اند و با گروه بزرگی همکاری کرده‌اند که هنگام حمله از سه خودرو برای سوار و پیاده کردن استفاده کرده‌اند.
سرویس امنیتی گرجستان تایید کرد یکی از مردانی که حمله را مشاهده کرده، جیورجی موملادزی یکی از کارمندان‌شان بوده اما گفت که او برای ماموریت جداگانه‌ای در آن منطقه حضور داشت. در آن زمان مسئولیت حمله را یک کارگر ساختمانی به‌نام نیکولوز گوگشاشویلی برعهده گرفت. بازیگران جامعه مدنی گرجستان می‌گویند که دولت از او استفاده کرد تا سرپوشی بر دست داشتن خود بگذارد و در نهایت برای این حمله به ۶ ماه زندان محکوم شد.
متچدلیشویلی در فیس‌بوک خبر داد که مشویلدادزی تلاش کرد با ادعای اینکه این حمله با انگیزه سیاسی صورت گرفته، سعی کرده «واقعیت موازی» را ایجاد کند. یک حساب کاربری ناشناس، یکی از هزاران نفری که مشویلدادزی را مورد آزار و اذیت قرار داده هم اضافه کرد: «لعنت به سینه‌های مادری که تو از آن شیر خوردی».
مقامات گرجی هم کارکنان دیپلماتیک غربی را مورد حمله‌های شخصی قرار دادند، حتی اخیراً گفتند که آمریکا تلاش می‌کرد برای کودتایی سرمایه‌گذاری کند. کلی دگنان، سفیر پیشین آمریکا که سال گذشته سمت خود را ترک کرد اغلب به‌عنوان عروسک‌گردان ماجرا دیده می‌شد، کسی که مخالفت با دولت را سازماندهی می‌کرد، وزارت خارجه را وادار می‌کرد تا تعهد خود به نزدیکی به اروپا را انکار کند.
برای ایان کلی که بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ سفیر واشنگتن بود هم احتمالاً دلایل دیپلماتیکی وجود داشت که غرب نسبت به اتهامات فراوان علیه استرات‌کامز اقدام مشخصی انجام ندهد. او در مصاحبه‌ای از واشنگتن توضیح می‌دهد: «این دولتی است که از سال ۲۰۱۹ تمام نشانه‌های چرخش به سمت مسکو را نشان داده است و هیچ تمایلی وجود ندارد که گرجستان را بیشتر از این در مسیری با تحمیل هزینه‌ها به‌دلیل رفتارهایش، سوق دهد.»
کلی و همیلتون معتقدند زمان آن فرا رسیده که اقداماتی علیه آن‌دسته‌ای صورت بگیرد که مسیر استرات‌کامز را در سال‌های اخیر در پیش گرفته‌اند. همیلتون می‌گوید: «ما به‌جایی رسیده‌ایم که نمی‌توانیم ببینیم دولت چگونه می‌تواند شرایطی را که به کمک‌های خارجی متصل است، فراهم کند. زمان آن رسیده که این کمک‌ها را متوقف کنیم و مقاماتی را تحریم کنیم که در سوءاستفاده از آن دست داشته‌اند.» آنچه در مورد آخرین حذف حساب‌های کاربری متا قابل توجه بود این بود که چگونه حساب‌های کاربری نه‌تنها منتقدان دولت را مورد هدف قرار داده بودند بلکه پروپاگاندای ضدغربی را درباره جنگ در اوکراین ترویج دادند.
در گزارشی که در سپتامبر ۲۰۲۳ به تحلیل فعالیت‌های حساب‌های کاربری می‌پرداخت، «آزمایشگاه بررسی دیجیتال شورای آتلانتیک» به تعداد زیادی پست اشاره کرد که آمریکا و اتحادیه اروپا را متهم می‌کرد به اینکه می‌خواهند با بازگشایی «جبهه دوم» در امتداد خطوط مرزی با مناطقی که حالا اشغال شده‌اند پای گرجستان را به درگیری باز کنند و روایت کرملین را تقویت کنند که بگویند گرجستان به رعیت شرکای تاریخی‌اش تبدیل شده است. چرخش به سمت روسیه صرفاً در لفظ نبوده است. گرجستان از پیوستن به کمپین تحریم‌ها علیه کرملین به دلیل جنگ در اوکراین امتناع کرده و تجارت خود را با شرکت‌های روسی بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، پنج برابر کرد درحالی‌که تلاش کرد مجموعه‌ای از پیش‌نویس قوانین مستبدانه را به اجرا بگذارد که با فهرست الزامات تعیین‌شده از سوی اتحادیه اروپا که شرایط عضویت در این بلوک است، مغایر بودند.
اخیراً، تلاش‌ها برای این قوانین شدت گرفته و دولت پیشنهاد دوم برای تصویب قوانین «عوامل خارجی» را که به‌عنوان تلاشی برای سرکوب انتقاد رسانه‌های مستقل و سازمان‌های مردم‌نهاد دیده می‌شود، آغاز کرده است. در نتیجه شکل‌گیری اعتراضاتی بزرگ در تفلیس و دیگر شهرهای بزرگ حتی بزرگتر از اعتراضاتی بود که در نهایت شاهد لغو اولین تکرار قانون به‌طور شرم‌آوری در سال گذشته بودیم، همانطور که در واقع اعتراض بین‌المللی نسبت به میزان خشونت پلیس علیه تظاهرکنندگان است.
نگاه مسکو به تحولات گرجستان
مسکو با خوشحالی به این تحولات نگاه کرده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین و مارگاریتا سیمونیان، مسئول پروپاگاندا، از بازگرداندن لایحه «عامل خارجی» دفاع کرده و سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه پیشتر از گرجستان تقدیر کرد که به «محرک دیگری» در میانه درگیری‌های ادامه‌دار تبدیل نشده است. لاشا ناتسلیشویلی، یکی از مشاوران ارشد روابط عمومی حزب، سال گذشته از سوی رسانه تحقیقی «استودیو مانیتور» به‌دلیل تلاش برای کمک به یک شرکت موسیقی روسی برای دور زدن تحریم‌های بین‌المللی، اخراج شد. پس از ازسرگیری پروازهای مستقیم بین مسکو و تفلیس برای اولین‌بار از سال ۲۰۱۹،در سال گذشته گردشگری هم رونق پیدا کرد که کاملاً جدا از هجوم اتباع روسی بود که پس از آغاز حمله روسیه به گرجستان مهاجرت کردند.
باوجود درخواست‌های مکرر از طریق کانال‌های مختلف از اوایل امسال برای اعلام سطح دقیق هزینه‌های فعالیت‌های استرات‌کامز، مقامات بریتانیایی و آمریکایی آمار و ارقامی را ارائه نکردند.
براساس ارقامی که سفارت آمریکا در تفلیس به‌دست آورده با این حال وزارت خارجه در یک دهه گذشته برای تقویت روزنامه‌نگاری مستقل و بهبود سواد رسانه‌ای در میان مردم حدوداً ۱۰ میلیون دلار هزینه کرده که یکی از برنامه‌های آن «مقابله با پروپاگاندای روسی» نام گرفته. در این میان USAID، سازمان توسعه و کمک‌های بین‌المللی در نظرات ایمیلی می‌گوید که ۹میلیون و ۵۰۰هزار دلار دیگر برای برنامه یکپارچگی اطلاعات به‌منظور ایجاد راه‌حل‌هایی برای کاهش آسیب‌پذیری در برابر اطلاعات جعلی پرداخت کرده است.
درخواست مشابه که از سوی مقامات اتحادیه اروپا ثبت شده نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا یا قبلاً مبلغی را پرداخت کرده یا در غیر این صورت حدوداً ۵۵ میلیون دلار برای ابتکارهایی اختصاص داده که شامل تلاش‌هایی برای تقویت مقاومت عمومی در برابر انتشار اخبار جعلی و حمایت از رسانه‌های مستقل در گرجستان است. این مبلغ مضاف بر هزینه‌ها برای کشوری است که از سرمایه‌گذاری ۱۱۳ میلیون دلاری در پروژه‌های منطقه‌ای با اولویت مشابه مثل مقابله با حملات ترکیبی و تامین بودجه سازمان‌های مردم‌نهادی که در فضای اطلاعاتی کار می‌کنند، سود برده است.
برای مشویلدادزی، روزنامه‌نگاری که سال گذشته در خیابان مورد حمله قرار گرفت چنین تلاش‌هایی تماماً می‌توانست بی‌فایده باشد. او می‌گوید: «بیشتر و بیشتر، ما شاهد این هستیم که کنترل امور به سبک روسیه صورت می‌گیرد. نمی‌دانم چه اتفاقی خواهد افتاد اما اگر به همین منوال ادامه داشته باشد، یک نفر کشته می‌شود.»
عکس: AP
