هشدار کارشناسان اندیشکده شورای آتلانتیک درباره پیامدهای اعلام پروژه فضایی جدید روسیه
احتمال فاجعه فضایی
آیا این لحظهی اسپاتنوک است [ترکیب کلمات اسپوتنیک، فضاپیمای مشهور شوروی با نوک، به معنای بمب اتم]. طبق گزارشها روسیه در حال ساخت یک اسلحه ضدماهواره هستهای است. این خبر چهارشنبه پس از آن اعلام شد که مایک ترنر، رئیس کمیته اطلاعات مجلس [ایالات متحده] بیانیه رمزآلود در شبکههای اجتماعی منتشر کرد و از رئیسجمهور جو بایدن خواست اطلاعات مربوط به یک «تهدید جدی امنیت ملی» را از حالت محرمانه خارج کند. سخنگویی از کاخ سفید روز پنجشنبه گفت که این سیستم روسی که هنوز در مدار نیست، تهدید مستقیم «نابودی فیزیکی» روی زمین ندارد؛ اما، این موضوع نگرانیهای تازهای درباره این احتمال ایجاد کرده است که روسیه، ماهوارههای کلیدی ایالات متحده را نابود کند و یک مسابقه تسلیحاتی در فضا راه بیفتد. کارشناسان شورای آتلانتیک، دیدگاههای خود را درباره این تحولات در میان گذاشتهاند.
ایالات متحده باید نیروهای هستهای و فضاییاش را بهروز کند
رابرت ام سوفر
کارشناس مرکز راهبرد و امنیت اسکوکرافت در اندیشکده شورای آتلانتیک
این گزارش اگر درست باشد، نباید برای دولت ایالات متحده غافلگیرکننده باشد؛ دولتی که حالا چند سالی است در حال رصد ظرفیتهای ضدماهوارهای روسی و چینی بوده است، شامل لیزرهای پرقدرت مستقر در زمین یا فضا. ظاهراً وزارت دفاع، مسلح به این آگاهی، در حال اتخاذ تمهیدات مناسب برای مقابله با این تهدید است. کلید بازدارندگی هستهای موفق، نیروی هستهای برای تلافی است که بتواند دوام بیاورد؛ شامل مرکز فرماندهی و کنترل هستهای. اینها اولویتهای وزارت دفاع هستند.
این وضعیت یادآور ساخت اژدرهای هستهای قارهپیمای زیردریایی و موشکهای کروز با قدرت حرکتی یا تسلیحاتی هستهای است. این سیستمهای هستهای «نو» افزایش قابلملاحظهای در ظرفیتهای روسیه برای تهدید ایالات متحده ایجاد نمیکنند. پس چرا ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، آنها را به میدان میفرستد؟ شاید برای تقویت پایگاه داخلیاش است یا برای دورکردن توجهات جهانی از دولتی روبهدرماندگی. به هر حال، واکنش ایالات متحده باید این باشد که بهروزرسانی نیروهای هستهای و فضاییاش را ادامه دهد تا تضمین کند، هیچ ترکیبی از حریفان هرگز نخواهد توانست به یک حمله موفق خلع سلاحکننده علیه ایالات متحده فکر کند. این نشانه خوبی است که کنگره درباره این مسائل دغدغه دارد. در روند فصل جلسات استماع کنگره، این نهاد فرصتی برای درک واکنش ایالات متحده خواهد داشت.
سه دلیل احتمالی موضعگیری علنی ترنر
توماس اس واریک
از مدیران پروژه مرکز راهبرد و امنیت اسکوکرافت در اندیشکده شورای آتلانتیک
درخواست رئیس کمیته اطلاعات مجلس برای خارجشدن اطلاعات مربوط به ظرفیت جدید روسی از حالت محرمانه، غافلگیرکننده بود؛ از آنجا که ترنر مشهور به جدیگرفتن امنیت ملی و حفاظت از منابع و روشهای اطلاعاتی است. من فکر میکنم ترنر داشت سعی میکرد یک سهگانه را ببرد و حقش هم هست که ببرد.
اول، دموکراتها و جمهوریخواهان حوزه امنیت ملی ماههاست در تلاشند، کنگره را قانع کنند که یک اختیار قانونی کلیدی برای جمعآوری اطلاعات خارجی را تمدید کند، اجازهای تحت بخش ۷۰۲ قانون نظارت اطلاعاتی خارجی یا فایزا (FISA) جان دربی و من [در مقالهای در وبسایت هیل]، بخش ۷۰۲ را به این صورت توصیف کردیم: «بهموقعترین، مؤثرترین و بهصرفهترین اختیار برای جمعآوری اطلاعات خارجی درباره تروریستها، جاسوسها، اسلحهفروشها، نیروهای حمله سایبری و دولتملتهایی که تهدیدی برای ایالات متحده و متحدان ما دارند.» اصلاحات منطقی روی قانون فعلی، کاملاً موجه است، اما ائتلاف بعیدی از دموکراتهای پیشرو و جمهوریخواهان حامی ترامپ، تلاش کرده است، توانایی جامعه اطلاعاتی ایالات متحده را برای استفاده از اطلاعات جمعآوریشده تحت بخش ۷۰۲ محدود کنند. یک رأی کلیدی در این باره برای هفته گذشته برنامهریزی شده بود که به نظر رسید در حال خارجشدن از مسیر است و این باعث شد هیئترئیسه مجلس رأیگیری را به تعویق بیاندازد. آنچه ترنر اعلام کرد، اینکه این تهدید جدید بهواسطه اطلاعات جمعآوریشده تحت اختیار بخش ۷۰۲ آشکار شده است، باید به اعضای مردد مجلس این هشدار را بدهد که امنیت کشور کاملاً به تمدید بخش ۷۰۲ متکی است.
انگیزه بالقوه دوم برای خارجکردن این اطلاعات از حالت محرمانه، دلیلی خوب، اگرچه شاید نامرسوم دارد. معمولاً، اعضایی از مجلس که علاقه داشته باشند، با آمدن به اتاقهای مخصوص کمیته اطلاعات برای بررسی اطلاعات بسیار محرمانه، درباره این تهدیدات توضیح دریافت میکنند. این اتاقها هم به دلایل امنیتی، کمی دور از مسیرهای معمولی هستند که بیشتر نمایندگان مجلس در روزهای کاریشان معمولاً از آنها رد میشوند. همه نمایندگان این مسئولیت را به اندازه کافی جدی نمیگیرند. خارجکردن این اطلاعات از حالت محرمانه، همه اعضای مجلس نمایندگان را مجبور خواهد کرد با واقعیتِ این تهدید مواجه شوند و این ممکن است به آنها انگیزه بدهد که بروند و اطلاعات محرمانه کامل را بخوانند و بر اساس آن رأی دهند.
دلیل سوم هم دلیل واضحی است: کاری کند که اعضای مجلس نمایندگان بفهمند، روسیه تهدیدی برای امنیت ملی ماست و آنها باید از متحدان و شرکای ما حمایت کنند؛ شامل اوکراین.
من فکر میکنم ترنر هر سه را برده است. دولت بایدن باید از درخواست او حمایت کند و هر چقدر از اطلاعات را که ممکن است، از حالت محرمانه خارج کند.
انگیزه بالقوه همکاری چین و ایالات متحده
جیکاب مِزی
کارشناس مرکز راهبرد و امنیت اسکوکرافت در اندیشکده شورای آتلانتیک
اهالی حوزه امنیت ملی در واشنگتن، بعد از گزارش اینکه روسیه در حال ساخت یک سیستم هستهای در فضا برای اهداف ضدماهوارهای است، به جنبوجوش افتادهاند. یک نکته الان مشخص نیست: آیا این سیستم به یک کلاهک هستهای مجهز است تا مستقیم ماهوارهها را نابود کند، یا از یک راکتور هستهای، قدرت و انرژی میگیرد، تا در اهداف جنگ الکترونیکش از آنها استفاده کند؛ اما اگر این سیستم مسلح به سلاح هستهای باشد، ارزشش را دارد که بفهمیم تأثیرات فیزیکی چنین انفجار هستهای در فضا چه خواهد بود و دنیا چگونه ممکن است واکنش نشان دهد. اگر روسیه چنین بمبی منفجر کند، ممکن است به اکثریت بالایی از ماهوارههای تجاری و نظامی در مدار آسیب بزند. بعد از انفجار، اشعههای ایکس با انرژی بالا، سیستمهای الکترونیکی همه ماهوارههایی را که پشت زمین قرار نگرفتهاند، نابود خواهد کرد و احتمالاً سامانه موقعیتیابی جهانی (جیپیاس) را خاموش خواهد کرد. در هفتههای پس از آن، ذرات باردار حاصل از انفجار، در دام کمربندهای طبیعی اشعهای زمین خواهند افتاد و دور زمین پخش خواهند شد و به همه ماهوارهها آسیب خواهند زد، به جز آنهایی که سطح بالایی سپر حفاظتی داشته باشند. وقتی ایالات متحده، در آزمایش «استارفیش پرایم» سال ۱۹۶۲، یک بمب هستهای در ارتفاع بالا منفجر کرد، تکتک ماهوارهها در مدار در نهایت با همین اثرگذاری نابود شدند. در سال ۱۹۶۲، تنها ۷ ماهواره در مدار بود. الان بیش از ۶ هزار تا هست.
با توجه به پیامد فلجکننده بالقوه برای اقتصاد و ارتشهای جدی، مسئله باید در بالاترین اولویت تمام جهان باشد. ایالات متحده باید مشخص کند که آیا این سلاح در واقع مسلح به سلاح هستهای هست یا نه. اگر چنین است، فشار بینالمللی، بهخصوص از سوی چین، برای جلوگیری از اینکه روسیه این سیستم را در فضا مستقر کند، حیاتی خواهد بود. چین در جدول در عنوان «بیشترین تعداد ماهواره» دوم است و شاید در متوقفکردن این تهدید با ایالات متحده زمینه مشترکی بیابد. اگر روسیه این سلاح را در فضا مستقر کند، بازدارندگی در مقابل استفاده از این سلاح در میانه یک بحران بزرگ، مشکل خواهد بود، از آنجا که ایالات متحده نمیتواند تهدید به مقابلهبهمثل کند. در نتیجه، تنها جایگزین برنامهریزی برای این خواهد بود که این سیستم را هدف قرار دهند و بیاندازند، پیش از آنکه فعال شود و انفجار ایجاد کند.
ایالات متحده، رسماً ظرفیت ضدماهوارهای یا برنامهای برای ایجاد آن ندارد، اما توانایی موشکهای اسام۳ را برای هدفقراردادن ماهوارهها در مدارهای پایین زمین نشان داده است. چنین اتفاقی میتواند جرقه اتحادی بعید باشد، از آنجا که چین ظرفیتهای ضدماهوارهایاش را آزموده است و ممکن است با توجه به تهدیدی که برای جاهطلبیهای فضاییاش در کار است، مایل به همکاری باشد. صرفنظر از اینکه آیا این سیستم روسی در واقع سلاح هستهای هست یا نه، افشای این خبر ممکن است برای روابط ایالات متحده و چین خوب باشد؛ آن هم در زمانی که مقامات در تلاش برای دوباره بهراهانداختن گفتوگوهای کنترل تسلیحاتی هستند. حفظ دسترسی صلحآمیز به فضا میتواند راه را برای بحثهای گستردهتر درباره ثبات راهبردی هموار کند.