اندیشکدهها
زمان به نفع اوکراین است یا روسیه؟
اکنون واضح است که حمله اوکراین در تابستان و پاییز 2024 با حداقلیترین دستاوردها و زیانهای عظیم، شکست خورده است. هیچکدام از پیروزیهای اوکراین که در سال 2022 رخ دادند، تکرار نشدند. والری زالوژنی، ژنرال ارشد ارتش اوکراین تایید کرده است که جنگ حالا وارد مرحله بنبست شده است.
روسیه حالا به نوبه خود در حال حمله است و با اینکه تا حالا نیروهای روسیه پیشرفتهای بسیار کندی داشتهاند، ظاهراً زمان به نفع اوکراین نیست. جمعیت روسیه تقریباً 4 برابر اوکراین و تولید ناخالص داخلیاش 14 برابر آن، که به آن مزیتهای بزرگی در آنچه به جنگ فرسایشی تبدیل شده، داده است. عدم تعادل جدی در آمریکا و صنایع نظامی آمریکا و اروپا به این معنی است که روسیه خیلی بیشتر از آنکه اوکراین از غرب گلوله دریافت میکند، آن را تولید میکند.
پیروزیهای اوکراین در ماههای اولیه جنگ بهدلیل شجاعت و عزم سربازان اوکراینی، تسلیحات غربی خاص و مؤثر و همچنین برنامهریزیهای بسیار بد روسیه بود. با این حال همچنین بهدلیل تردید ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه در مورد افزایش خدمت سربازی اجباری، اوکراین توانست سربازان بیشتری را نسبت به روسیه بسیج کند. این مزیت اکنون معکوس شده است.
علاوه بر آن، همانطور که تحولات اخیر در کنگره آمریکا و اروپا بهوضوح نشان داد، هیچ ضمانتی وجود ندارد که کمکهای غربیها در سطح کافی که به اوکراین اجازه دهد به مبارزه موفقیتآمیز ادامه یابد.
بنابراین هیچ چشمانداز واقعبینانهای وجود ندارد که اوکراین بتواند موقعیت فعلی خود را در میدان جنگ بهطور قابل توجهی بهبود بخشد. غرب میتواند تسلیحات بیشتری ارسال کند اما نمیتواند سربازان اوکراینی بیشتری اضافه کند. اوکراین در جذب نیرو با مشکلات بیشتر و بیشتری روبهروست. در همین حال، روسیه برای جلب سربازهای ذخیره فراخوان داده و خطوط دفاعی خود در جنوب و شرق اوکراین را بهطور مستمر تقویت میکند.
صداهایی که در غرب ایده پیروزی کامل اوکراین را ترویج میکردند حالا بهطور فزایندهای ناامید شدهاند. مثال آن پیشنهاد ژنرالهای بازنشسته آمریکایی است که با موشکهای اضافی آمریکا، اوکراین صرفاً با بمباران کریمه میتواند به طریقی روسیه را مجبور به تخلیه این منطقه کند؛ آنچه که کل تاریخ این جنگ با آن تناقض دارد. برای دستیابی به این هدف، اوکراین همچنین به نیروهای آبیخاکی عظیمی نیاز دارد که کاملاً فاقد آنهاست.
بههمین ترتیب آتشبس و مذاکرات برای صلح بیش از پیش برای اوکراین ضروری است. در واقع، اگر مبارزه در امتداد خطوط نبرد متوقف شود، بیش از 80درصد از اوکراین کاملاً مستقل از (و بهشدت خصمانه با) روسیه خواهد بود و آزاد میتواند تمام تلاشهای خود را به سمت عضویت در اتحادیه اروپا انجام دهد.
با توجه به اهداف اولیه کرملین هنگامی که سال گذشته حمله خود را آغاز کرد و تاریخچه تسلط روسیه بر اوکراین در 300 سال گذشته، این یک شکست برای اوکراین نیست، بلکه برعکس، این یک پیروزی بزرگ برای اوکراین است. از سوی دیگر، اگر جنگ بهطور نامحدود ادامه پیدا کند، این احتمال واقعی وجود دارد که مقاومت اوکراین بشکند، چه از طریق فرسودگی نیروی انسانی خود باشد و چه به دلیل اینکه نیروهای اضافی روسیه اجازه دهند جبهههای خود در شمال اوکراین را که سال گذشته عقبنشینی کردند، بازگشایی کنند و اینکه اوکراین نیرویی برای دفاع از خود ندارد.
با درک این موضوع، گزارشها نشان میدهد که دولت بایدن بهطور خصوصی به دولت اوکراین توصیه میکند مذاکرات با روسیه را آغاز کند. با این حال، آغاز مذاکرات برای دولت اوکراین بسیار دشوار است. زلنسکی و دیگر مقامات ارشد باید اظهارات مکرر خود مبنی بر عدم مذاکره با پوتین و اینکه تنها شرایط قابلقبول حتی یک توافق موقت، خروج کامل روسیه از تمام سرزمینهایی است که از سال 2014 اشغال کرده، تغییر دهند. دولت روسیه به نوبه خود طبیعتاً علاقهای به آتشبس موقت ندارد زیرا روسیه نیز میتواند ببیند که زمان به نفع اوست.
در این شرایط، واشنگتن دلایل کافی برای تشویق اوکراینیها به مذاکرات در پشتپرده را ندارد. آن هم در حالی که علناً اصرار میکند، این اوکراین است که میتواند مذاکرات صلح را آغاز کند. در عین حال هوشمندانه نیست که هرگونه ابتکار دیپلماتیک را به خاطر انتخابات ریاستجمهوری سال آینده آمریکا عقب انداخت.