قهرمانان محروم از تلویزیون/گفت‌وگو با شبنم علیخانی کاپیتان تیم ملی والیبال زنان ایران
تیم ملی والیبال زنان ایران بعد از ۶۲ سال، در قامت یک رقابت قاره‌ای موفق به کسب مدال طلا شد؛ اتفاقی که حالا باعث شده دنیا احترام بیشتری به زنان والیبالیست ایران بگذارد.
تیم ملی والیبال زنان ایران بعد از 62 سال، در قامت یک رقابت قاره‌ای موفق به کسب مدال طلا شد؛ اتفاقی که حالا باعث شده دنیا احترام بیشتری به زنان والیبالیست ایران بگذارد. اگر تا 15 سال پیش تیم‌های شرق و غرب آسیا نگاه ویژه‌ای به زنان والیبالیست ایران به‌عنوان یک رقیب جدی نداشتند اما حالا با قهرمانی در آسیای میانه ایران توانسته جایگاه قابل قبولی را در بین قدرت‌های آسیا کسب کند.
خانم «لی دو هی»، سرمربی تیم ملی والیبال زنان که اهل کشور کره جنوبی است، توانست طی کمتر از دو سال تحول قابل توجهی در والیبال ایران ایجاد کند. کره‌ای‌ها که در بخش زنان نیز توجه ویژه‌ای به والیبال دارند و اوایل سال 2000 مربی‌ای به اسم «پارک» توانست والیبال مردان ایران را متحول کند، حالا تاریخ بار دیگر توسط یک مربی کره‌ای ـ این بار برای والیبال زنان ایران ـ در حال تکرار است. خانم لی که خودش سال‌ها مربیگری کرده و در دوران بازیگری نیز پاسور قهاری بود، در این مسابقات توانست به خوبی از شبنم علیخانی، پاسور و کاپیتان تیم ملی ایران بازی بگیرد.
ازطرف‌دیگر «هیتش مالهوترا» رئیس بخش توسعه والیبال و روابط فدراسیون‌های ملی فدراسیون جهانی والیبال (FIVB) در نامه‌ای به لی دو هی و فدراسیون والیبال ایران، قهرمانی ملی‌پوشان کشورمان را در مسابقات زنان آسیای مرکزی تبریک گفت. در این گزارش علاوه بر بررسی موفقیت در این رقابت‌ها، گفت‌وگویی با شبنم علیخانی، کاپیتان تیم ملی زنان والیبال ایران انجام دادیم تا نقطه‌نظرشان را درخصوص این مسابقات، چالش‌هایی که پشت سر گذاشتند و مسابقات آتی که در ریاض برگزار میشود را جویا شویم.
بازگشت بعد از 3 سال
شبنم علیخانی سه‌سال پیش از تیم ملی خداحافظی کرده بود اما با بازگشت خانم «لی دو هی» و البته اهمیت موفقیت در مسابقات آسیای میانه، شبنم علیخانی به دعوت فدراسیون والیبال، بار دیگر به تیم ملی دعوت شد تا به قدرت تیم بیافزاید. علیخانی دراین‌باره به هم‌میهن گفت: «من حدود 25 روز در اردو بودم. سه سال پیش از تیم ملی خداحافظی کرده بودم ولی به دعوت فدراسیون والیبال، بار دیگر به تیم ملی برگشتم و باعث افتخارم است که توانستم بازیکن مفیدی برای ایران باشم.
در این مسابقات، به‌عنوان کاپیتان تیم حضور داشتم و خدا را شکر توانستیم همه مسابقات را با حساب سه بر صفر پیروز و درنهایت قهرمان مسابقات آسیای میانه شویم. با تیم‌های تاجیکستان، قرقیزستان و ازبکستان رقابت داشتیم. این مسابقات قرار بود در کشور نپال برگزار شود که به‌دلیل شرایط سیاسی این کشور، میزبانی به ازبکستان رسید. شرایط هتل و امکانات اردویی خوب بود اما در روز آخر ازبکستان کمی شیطنت کرد که البته خیلی مهم نیست.»
علیخانی درمورد چالش‌های پیشِ‌رو قبل از مسابقات آسیای میانه گفت: «در این چند وقت، چالش خاصی نداشتیم. اردوها به‌صورت منظم در کمپ‌های تیم ملی برگزار میشود. از لحاظ خوراک، پوشاک و البسه باکیفیت شرایط بسیار مساعدی داریم و آقای تقوی به‌عنوان یک فرد مسئول در فدراسیون والیبال تلاش زیادی کردند تا با خیال راحت به مسابقات اعزام شویم.»
اثرگذاری مربی کره‌ای
بسیاری عقیده دارند که نقش و اثر مثبت «لی دو هی» کره‌ای، بسیار بیش از آن چیزی است که درموردش صحبت شده است. معمار والیبال زنان، لقبی است که به مربی خانم کره‌ای تیم ملی زنان ایران داده‌اند. کاپیتان تیم ملی ایران دراین‌باره معتقد است او با اشتیاق فراوان دانش فنی‌‌اش را در اختیار بچه‌ها قرار می‌دهد و بسیار کاربلد است:«تیم ملی والیبال زنان دو بار تجربه استفاده از مربیان خارجی خانم را داشت.
مخصوصاً خانم مایلا چیچیچ که جزو اولین مربیان خارجی والیبال زنان بود که عملکرد خیلی خوبی داشت اما اگر بخواهم در مورد خانم «لی» سرمربی فعلی تیم ملی زنان صحبت کنم، طی یک‌سال اخیر شناخت زیادی از نکات فنی ایشان نداشتم اما از وقتی به اردوی تیم ملی دعوت شدم باید بگویم ایشان بسیار انسان باشخصیتی است که والیبال را به خوبی متوجه میشود. این‌ها نکاتی است که باید در کنار ایشان در اردوها حضور داشته باشید که متوجه شوید. طی این مدت‌کوتاه برای من بسیار هیجان‌انگیز است که یک مربی به بهترین شکل ممکن نکات والیبال را می‌تواند به ما گوشزد کند و آموزش دهد. خانم لی هر هدفی که دارد را به خوبی به ما بازیکن‌ها منتقل می‌کند و فکر می‌کنم با ایشان تحول اساسی داشته و موفق شویم.»
بی‌توجهی به پخش زنده والیبال زنان
والیبال زنان هم، مانند سایر رشته‌های زنان از عدم‌پخش زنده مسابقات‌شان از سوی تلویزیون (صداوسیما) گله دارند. علیخانی می‌گوید، وقتی پوش‌شان مورد تایید و استاندارد است باید شرایطی فراهم شود تا مسابقات به‌صورت زنده از تلویزیون پخش شود در غیر این صورت اسپانسرها تمایلی به حضور پررنگ برای والیبال زنان ندارند:«در بحث اسپانسری اصولاً برای والیبال زنان چالش داشتیم چون طبعاً مسابقات پخش زنده از تلویزیون ندارد و در قیاس با والیبال مردان، اسپانسر پیدا کردن سخت‌تر میشود.
البته این نکته را بگویم که از سال 1399 از طرف یکی از پلتفرم‌ها مسابقات والیبال پخش زنده میشود اما این نکته را اشاره کنم که وقتی ما با پوشش کاملاً استاندارد در زمین حاضر می‌شویم توقع می‌رود که بازی‌های ما از شبکه ورزش به‌صورت زنده پخش شود که اسپانسرها نیز ترغیب شوند برای والیبال زنان حضور بیشتری داشته باشند. در شرایط سخت اقتصادی اگر پخش زنده تلویزیونی داشته باشیم اسپانسرها نیز بیشتر می‌شوند. حضور بازیکنان خارجی در لیگ والیبال زنان ایران خیلی کم است و امیدوارم شرایط طوری پیش برود که بازیکنان خارجی هم حضور پیدا کنند.»
پاداشی که قابل قیاس با مردان نیست
در فوتبال و طی چندسال اخیر کشتی، پاداش‌های کم‌سابقه‌ای برای موفقیت ورزشکاران مرد پرداخت میشود اما آیا برای والیبال زنان نیز چنین پاداش‌هایی برای قهرمانی داده میشود؟ علیخانی می‌گوید پاداش داده میشود اما اصلاً قابل قیاس با ورزش مردان نیست: «قطعاً فدراسیون بابت این قهرمانی به ما پاداش خواهد داد البته مبلغش را نمی‌دانم اما آنچه مشخص است اینکه کل ورزش زنان، پاداش‌هایش اصلاً قابل قیاس با ورزش مردان نیست مگر اینکه در مسابقاتی مثل المپیک یا بازی‌های آسیایی از سوی کمیته ملی المپیک یا وزارت ورزش به‌ازای هر طلا یا نقره و برنز رسماً اعلام شود چه میزان پاداش به ورزشکار تعلق می‌گیرد که در آنجا میزان پاداش مردان و زنان یکسان میشود.»
حریفان خارجی به ما احترام می‌گذارند
طی یک‌دهه اخیر والیبال زنان ایران پیشرفت چشمگیری در قیاس با گذشته داشته است. شبنم علیخانی در این باره می‌گوید حالا دنیا احترام زیادی برای ورزشکاران والیبالیست خانم قائل است: «نگاه دنیا به والیبال زنان ایران این است که اکثر ورزشکاران خارجی می‌گویند شما می‌توانید بیشتر از این هم موفق شوید. در سال‌های قبل به ما به‌عنوان یک تیم یا رقیب همیشه بازنده نگاه می‌کردند چون تجربه حضور در مسابقات بین‌المللی را نداشتیم ولی به‌مرور باتوجه به حضور مداوم در مسابقات خارجی، خیلی پیشرفت کردیم و الان نگاه رقبا به ایران اینطور است که قرار نیست از پیش بازنده باشیم.
شاید اگر 15 سال پیش تیم‌های شرق آسیا با ترکیب دوم مقابل ما بازی می‌کردند الان کاملاً با ترکیب اصلی مقابل تیم ملی والیبال زنان ایران حضور پیدا می‌کنند. صحبتی که با بازیکنان سایر تیم‌های خارجی می‌کنیم می‌گویند دختران ایرانی عملکرد فنی خیلی بالایی دارند و مشخصاً در سال‌های آینده حتی بهتر از الان هم خواهند شد که نیاز به پشتکار و برنامه‌ریزی مدون دارد.» مسابقات پیش روی تیم ملی زنان، مسابقات کشورهای اسلامی است که می‌تواند محک جدی‌تری برای شاگردان لی دو هی باشد.
