خاطرات کودکان روس از جنگ

کتاب «آخرین شاهدها: تک‌نوازی برای آوای کودکانه»، اثر سوتلانا الکساندرونا الکسیویچ، با ترجمه عباسعلی عزتی توسط نشر چشمه به چاپ رسیده است. «آخرین شاهدها» جلد پایانی پنج‌گانه «صداهایی از آرمانشهر»، گزیده خاطرات روس‌هایی است که هنگام جنگ جهانی دوم کودک بودند؛ قصه‌هایی پر جزئیات از روزمره کودکان سه تا 14 ساله جنگنده و جنگ‌زده در طول نبردهایی فرساینده و به‌ظاهر بی‌پایان. در جمله آن‌چه در این کتاب می‌خوانیم روایت زینا کاسیاک است که در شروع جنگ، هشت سال داشت.

او روایتش را این‌طور آغاز می‌کند: «سال ۱۹۴۱ کلاس اول را تمام کردم و والدینم مرا برای تابستان به اردوگاه پیشاهنگی گارادیشه در نزدیکی مینسک بردند. به آن‌جا که رسیدم، یک‌بار شنا کردم و دو روز بعد جنگ شروع شد. ما را از اردوگاه بیرون فرستادند، سوار قطار کردند و حرکت کردیم. هواپیماهای آلمانی در آسمان پرواز می‌کردند و ما فریاد می‌زدیم هورا! نمی‌فهمیدیم که ممکن است هواپیماهای بیگانه باشند تا اینکه بمباران را شروع کردند… بعد همه رنگ‌ها ناپدید شدند. همه رنگ‌ها...»