چهلویکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران آغاز شد
ژانر بومی در جهان پرجدال
از دیروز بیست‌وهفتم مهرماه، چهلویکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران با یاد شهدای غزه در پردیس سینمایی ملت آغاز شد؛ جشنواره‌ای که ریشه‌های تاریخی آن به دهه 50 برمی‌گردد که «جشنواره بین‌المللی فیلم تهران» به‌عنوان اولین جشنواره فیلم‌های کوتاه و بلند آغاز به کار کرد و در شهرستان‌ها رقابت فیلم‌های آماتور ۸ و ۱۶ میلی‌متری با عنوان جشنواره سینمای جوان استانی شکل گرفت.
از دیروز بیست‌وهفتم مهرماه، چهلویکمین جشنواره فیلم کوتاه تهران با یاد شهدای غزه در پردیس سینمایی ملت آغاز شد؛ جشنواره‌ای که ریشه‌های تاریخی آن به دهه ۵۰ برمی‌گردد که «جشنواره بین‌المللی فیلم تهران» به‌عنوان اولین جشنواره فیلم‌های کوتاه و بلند آغاز به کار کرد و در شهرستان‌ها رقابت فیلم‌های آماتور ۸ و ۱۶ میلی‌متری با عنوان جشنواره سینمای جوان استانی شکل گرفت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بخش رقابتی فیلم‌های آماتور در جشنواره فیلم فجر در سال۱۳۶۱ پذیرای فیلم‌های کوتاه شد. سپس عناوین «جشنواره سینمای جوانان» و «جشنواره بین‌المللی سینمای جوانان» را بر خود نهاد که پذیرای آثار جوانان در سه بخش فیلم، عکس و فیلمنامه بود. با تخصصی شدن جشنواره در سال ۱۳۸۲، عنوان «جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران» به این رویداد اختصاص یافت که تاکنون ادامه داشته و به‌صورت انحصاری پذیرای آثار فیلم کوتاه از ایران و سراسر جهان است.
امروزه این جشنواره با هزاران متقاضی شرکت در ایران و سراسر جهان به‌عنوان مهمترین رویداد بین‌المللی سینمای کوتاه در غرب آسیا مطرح است که از سال ۱۴۰۰ توانسته در جایگاه یکی از رویدادهای ۱۲۷ گانه معتبر سینمایی در جهان به‌عنوان دروازه ورود مستقیم فیلم‌های کوتاه به فهرست سالانه جشنواره اسکار قرار گیرد. گرچه در چند سال اخیر به‌دلیل شیوع کرونا و بحران‌های سیاسی و اجتماعی که دامنه آن به پای سینما و مناسبات آن رسید، این جشنواره حال‌وهوای پیش را ندارد اما همچنان فیلم کوتاه پویایی خود را از دست نداده و علاقه‌مندان زیادی دارد.
فیلم کوتاه در جهان پر جدال
مراسم افتتاحیه چهلویکمین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران در روز جمعه ۲۷ مهرماه شروع شد که تا دوم آبان‌ماه ادامه دارد. مهدی آذرپندار، رئیس انجمن سینمای جوانان که دبیر این دوره از جشنواره هم هست در سخنرانی مراسم افتتاحیه گفت: «جهانی که ما در آن هستیم این روزها خیلی هم خیال‌انگیز نیست. امیدواریم زمانه‌ای باشد که در جهان کودک‌کشی متوقف شود.
ما روزی اعلام کردیم، فیلم‌هایی که کودک‌کشی دارند در جشنواره نمایش داده نمی‌شوند، اما اکنون مقابل چشم میلیون‌ها بیننده روزانه هزاران کودک کشته می‌شوند که دردناک است. در ادامه مراسم کلیپی پخش شد که در آن یاد هنرمندان درگذشته سینما ازجمله رضا داوودنژاد، جلیل شعبانی، بیتا فرهی، مهدی خلیلی، پروانه معصومی، حسین سپهوند، زهره حمیدی، سعید راد، صدرالدین حجازی، محمدجعفر باقری‌نیا، ناصر طهماسب و هوشنگ حریرچیان را گرامی داشته شد.
۳ آیین نکوداشت
افتتاحیه جشنواره فیلم کوتاه سه بزرگداشت هم داشت. آیین نکوداشت محمدجعفر باقری‌نیا، کارگردان سینمای مستند با پخش تصاویری برگزار شد. مهدی آذرپندار، محمدعلی باشه‌آهنگر و محمدرضا عرب در این بخش روی صحنه آمدند و با اهدای لوحی به دختر و همسر مرحوم باقری‌نیا، یاد او را گرامی داشتند. همسر این هنرمند در این بخش گفت: «از دست دادن همسر هنرمند نه‌تنها یک فقدان شخصی بلکه از دست دادن یک منبع الهام است؛ هنرمندی که در هر اثر هنری خود، بخشی از روح خود را جا گذاشته است. او تا آخرین روزهای زندگی برای خلق اثر تلاش کرد. مطمئنم روح او اینجا حضور دارد و هرگز هنر او از بین نخواهد رفت.»
در ادامه بزرگداشت نیما عباس‌پور از پیشکسوتان عرصه فیلم کوتاه با حضور مهدی آذرپندار، بیژن میرباقری، سعید پوراسماعیلی و آرش رصافی برگزار شد. در این بخش عباس‌پور گفت: از شما ممنونم ولی دوستان می‌دانند خوشحال نیستم، حال من و خیلی‌ها خوب نیست، سال‌هاست که خوب نیست ای‌کاش به‌جای تقدیر از من، داریوش مهرجویی، وحیده محمدی‌فر، کیومرث پوراحمد، احمدرضا احمدی، جعفر باقری‌نیا و همه کسانی که در این دو سال از دست دادیم، زنده بودند.
نکوداشت دیگر این مراسم مربوط به مرحوم بهاره لِلّهی بود که در این بخش مهدی آذرپندار، نادره ترکمانی، اصغر فارسی، علیرضا معتمدی و دانش اقباشاوی روی صحنه آمدند و با اهدای لوحی به مادر این هنرمند، از او یاد کردند. مادر این هنرمند گفت: بهار همیشه در جان و روح ما حضور دارد اما به‌هرحال خداوند تقدیر هر کسی را نوشته است.
بهار دختری عاشق سینما و هنر، مستقل، جدی و پایبند به اخلاق بود. او پر از شور و هیجان بود، پشتکار داشت و برخلاف تمام سختی‌ها و ناحقی‌های این رشته، هرگز ناامید نشد و به کشور و هنر کشور خود فکر می‌کرد. او عرق زیادی به کشور خود داشت و بسیار انسان درستکار، صادق و دلسوزی بود، اما به مانند بهار در این دنیا جایی نداشت. مطمئنم اکنون و در آینده به نیکی از او یاد می‌شود. او وقتی در این دنیا بود افتخاری برای خانواده و جامعه سینما بود. از کسانی که این یادبود زیبا را برگزار کردند تشکر می‌کنم.
عطر خدمت
در مراسم افتتاحیه چهلویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، برگزیدگان نخستین جشنواره عکس تهران و جشنواره «عطر خدمت» هم معرفی شدند. امسال دو بخش ویژه رقابتی هوش مصنوعی و واقعیت مجازی در واکنش به پدیده‌ها و فناوری‌های نوظهور از سوی جشنواره تهران لحاظ شده است. درحالی‌که برای سومین سال متوالی، جشنواره با تأکید بر تنوع بومی و اقلیمی برگزار می‌شود، تلاش شده تا فیلم‌ها از عنصر خیال‌انگیزی نیز بهره‌مند شوند. ردپای این سیاست‌گذاری را می‌توان از تولید شماری از فیلم‌ها در انجمن سینمای جوانان ایران به‌عنوان متولی برگزاری جشنواره تا شعار این دوره از رویداد یافت.
فرهاد سلیمانی دبیر اولین جشنواره عکس تهران که با پشتیبانی انجمن سینمای جوانان ایران برگزار شد، گفت: آژانس عکس تهران تأسیس شده و فضایی را برای ورود عکاسان جوان به عرصه کار حرفه‌ای و ارائه و عرضه عکس فراهم می‌کند. اولین دوره این جشنواره با استقبال خوب مواجه شد. استقبال از این رویداد کم‌نظیر بود. امروز چندنفر از راه‌یافتگان را دیدم که در هیچ جشنواره‌ای شرکت نمی‌کردند، اما به‌دلیل سابقه خوب انجمن این کار را کردند. جشنواره در دو بخش «آزاد» و «جوان ایرانی» برگزار می‌شود و تقریباً هفت‌هزار عکس به ما رسیده است.
پیام وزیر ارشاد
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به چهلویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران پیام بلندی داد که در بخشی از آن آمده است: «چهلویکمین دوره جشنواره فیلم کوتاه تهران هم ویژگی‌هایی دارد که خوشبختانه وام گرفته از جهان پیرامون خود است؛ جهانی که در آن علم و فناوری به پیشران تمدن‌های بشری مبدل شده است و خلاقان عرصه فناوری هر روز معجزه‌واره جدیدی عرضه می‌کنند که هوش مصنوعی متأخرترین آنهاست. سینما هم البته در شعاع تأثیر هوش مصنوعی قرار گرفته و بیم و امیدهای فراوانی از نحوه استفاده از آن در هنر هفتم این روزها مطرح است.
به همین دلیل جشنواره فیلم کوتاه تهران، برای نخستین‌بار در میان رویدادهای سینمایی کشور، با تأسیس بخش ویژه رقابتی هوش مصنوعی و واقعیت مجازی، به این مهم توجه نشان داده و با استقبال مناسبی هم از سوی فیلمسازان خارجی و داخلی روبه‌رو شده است. از سوی دیگر زمانه، زمانه ارتباطات است و نمی‌توان در عرصه‌ای چون هنر سینما، در مرزهای جغرافیایی محصور شد.
در چنین شرایطی، نگاه فرامرزی جشنواره چهل‌ویکم در انتشار فراخوان به ۱۲ زبان زنده دنیا و شناسایی و استفاده از ظرفیت‌های جدید و کمتر استفاده‌شده برای ارتباط با کشورهای هدف که نهایتاً موجب ارسال حدود ۱۴هزار فیلم از ۱۵۱ کشور دنیا شده است، نشان می‌دهد سینمای ایران تحریم‌ناشدنی است.»
چهلویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با رویکرد «بومی‌گرایی در ژانر» و با شعار «جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، پذیرای جهان خیال‌انگیز تو» در دو بخش اصلی مسابقه سینمای ایران و مسابقه سینمای بین‌الملل میزبان خانواده بزرگ سینمای کوتاه از ایران و سراسر جهان خواهد بود. این رقابت با اضافه کردن دو بخش ویژه هوش مصنوعی و واقعیت مجازی در بخش بین‌الملل، پذیرای ۱۳۶۵۱ اثر با رشد دوبرابری نسبت به آمار مشابه دوره چهلم بوده است. تمام بخش‌های اصلی و جنبی دوره چهل‌ویکم جشنواره در ۱۲ سالن پردیس سینمایی ملت و فضاهای محیطی آن به‌عنوان خانه جشنواره برگزار خواهد شد.
