مقاومت کودکانه در شهر زندگی

سی‌وششمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان در زمان و زمانه‌ای برگزار شد که هنوز مدیریت اجرایی و ستاد برگزاری آن به دولت قبلی تعلق دارد و گرچه این دوره در تقویم در دولت چهاردهم برگزار می‌شود اما باید آن را در کارنامه فرهنگی و هنری دولت سیزدهم ارزیابی کرد. این جشنواره در حالی برگزار می‌شود که وزیر فرهنگ و ارشاد چند روز پیش گفته بود که تا پایان مهرماه انتصابات این وزارتخانه نهایی می‌شود.

این وضعیت برزخی و بینامتنی که در میانه دوره انتقال قدرت و در انتظار تغییرات تازه است، جشنواره فیلم کودک را بیش‌ازپیش به حاشیه برده است و بیشتر به یک مناسبت و آیینی شبیه شده که طبق تقویم باید برگزار شود. مجید زین‌الدین، دبیر این دوره از جشنواره در مراسم افتتاحیه گفت: شورای عالی سیاست‌گذاری جشنواره با همکاری ستاد اجرایی در تهران و اصفهان برای جشنواره امسال برنامه‌ریزی‌های خوبی انجام داده تا بچه‌های اصفهان بتوانند فیلم‌های بهتری را ببینند.

جشنواره امسال در دو حوزه ملی و بین‌الملل برگزار می‌شود، در حوزه ملی فیلم‌های سینمایی بلند و کوتاه در قالب‌های فیلم‌ داستانی و انیمیشن به نمایش در می‌آید و بخش سومی هم به بچه‌های غزه اختصاص یافته و فیلم‌هایی که در داخل و خارج از کشور با این موضوع تولید شده و در این بخش پخش می‌شود؛ جشنواره‌ای که کم‌رمق به‌نظر می‌رسد، گرچه دبیرش گفته: «ستاد اجرایی تصمیم گرفت امسال فیلم‌هایی که به جشنواره راه پیدا می‌کنند، نسبت به گذشته شادتر باشند و بر همین اساس فیلم‌های داستانی و انیمیشن‌های باکیفیت و در تراز جهانی خواهیم داشت؛ علاوه بر این برنامه‌ریزی جشنواره امسال به نحوی بوده که هم برای کودکان، هم برای نوجوانان فیلم‌ اختصاصی داریم و هرکدام از گروه‌ها نیز تفکیک شده تا حاضران و شرکت‌کنندگان در جشنواره بتوانند مطابق با سن‌شان از آثار استفاده کنند.»

در جشنواره امسال همچنین هزار و 600 نفر از کودکان و نوجوانان حضور دارند که به گفته میثم بکتاشیان، مدیر اجرایی جشنواره، این اتفاق در هیچ‌کدام از ادوار قبلی جشنواره رخ نداده و در نوع خودش تاریخی است. مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی و دبیر جشنواره گفته است که در جشنواره سی‌وششم بنا را بر این گذاشته تا ایده‌های جدید را هم به تجارب گذشته اضافه کند که یکی از آن ایده‌ها توجه بیشتر به فیلم کوتاه بود. به گفته او، در ادوار گذشته گاهی در سایه فیلم بلند، به فیلم کوتاه کم‌توجهی شده است به همین دلیل  تصمیم گرفته شد که برای هویت‌بخشی و تشخّص بیشتر به فیلم کوتاه در این جشنواره بخش کوتاه را برجسته‌تر از گذشته کند. 

آخرین پیام جشنواره‌ای محمد خزاعی

درحالی‌که این روزها از «رائد فریدزاده» به‌عنوان گزینه نهایی ریاست سازمان سینمایی نام برده می‌شود، محمد خزاعی به‌عنوان رئیس سازمان سینمایی فعلی به مناسبت سی‌وششمین جشنواره فیلم کودک پیامی منتشر کرد. به‌نظر می‌رسد این آخرین پیام جشنواره‌ای او به‌عنوان رئیس سازمان سینمایی باشد. در پیام خزاعی آمده است: «این جشنواره درحالی به سی‌وششمین دوره خود پا می‌گذارد که توانسته است مجموعه‌ای از ظرفیت‌ها و بضاعت‌های سینمای کودکان و نوجوانان را طی چنددهه به نمایش بگذارد و هنوز، تا رسیدن به نقطه مطلوب و ایده‌آل آن فاصله داریم.

در سال‌های اخیر از سوی سازمان سینمایی، اهتمام ویژه‌ای روی فیلم‌های کودک و نوجوان صورت گرفته است که خوشبختانه امروز، افق و جهش امیدوارکننده این حوزه در زمینه رشد مخاطب و اقتصاد بهتر آن را شاهد هستیم و این‌ گونه سینمایی در اکران، بازاریابی و ارزآوری موفق‌تر ظاهر شده است. حضور چشمگیر تعدادی از آثار این حوزه، در «بازارهای ملی و بین‌المللی» دلیل محکمی بر این ادعاست و این دستاورد را، محصول همت و هم‌افزایی بخش‌های دولتی و خصوصی می‌دانیم.»

خزاعی این رویداد سینمایی را با رخدادهای سیاسی در منطقه پیوند زد و گفت: «جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان امروز به‌مثابه فرصتی گرانمایه در حالی میزبان ضیافت پرواز خیال‌های دور و دراز کودکی و تصویر پاک، منزه و عاری از خشونت دنیای کودکان و نوجوانان با جادوی سینماست که سیر حوادث منطقه، در آرایه‌ای تلخ و اندوهبار، چهره بی‌نقابی از وحشی‌گری، سبعیت و خشونت ذاتی رژیم صهیونیستی را در جامه نسل‌کشی و کشتار بی‌رحمانه کودکان و نوجوانان معصوم و بی‌گناه فلسطین، غزه و لبنان به نمایش گذاشته است. بی‌گمان نباید و نمی‌توان چشم بر این صحنه‌های ضدانسانی و فجایع دلخراش بست، چراکه رسالت هنر و هنرمند در چنین بزنگاه‌هایی عیان می‌شود.»

تماشاگران ۱۶ هزارتایی

گرچه جشنواره فیلم کودک سال‌هاست که آن شور و حال و رونق گذشته را ندارد اما طبق آمار امور اطلاع‌رسانی و ارتباطات رسانه‌ای  دوره سی‌وششم از  استقبال چشمگیر کودکان، نوجوانان و خانواده‌ها از فیلم‌های جشنواره خبر داده و آن را ثبت یک رکورد تازه می‌داد. طبق این آمار در سه‌روز نخست این جشنواره بیش از ۱۶ هزار دانش‌آموز، داور کودک و نوجوان، همچنین خانواده‌‌ها به تماشای فیلم‌ها نشستند و بدین‌ترتیب آمار تازه‌ای از حضور مردمی در این جشنواره به ثبت رسید.

همچنین بیش از ۳۶۰۰ کودک و نوجوان از برنامه‌های نخستین روز جشنواره دیدن کردند و ۱۶۰۰ داور کودک و نوجوان و خبرنگاران نوجوان به همراه ۲۰۰۰ نفر از دانش‌آموزان مدارس مختلف اصفهان به بازدید از برنامه‌های نخستین روز از سی‌و‌ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان پرداختند. این تعداد از دانش‌آموزان در سینماهای ساحل و فلسطین به تماشای آثار شرکت‌کننده در جشنواره نشستند.

در کنار نمایش آثار حاضر در بخش‌های گوناگون این جشنواره، برنامه‌های جنبی همچون برگزاری نشست‌های رسانه‌ای فیلم‌ها نیز پیگیری شد و در گام نخست، سه عوامل ۳ فیلم «آرزوی اسب چوبی»، «مافیای شجاعان» و «رویای پفکی» پاسخگوی سوالات خبرنگاران نوجوان و اهالی رسانه بودند.

فیلم‌ها و داورانش

گرچه تولید فیلم کودک و نوجوان دیگر مثل گذشته رونق ندارد و خیلی‌ها دیگر سراغ این ژانر نمی‌روند اما مجموعه آثار داستانی، انیمیشن، مستند و کوتاه که به این جشنواره آمد نزدیک به ۵۰۰ اثر بوده است. اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم ۴۹۶ فیلم ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد، ۳۰ فیلم سینمایی بلند متقاضی شرکت در این بخش بودند که درنهایت ۱۳ فیلم به بخش مسابقه راه یافتند.

همچنین فیلم بلند و کوتاه داستانی از ۴۸ کشور، متقاضی حضور در سی‌وششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان ایران محمدرضا شریفی‌نیا»، «ایرج طهماسب»، «محمدعلی باشه آهنگر» «مجید اسماعیلی»، «علیرضا خمسه»، «مستانه مهاجر» و «محمدامین همدانی» هم هفت عضو هیئت‌داوران این دوره از جشنواره هستند.

همچنین فیلم شرکت‌کننده در بخش ویژه کودکان غزه سی‌و‌ششمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان توسط داوران این بخش مورد ارزیابی قرار گرفتند. فیلم‌های مذکور از میان ۳۷ فیلم متقاضی حضور در این بخش انتخاب شده بودند. زهره زمانی، مهدی خرمیان، بهرام عظیمی، وحید ملتجی و حسین نمازی داوران این دوره از فیلم‌های کوتاه داستانی، کوتاه پویانمایی و بخش ویژه کودکان غزه جشنواره بودند.

شعار مقاومتی جشنواره

هرساله شعاری برای جشنواره فیلم کودک انتخاب می‌شود که متاثر از مؤلفه‌های اجتماعی و سیاسی و به‌طور کلی فضای عمومی جامعه است. بر این اساس، با تعیین و تصویب برنامه‌های جنبی و برنامه‌های مردمی در شورای عالی سیاست‌گذاری این جشنواره، شعار «پروانه‌های مقاومت در شهر زندگی» به‌عنوان شعار جشنواره امسال معرفی شد.

باتوجه به رویکردهای محتوایی برنامه‌های جنبی جشنواره، همچنین تعیین بخش ویژه کودکان غزه در بخش رقابتی فیلم‌های کوتاه سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، شعار جشنواره نیز متناسب با مضامین محتوایی، همچنین حال‌وهوای این روزها از سوی دبیرخانه این جشنواره اعلام شد.