آغاز قیام شیخ محمد خیابانی

خرابی اوضاع سیاسی - اجتماعی ایران، دخالت‌های دولت‌های روس و انگلیس، ضعف حکومت مرکزی و تشکیل دولت‌های متعدد با عمر کم و اکثراً از رجال وابسته از عوامل این قیام‌ها بود.

تصویب قرارداد ۱۹۱۹ وثوق‌الدوله، کشتار قوای روس در تبریز و موضوع اولتیماتوم روس به ایران، ضربه نهایی را بر پیکر اهداف جنبش مشروطه وارد آورد.

از عوامل دیگری که به بروز قیام خیابانی کمک کرد، اعلام انحلال حزب دموکرات آذربایجان توسط وثوق‌الدوله بود. این در حالی بود که به‌‌رغم کارشکنی‌های او، ۶ نماینده از طرف این حزب توانسته بودند به مجلس ملی راه یابند.

قیام خیابانی در تاریخ ۱۶ فروردین‌ماه ۱۲۹۹ آغاز شد. در روز چهارشنبه ۱۷ فروردین‌ماه تظاهرات گسترده‌ای صورت گرفت و با به بن‌بست رسیدن مذاکرات و تهدید خیابانی، قوای نظمیه عقب‌نشینی کرده و اداره نظمیه به حزب دموکرات محول شد.

درنهایت اما 22 شهریورماه،1299 با ورود نیروهای قزاق، نیروهای خیابانی شکست خوردند و این قیام سرکوب شد.