مرکز مبادله ارز و طلا تعطیل خواهد شد

 *تحلیل شما از اینکه گفته می‌شود بانک مرکزی عرضه‌های گسترده در حوزه طلا و ارز انجام داد و همین دلیل کاهش قیمت آنها بوده است، چیست؟

با توجه به اینکه سوابق قبلی دولت‌ها را مطالعه کرده‌ام، این یک رسم غلطی است که از زمان دولت مرحوم هاشمی‌رفسنجانی شکل گرفت و هر دولتی در زمان تحویل کابینه، برای اینکه در آمارها ثبت شود و بگوید با نرخ پایین حتی در یک مقطع یک یا دوروزه در روز تحلیف آن را تحویل داده است. این رسم غلطی است که در زمان آقای خاتمی و آقای احمدی‌نژاد و آقای حسن روحانی هم انجام شد و دولت سیزدهم نیز یکباره با فوت رئیس‌جمهور جا خورد و بانک مرکزی دولت سیزدهم با سیاست‌های بسیار غلط خود باز همین کار را انجام داد و حتی قیمت دلار را به صورت تصنعی پایین کشید و نرخ بازار آزاد را نزدیک به نرخ ترجیحی کرد؛ مطمئن باشید با تغییراتی که در مدیران بانک مرکزی  و سازمان برنامه و بودجه و وزارت اقتصاد در دولت چهاردهم انجام خواهد گرفت، اتاق مبادلات ارز و طلا نیز تعطیل خواهد شد و یک هزینه بسیار سنگینی که بر عهده ملت توسط بانک مرکزی گذاشته شده بود تعطیل می‌شود و به محاق خواهد رفت و دیگر کسی به دنبال آن نخواهد گشت.

من مطمئن هستم در شش ماه دوم سال کسری بودجه به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. من احساس می‌کنم آقای پزشکیان و تیم او نیز در حال کار پوپولیستی هستند و به‌رغم اینکه ایشان انسان خوبی است و شعارهای خوبی می‌دهد که می‌خواهد از کارشناسان استفاده کند اما با این تیم وارد دور تسلسل شده است. من از روزنامه شما می‌خواهم که به آقای پزشکیان توصیه کند با واقع‌بینی مسائل را حلاجی کند. من فکر می‌کنم در دو سال آینده دچار روندی شویم که آقای پزشکیان نیز اعتراف کند که نگذاشتند کار کند چون مشخص است ایشان این شفافیت و صراحت لهجه را دارد و آزاده هستند.

‌*کاهش تصنعی نرخ باعث خالی شدن خزانه می‌شود؟

نه، قرار نیست به خزانه دست بزنند. ما مبالغی داریم که به اصطلاح بانک مرکزی به آن منابع آزاد می‌گویند. این منابع مقدار زیادی دارد و کم نیست و اگر بانک مرکزی واقعاً تصمیم بگیرد قیمت دلار را ۲۰ هزار تومان کند، به راحتی می‌تواند و مردم شوک‌زده می‌شوند اما تداوم نخواهد داشت.

کشور با کسری بودجه شدید مواجه است و در عین حال برنامه هفتم توسعه کشور کاملاً مشخص است و مجلس هم آن را تصویب کرده است و آقای پزشکیان نیز به اجرای آن اصرار دارد. هر گروه اقتصادی و در هر دولتی اگر نتواند از استعدادهای موجود در کشور که بسیار هم زیاد هستند و همچنین از ارتباطات بین ارکان نظام استفاده کند، هیچ اتفاق مهمی در کشور رخ نخواهد داد. در این سال‌ها خیلی از مسئولان مدعی بودند که ما می‌توانیم مشکلات را حل کنیم اما این غیرممکن است، آقای پزشکیان در ایام انتخابات حرف خوبی زد و گفت هیچ‌کس به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند.

یکی از مشکلات اما در اینجاست که تیم آقای پزشکیان فکر می‌کند اگر مثلاً FATF را بپذیرند تا مشکلات رفع شود، که من همین‌جا عنوان می‌کنم که به هیچ وجه آمریکا در رفع تحریم‌های ما نقشی ندارند و کلونی صهیونیست‌ها پشت تحریم‌های ایران هستند و این را آقای ظریف به خوبی می‌داند. منافع تحریم بین کل کشورهای دنیا از کیک تحریم ایران تقسیم شده است و همه منافع خود را می‌خواهند بنابراین همه کشورهای گرگ و کشورهای گرسنه از کشور ما منافع می‌برند، در چنین شرایطی ما به لحاظ اقتصادی چه کاری می‌توانیم بکنیم و با چه دیپلماسی و سیاستگذاری می‌توانیم در دنیا عرض‌اندام کنیم و مسئولان سیاسی و اقتصادی ما باید در این خصوص پاسخ بدهند. باید از نخبگانی که آقای پزشکیان می‌گفتند استفاده کرد و چند مگا پروژه در کشور برای دنیا تعریف کرد و کشورهای دیگر را در آن شریک کرد، وقتی دنیا در منافعی که ما برای آنها تعریف کردیم حضور پیدا کنند مثلاً آلمان، هند و چین و... در شهرهای مختلف شریک کنیم، دیگر نمی‌توانند هر بلایی بر سر ما بیاورند.

ما نمی‌توانیم دور کشور دیوار بکشیم، جایگاه ایران به لحاظ جغرافیایی و استراتژیک فراتر از چیزی است که الان در آن قرار دارد. اگر طرح بزرگی مانند «ایران رود» را که خلیج‌فارس را به دریای خزر متصل می‌کند و در آن کشتی‌رانی انجام شود، اجرا شود، همیشه ۱۰۰ میلیارد دلار منابع، پول و اجناس کشورهای مختلف در داخل ایران در حال حرکت خواهد بود، در این صورت کدام کشور جرأت پیدا می‌کند ایران را تحریم کند؟ مگر کشوری جرأت دارد کانال سوئز را تحریم کند، اتفاقاً از آن حمایت هم می‌کنند. کشور ما چاره ندارد به جز اینکه از منابع موجود در ایران چه روزمینی و چه زیرزمینی استفاده کند و با اجرایی شدن طرح‌ها و مگاپروژه‌ها قطعاً اقتصاد منطقه را متحول خواهد کرد و دنیا را نیز در آن شریک کند.

برگردیم به حرف اصلی، اینکه دولت سیزدهم نرخ دلار را تا به ۵۷ هزار تومان رسانده اتفاق عجیبی نیست و تصنعی است تا به نرخ مرکز مبادله ارز و طلا نزدیک شود و شما این مرکز را نیز در دولت چهاردهم تعطیل‌شده بدانید. حرکت جالب دیگری که دولت سیزدهم داشت و می‌خواست اعلام کند که کاری انجام داده، طرحی بود که چهار سال پیش بنده با دولتی‌ها و نمایندگان مجلس مطرح کردم و آن آزادسازی قیمت خودروهای دست دوم بود و حالا دولت سیزدهم اعلام کرده که همه افراد می‌توانند خودرو دست دوم وارد کنند. یک نکته که وجود داشت این بود که دولت اگر می‌خواست قیمت خودرو در داخل ایران بشکند، باید بلافاصله اعلام می‌کرد بدون انتقال ارز خواهد بود که باعث می‌شد بخش عمده‌ای از پول‌هایی که خارج از ایران است به داخل سرازیر شود، و این نیز می‌توانست روی قیمت ارز تاثیر بگذارد.

نکته دیگر اینکه مرکز مبادله اعلام کرد به خاطر تحریم‌ها آنها که کالا صادر می‌کنند باید شمش طلا وارد کنند تا تعهد ارزی آنها ابطال شود. همان‌طور که می‌دانید قابلیت نقل و انتقال و قاچاق شمش طلا بسیار راحت است، یک سیکل در کشور شکل گرفته که شمش را به مرکز مبادله می‌گذارند و آن را حراج کرده و می‌فروشند، رانت آن حراج را که از اتحادیه‌های مختلف در سراسر کشور مجوز گرفته‌اند را می‌خورند، و وضع خوبی به هم زده‌اند و قدرت مالی بیشتری پیدا کرده‌اند و یکباره  مثلاً در حراجی که حدود ۱۰ شمش به فروش می‌رفت نزدیک به ۵۰۰ کیلو شمش فروش می‌رود که ۱۰ درصد آن هم در بازار نمی‌ماند و دوباره از کشور خارج می‌شود، در حقیقت ارز حاصل از صادارت برنمی‌گردد بلکه این چرخه معیوب است که خوب کار می‌کند.

*‌این شمش‌ها به صورت رسمی خارج می‌شوند؟

نه به صورت غیررسمی خارج می‌شود و سرعت آن از رسمی هم بیشتر است.

*‌یعنی همان شمش‌های اجاره‌ای که قبلاً بود حالا از کانال مرکز مبادله می‌رود...

بله، وقتی شما بخواهید کالایی را صادر کنید اگر بخواهد مثل شمش طلا صادر شود مثلاً اگر بخواهد ۴۸ ساعت طول بکشد از مبادی غیررسمی کمتر از ۱۰ ساعت به بیرون می‌رود و دوباره برمی‌گردد. اینها به نظر من یک جهل آگاهانه است، یعنی نمی‌دانند ولی می‌دانند.  

*‌شنیده شده که در مرکز مبادله کسی که شمش را می‌خرد خود بانک‌ها و بانک مرکزی است...

بانک‌ها شرکت‌های اقماری دارند که اگر دنبال آن را بگیرید و بخواهید اثبات کنید کار دشواری است و معمولاً کسی دنبال آن نمی‌رود. این شرکت‌های اقماری منابع ریالی را خودشان تامین می‌کنند و این فساد از زمانی که بانک‌های خصوصی تاسیس شدند، شکل گرفت. آن منابع وارد همان شرکت‌های اقماری می‌شود که اثبات آن که متعلق به بانک‌ها هستند کار سیستم‌های امنیتی و ویژه است. همه آن شرکت‌ها همان‌هایی هستند که بورس را بالا و پایین می‌آورند و در آن دخالت می‌کنند و به ظاهر همه کارهای آنها قانونی است. این اژدهای هفت‌سر فساد چنان در اقتصاد ایران نفوذ کرده و حضور پررنگی دارد و همه جایی است که رفتن به دنبال آن به جز اینکه انرژی آدم را بگیرد و دردسر درست کند، عایدی ندارد. برای همین خیلی امید ندارم که آقای پزشکیان بتواند کار خاصی در اقتصاد ایران انجام دهد.