صندوق ما و صندوق دیگران

در آخرین‌ روزهای فروردین سال جاری مجمع تشخیص مصلحت نظام اختلاف میان مجلس و شورای نگهبان بر سر بندی از ماده ۳ لایحه برنامه پنج‌ساله هفتم را بررسی و با آن مخالفت کرد. در بند «ب» ماده ۳ قانون برنامه هفتم به دولت اجازه داده شده بود تا به منظور تسویه بدهی‌های خود و شرکت ملی نفت به «صندوق توسعه ملی»، نسبت به عقد قرارداد با این صندوق در زمینه اکتشاف، توسعه، استخراج، تولید، فروش و صادرات نفت و گاز با اولویت میدان‌های جدید یا مشترک اقدام کند. 

اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام این مصوبه را خلاف بخش‌هایی از اساسنامه صندوق توسعه ملی دانستند و این صندوق را فاقد ظرفیت‌های تخصصی و نیروی کارشناسی لازم تشخیص دادند. پیشتر رضا محمدی، معاون بانکی و اعتباری صندوق توسعه ملی در نشست کمیسیون احداث و خدمات فنی و مهندسی اتاق ایران، در 9 دی‌ماه 1402 گفته بود این صندوق بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از دولت طلبکار است. او از روش‌های مختلف مانند سرمایه‌‌گذاری در میادین بالادست نفت و گاز در قالب برنامه هفتم توسعه برای وصول طلب‌های صندوق خبر داده بود.

آنطور که محمدی گفته براساس مصوبه سال ۱۳۹۴ هیئت وزیران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی مکلف شده تا براساس درخواست بانک عامل طرف قرارداد با صندوق توسعه ملی، طبق جدول بازپرداخت ارزی تسهیلات مذکور، شرایط لازم را برای تبدیل ریال به ارز با نرخ رسمی فراهم آورد و پس از دریافت مبلغ ریالی هر قسط، معادل ارزی آن را به حساب صندوق توسعه ملی نزد خود منظور کند. تا به امروز بانک مرکزی و وزارت نیرو از این موضوع استنکاف کرده و صندوق توسعه ملی و سرمایه‌گذار آسیب‌دیده‌اند. 

با این حال 28 فروردین‌ماه وب‌سایت صندوق توسعه ملی از آغاز سرمایه‌گذاری در طرح توسعه میدان نفتی یاران خبر داده بود. 27 مهرماه سال گذشته هم صندوق توسعه ملی از سرمایه‌گذاری ارزی در پروژه‌های توسعه‌ای شرکت تاپیکو (شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی تأمین) خبر داد.

صندوق توسعه ملی ایران نهادی ا‌ست دولتی که نقش صندوق ثروت ملی ایران را دارد. این صندوق در راستای تعدیل فشارهای ناشی از نوسان قیمت نفت بر اقتصاد ملی تشکیل شد تا پس‌اندازی باشد برای نسل‌های آینده کشور. رسالت اصلی این صندوق ذخیره درآمد مازاد نفت در بودجه دولت است به منظور استفاده در موارد اضطرار همچون کاهش درآمد کشور در زمان افت قیمت نفت.  اما آنچه مشخص است دولت‌های متوالی به صندوق توسعه ملی به چشم منبعی برای برداشت پول نگریسته‌اند. در این راستا سعی کردیم نگاهی داشته باشیم به برخی از صندوق‌های ثروت در دنیا و به‌خصوص کشورهای عربی و نحوه اداره این صندوق‌ها.

تعریف صندوق ثروت ملی از منظر جهانی

صندوق ثروت ملی (SWF)، صندوق سرمایه‌گذاری دولتی یا صندوق سرمایه‌گذاری مستقل یک نوع صندوق سرمایه‌گذاری دولتی است که از پول تولیدشده توسط دولت تشکیل شده، پولی که اغلب از ذخایر مازاد یک کشور به دست می‌آید. بودجه صندوق ثروت ملی از منابع مختلفی تامین می‌شود. منابع معمول برای تامین بودجه این صندوق‌ها عبارتند از: ذخایر مازاد حاصل از درآمدهای منابع طبیعی دولتی، مازاد تجاری، ذخایر بانکی که ممکن است از مازاد بودجه انباشته شود، عملیات ارزی، پول حاصل از خصوصی‌سازی و پرداخت‌های انتقالی دولتی. به‌طور کلی، صندوق‌های ثروت دولتی معمولاً اهداف، شرایط، تحمل ریسک، تطابق بدهی‌ها و نگرانی‌های نقدینگی خاص خود را دارند. برخی از کشورها صندوق‌های ثروت دولتی دارند که مشابه سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای بخش خصوصی عمل می‌کنند و بسته به دارایی‌ها و اهداف، مدیریت ریسک صندوق‌های ثروت دولتی از بسیار محافظه‌کارانه تا تحمل ریسک بالا متفاوت هستند.

انواع صندوق‌های ثروت دولتی

طبقه‌بندی سنتی صندوق‌های ثروت دولتی عبارتند از: صندوق‌های تثبیت، پس‌انداز یا صندوق‌های نسل آینده، صندوق‌های ذخیره بازنشستگی عام‌المنفعه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری ذخیره، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مستقل توسعه استراتژیک (SDSWF)، صندوق‌هایی که صنایع خاصی را هدف قرار داده‌اند، دارایی‌های ذخیره ارزی.

براساس آخرین آمار اکونومیست، این صندوق‌ها این مبالغ را در سال گذشته در جهان در موارد مختلف سرمایه‌گذاری کرده‌اند:

صندوق سرمایه‌گذاری عربستان (PIF) بیش از 30 میلیارد دلار؛ GIC سنگاپور 20 میلیارد دلار؛ مبادله امارات نزدیک به 20 میلیارددلار؛ ADIA امارات نزدیک به 15 میلیارد دلار؛ CPP کانادا نزدیک به 10 میلیارد دلار؛ BCI کانادا حدود 8 میلیارد دلار؛ تماسک سنگاپور حدود 7 میلیارد دلار؛ QIA قطر حدود 6 میلیارددلار؛ SDQ امارات  حدود 5 میلیارددلار و OTPP کانادا 5 میلیارد دلار.

اما پایگاه خبری تخصصی سرمایه‌گذاری اینوستوپدیا پنج صندوق ثروت دولتی بزرگ از نظر دارایی را تا اوت 2023 به این شرح معرفی می‌کند:

* صندوق بازنشستگی دولتی جهانی نروژ با یک تریلیون و 477 میلیارد و 729 میلیون و 733 هزار و 526 دلار دارایی

* شرکت سرمایه‌گذاری چین با یک تریلیون و 350 میلیارد و 863میلیون دلار دارایی

* شرکت سرمایه گذاری SAFE  هنگ‌کنگ با یک تریلیون و 19 میلیارد و 600 میلیون دلار دارایی

* سازمان سرمایه‌گذاری ابوظبی با 853 میلیارد دلار دارایی

* سازمان سرمایه‌گذاری کویت با 803 میلیارد دلار دارایی

* صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی با 776 میلیارد و 657 میلیون و 356 هزار و 350  دلار دارایی

صندوق بازنشستگی دولتی جهانی نروژ

یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران جهان، صندوق سرمایه‌گذاری مستقل نروژ است که در دهه 1990 با عنوان «صندوق دولتی نفت» تاسیس شد تا درآمدهای مازاد بخش نفت و گاز این کشور را در بخش‌های مختلف سرمایه‌گذاری کند. در سال 2006 نام این صندوق به  صندوق بازنشستگی دولتی جهانی نروژ تغییر کرد. براساس اطلاعات وب‌سایت شرکت، تا به امروز، این صندوق در بیش از 8859 شرکت در بیش از 70 کشور در سراسر جهان سرمایه‌گذاری کرده است.

برخی تخمین‌ها می‌گویند هر شهروند نروژی 295 هزار دلار در این صندوق دارایی دارد. صندوق سرمایه‌گذاری دولتی نروژ که توسط مدیریت سرمایه‌گذاری نروژ بانک مدیریت می‌شود، شامل دو صندوق ثروت مستقل کاملاً مجزا است که متعلق به دولت نروژ است. شعار صندوق تامین مالی دولتِ رفاهِ نروژ برای نسل‌های آینده است.

اخیراً این صندوق اعلام کرده که رقم دارایی‌هایش به 17.72 تریلیون کرون نروژ  برابر با 1.63 تریلیون دلار، افزایش یافته است. این رقم معادل 12/4درصد افزایش برای سه ماه منتهی به 31 مارس است. این صندوق به‌طور متوسط 1/5درصد از سهام کل شرکت‌‌های فهرست‌شده جهان را در اختیار دارد و بنابراین بزرگترین صندوق ثروت مستقل جهان از نظر کل دارایی‌های تحت مدیریت است.

در 18 ماه آوریل جاری اعلام شد که با افزایش قیمت سهام شرکت‌های فناوری، بزرگترین صندوق سرمایه‌گذاری مستقل جهان با بازدهی 6/3درصد، 1.21 تریلیون کرون  برابر با 110 میلیارد دلار سود در سه ماهه اول به ثبت رساند. بخش بزرگی از این سود، مربوط به بازدهی عالی سرمایه‌گذاری‌های این صندوق در سهام شرکت‌های فناوری‌ است.

این شرکت در 7 شرکت بزرگ فناوری دنیا موسوم به «هفت باشکوه»، یعنی آلفابت، متا، مایکروسافت، انویدیا و تسلا، سرمایه‌گذاری کرده است. این صندوق در سه‌ماهه چهارم سال 2023 حدود 7/9درصد رشد کرد و در سه‌ماهه اول سال گذشته 5/9درصد بازدهی داشت. سرمایه‌گذاری در سهام که 72/1درصد از کل سرمایه‌گذاری‌های این صندوق است، 9/1درصد افزایش یافته است. 

هرچند برخی سرمایه‌گذاری‌های این صندوق ضرر ثبت کرده‌اند. 26 درصد سرمایه‌گذاری در درآمدهای ثابت منفی 0/4درصد برگشت سرمایه داشت، املاک و مستغلات فهرست‌نشده 1/8 درصد سرمایه‌گذاری‌های این صندوق هستند که منفی نیم درصد برگشت سرمایه ثبت کردند، 0/1درصد باقیمانده از صندوق ثروت دولتی در زیرساخت‌های انرژی تجدیدپذیر غیرفوری سرمایه‌گذاری شده است که بازدهی 11/4درصدی را برای سه ماهه اول داشته است. براساس آمار دولت نروژ، ارزش بازار صندوق ثروت دولتی نروژ در سال 2023 بیش از 350 میلیارد کرون افزایش یافت و به 15800 میلیارد کرون رسید.

شرکت سرمایه‌گذاری چین

شرکت سرمایه‌گذاری چین CIC صندوق سرمایه‌گذاری مستقل (SWF) جمهوری خلق چین است. CIC در سال 2007 تاسیس شد و آن زمان 200 میلیارد دلار سرمایه داشت، حالا دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) این صندوق بیش از 3/1تریلیون دلار است. صندوق سرمایه‌گذاری مستقل چین بر مبنای بازه زمانی بلندمدت در دارایی‌های عمومی و خصوصی جهانی سرمایه‌گذاری می‌کند تا دارایی‌های ارزی چین را متنوع کند.

CIC سه شرکت تابعه دو دفتر بین‌المللی دارد و یکی از بزرگترین صندوق‌های ثروت دولتی در نوع خود در جهان است. این سه شرکتِ تابعه، شرکت‌ سی‌آی‌سی بین‌المللی، شرکت سرمایه سی‌آی‌سی و سرمایه‌گذاری مرکزی هویجینگ هستند. فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خارج از کشور CIC توسط دو شرکت اول انجام می‌شود، این فعالیت‌ها عبارتند از: سرمایه‌گذاری‌های سهام عمومی و اوراق قرضه؛ صندوق‌های تامینی و سرمایه‌گذاری‌های چند دارایی؛ سرمایه‌گذاری‌های سهام خصوصی و اعتباری خصوصی در همه صنایع؛ سرمایه‌گذاری مستقیم در بخش‌هایی مانند املاک، زیرساخت‌ها، منابع و کالاها، و کشاورزی؛ و مدیریت وجوه دوجانبه و چندجانبه.

شرکت سرمایه‌گذاری چین به همراه صندوق بازنشستگی دولتی نروژ، سازمان سرمایه‌گذاری ابوظبی، سازمان سرمایه‌گذاری کویت و شرکت سرمایه‌گذاری SAFE از بزرگترین صندوق‌های ثروت جهان هستند. آنچه که این شرکت دارد متعلق به دولت است و دولتی اداره می‌شوند و عمدتاً با استفاده از مازاد، درآمدها و پرداخت‌های انتقالی و غیره تامین می‌شوند. 

همانطور که در بالا ذکر شد، CIC در سپتامبر 2007 در پکن تاسیس شد تا ضمن ایجاد بهترین بازده برای سهامداران، دارایی‌های خارجی کشور را گسترش دهد. طبق گزارش سالانه آن در سال 2021، ابتدا با 200 میلیارد دلار سرمایه ثبت شده تامین مالی شد و از آن زمان سرمایه این صندوق به بیش از 1.35 تریلیون دلار افزایش یافته است.

تصمیمات سرمایه‌گذاری CIC توسط کمیته‌هایی گرفته می‌شود و صندوق براساس چهار اصل اساسی عمل می‌کند: جست‌وجوی حداکثر بازده در پارامترهای ریسک قابل‌قبول، سرمایه‌گذاری برای افزایش بازده به جای کنترل شرکتی، عمل به‌عنوان یک سرمایه‌گذار مسئول، پیروی از قوانین و مقررات چین و کشورهای دریافت‌کننده و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی شرکتی و انجام تحقیقات برای یک فرآیند تصمیم‌گیری محتاطانه و منظم.

سرمایه‌گذاری‌ها در گروه‌های مختلف دارایی، از جمله سهام و اوراق قرضه، صندوق‌های تامینی و سرمایه‌گذاری‌های اعتباری در کشاورزی، کالاها، زیرساخت‌ها و املاک و مستغلات انجام می‌شود. این سرمایه‌گذاری‌ها بین نهادهای خصوصی و دولتی توزیع می‌شود. CIC پرسنل سرمایه‌گذار حرفه‌ای، حاکمیت شرکتی و شیوه‌های مدیریت ریسک دارد تا اطمینان حاصل شود که پورتفولیو در محدوده تحمل ریسک قابل قبول باقی می‌ماند.

از 31 دسامبر 2021، پورتفولیوی صندوق به شرح زیر بود:

 47 درصد دارایی‌های جایگزین، مانند صندوق‌های تامینی، سرمایه‌گذاری‌های برابری ریسک، سهام خصوصی صنعتی، اعتبار خصوصی، املاک و مستغلات، زیرساخت‌ها، منابع و کالاها.

  35/4درصد سهام عمومی

 4/15درصد درآمد ثابت شامل اوراق قرضه دولتی و شرکتی

 2/2درصد پول نقد، اسناد خزانه‌داری ایالات متحده و سپرده‌های یک‌شبه (overnight deposits)

در آوریل جاری اعلام شد که صندوق ثروت چین با همکاری شرکت سرمایه‌گذاری مبادله، صندوقی یک‌میلیارد دلاری راه‌اندازی می‌کنند که در شرکت‌های با رشد بالا در عربستان سعودی و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و چین سرمایه‌گذاری خواهد کرد. انتظار می‌رود شرکت‌های هدف پتانسیل رشد بالایی در بخش‌هایی مانند مصرف‌کننده کالاها، مراقبت‌های بهداشتی، لجستیک و خدمات تجاری را داشته باشند.

شرکت سرمایه‌گذاری SAFE هنگ‌کنگ

شرکت سرمایه گذاری SAFE شعبه هنگ‌کنگ صندوق سرمایه‌گذاری مستقل چین است. SAFE مخفف عبارت State Administration of Foreign Exchange است. شرکت تابعه SAFE در هنگ‌کنگ در سال 1997 با 20 میلیارد دلار سرمایه افتتاح شد. این شرکت یکی از شرکت‌های تابعه اداره دولتی ارز خارجی چین (SAFE) است.

شرکت سرمایه‌گذاری SAFE به‌عنوان یک شرکت خصوصی سازماندهی شده است با این حال، مقامات اداره ارز دولتی چین (SAFE) در هیئت‌مدیره آن حاضرند. این صندوق عمدتاً به‌عنوان ذخیره ارز خارجی کار می‌کند. اهداف اصلی شرکت سرمایه‌گذاری SAFE کسب بازده سرمایه‌گذاری، افزایش تنوع دارایی‌ها و کاهش نوسانات ارزش دلار آمریکا در چین است.

این صندوق در حال حاضر تحت نظارت بانک مردمی چین (PBoC) است. از ژانویه 2021، چین تقریباً 3/2تریلیون دلار ذخایر ارز خارجی دارد. شرکت سرمایه‌گذاری SAFE در طیف گسترده‌ای از ابزارها از جمله سهام خارجی و داخلی و اوراق بهادار با درآمد ثابت فعال بوده است. از سال 2013، SAFE در حال برنامه‌ریزی برای تخصیص حدود 5 درصد از ذخایر برای دارایی‌های جایگزین است. بخش نیویورک SAFE در ماه مه 2013 برای سرمایه‌گذاری در سهام خصوصی، املاک و مستغلات و سایر دارایی‌های جایگزین راه‌اندازی شد و به‌عنوان بخشی از استراتژی سرمایه‌گذاری متنوع‌تر SAFE برای کاهش مواجهه سنگین آن با بدهی‌های دولت ایالات متحده فعالیت خود را ادامه داده است.

سازمان سرمایه‌گذاری ابوظبی (ADIA)

اداره سرمایه‌گذاری ابوظبی یک سازمان سرمایه‌گذاری دولتی است که صندوق ثروت دولتی ADIA ابوظبی امارات متحده عربی را مدیریت می‌کند. طبق رتبه‌بندی مؤسسه صندوق دولتی ثروت، صندوق ثروت دولتی ADIA با 708.75 میلیارد دلار دارایی، در سال 2022 سومین صندوق ثروت در جهان بود. این صندوق یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران نهادی در جهان است.

حجم عظیمی از ثروت که توسط ADIA اداره می‌شود، عمدتاً نشأت‌گرفته از ذخایر بزرگ نفت ابوظبی است. ADIA ترجیح می‌دهد مخفی بماند، بنابراین اطلاعات زیادی در مورد روش سرمایه‌گذاری یا سبد سهام آن وجود ندارد. به دلار آمریکا، نرخ‌های بازده سالانه پرتفوی ADIA در سال‌های 2019 و 2020 به ترتیب منفی 2 درصد و مثبت 21 درصد بود، این عملکرد براساس داده‌های مالی حسابرسی‌شده محاسبه شده است.

در اساسنامه صندوق ثروت دولتی ADIA قید شده است که ماموریت آن «تداوم رونق بلندمدت ابوظبی با رشد محتاطانه سرمایه از طریق یک فرآیند سرمایه‌گذاری منضبط و کارکنان متعهد است که نماینده ارزش‌های فرهنگی ADIA باشند».

صندوق ثروت دولتی ADIA سبدی از سرمایه‌گذاری جهانی را مدیریت می‌کند که انواع دارایی‌های متنوع و سرمایه‌گذاری‌های مختلف را در خود جا داده است. این صندوق 1700 کارمند از بیش از 65 ملیت دارد و از سال 1976، با تمرکز بر خلق ارزش بلندمدت، به‌طور محتاطانه وجوهی را از طرف دولت ابوظبی سرمایه‌گذاری می‌کند.

انواع دارایی‌های گسترده‌ای که در صندوق ابوظبی در آنها سرمایه‌گذاری می‌کند عبارتند از: صندوق‌های شاخص، سهام داخلی، سهام خارجی، درآمد ثابت و خزانه، سرمایه‌گذاری‌های جایگزین، املاک و زیرساخت‌ها و سهام خصوصی. از جمله جدیدترین سرمایه‌گذاری‌های سازمان سرمایه‌گذاری ابوظبی، خرید 40 درصد سهام شرکت دیجیتال بریج لندمارک ایالات متحده است. این شرکت آمریکایی دست‌کم در بیش از 47 مرکز داده در سراسر آمریکای شمالی سرمایه‌گذاری کرده است.

سازمان سرمایه‌گذاری کویت

اصطلاح سازمان سرمایه‌گذاری کویت (KIA) به یک شرکت دولتی اطلاق می‌شود که مسئولیت مدیریت صندوق ثروت دولتی کویت را برعهده دارد. نفت خام اولین بار در سال 1938 در کویت کشف شد. این کشور اولین محموله خود را از این کالا در سال 1946 صادر کرد و حالا کویت به‌عنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت خام جهان شناخته می‌شود.

این درحالی‌ است که سازمان سرمایه‌گذاری کویت (KIA) در سال 1982 توسط هیئت سرمایه‌گذاری کویت برای مدیریت درآمدهایی در دولت تأسیس شد که عمدتاً از درآمدهای مازادی بود که کویت از ذخایر نفتی خود به دست می‌آورد. می‌شود گفت این صندوق اولین و قدیمی‌ترین صندوق جهان است که برای کاهش وابستگی یک کشور به نفت ایجاد شد.

این صندوق در بازارهای سهام خصوصی و دولتی، املاک و مستغلات، درآمد ثابت و بازارهای دارایی جایگزین سرمایه‌گذاری می‌کند. راه‌اندازی این صندوق ثروت دولتی اقتصاد کویت را تقویت کرد و رهبران این کشور توانستند راه‌هایی برای سرمایه‌گذاری درآمد اضافی خود بیابند. شیخ عبدالله السالم الصباح هیئت سرمایه‌گذاری کویت را در سال 1953، هشت سال قبل از استقلال این کشور، ایجاد کرد.

این هیئت به منظور مدیریت درآمدهای نفتی مازاد کشور تأسیس شد. همچنین هدف این هیئت کاهش وابستگی کویت به یک منبع واحد بود. این امر در سال 1982 راه را برای ایجاد اداره سرمایه‌گذاری کویت (KIA) به‌عنوان یک نهاد دولتی خودمختار مسئول مدیریت دارایی‌های کشور هموار کرد. مقر KIA در شهر کویت است و دفاتر دیگر آن در لندن و شانگهای واقع شده است.

KIA، که اولین و قدیمی‌ترین صندوق سرمایه‌گذاری مستقل جهان را ایجاد کرد، هیئت‌مدیره‌ای دارد که بر استراتژی تخصیص دارایی صندوق اختیار دارد.  طبق گزارش مؤسسه صندوق ثروت دولتی، KIA در مجموع ۷۵۰ میلیارد دلار دارایی دارد. سه اصل بارز وجود دارد که شالوده اساسنامه و ماموریت KIA را تشکیل می‌دهند: مدیریت بخش‌هایی از صندوق نسل‌های آینده؛ حفظ سرمایه و دستیابی به بازده بلندمدت با عملکرد بهتر از شاخص‌ها؛ و ارتقای شهرت صندوق به‌عنوان یک مؤسسه مترقی که در بازارهای بین‌المللی سرمایه‌گذاری می‌کند.

این صندوق یکی از اعضای مجمع بین‌المللی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مستقل (IFSWF) است و از جمله صندوق‌هایی ا‌ست که اصول سانتیاگو را امضا کرده است. این اصول برای ترویج حکمرانی خوب، پاسخگویی، شفافیت و شیوه‌های سرمایه‌گذاری محتاطانه طراحی شده‌اند. همه اعضای مجمع بین‌المللی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مستقل متعهد می‌شوند که اصول سانتیاگو را به صورت داوطلبانه اجرا کنند.

هدف این اصول ارتقای پاسخگویی و شفافیت همراه با تصمیمات صحیح سرمایه‌گذاری در میان صندوق‌های دارایی مستقل جهان است. صندوق ثروت دولتی KIA به دو بخش تقسیم می‌شود: صندوق ذخیره عمومی (GRF) و صندوق نسل‌های آینده (FGF). درآمدهای نفتی کشور و هرگونه درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌های صندوق در GRF نگهداری می‌شود.

دارایی و درآمد آن آزادانه توسط دولت ملی استفاده می‌شود. این بخش در شرکت‌های داخلی به همراه شرکت‌های دیگر در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا سرمایه‌گذاری می‌کند. 10 درصد از درآمد کشور و نیز 10 درصد از درآمد خالص GRF در صورت وجود مازاد و تایید وزیر به صندوق نسل‌های آینده واریز می‌شود.

صندوق نسل‌های آینده یک پلتفرم پس‌انداز بین‌نسلی و بلندمدت است. این بخش که در سال 1976 تأسیس شد، با تغییر 50 درصد از صندوق ذخیره عمومی ایجاد شد. این صندوق در خارج از کویت با تخصیص دارایی‌های استراتژیک سرمایه‌گذاری می‌کند. تمام درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری‌های صندوق نسل‌های آینده دوباره سرمایه‌گذاری می‌شود. هرگونه برداشت موجودی صندوق نسل‌های آینده مستلزم قانون خاصی است.

صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان

صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF) عربستان سعودی در سال 1971 تاسیس شد و صندوق ثروت دولتی آن کشور است. این صندوق منابع لازم را برای پروژه‌های تجاری مولد که از نظر استراتژیک برای توسعه اقتصاد عربستان سعودی مهم هستند، تامین مالی می‌کند. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی یکی از بزرگترین صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی در جهان است.PIF که در سال 1971 با فرمان سلطنتی تاسیس شد و از سال 2021، این صندوق نزدیک به 430 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری داخلی و بین‌المللی دارد.

PIF بسیاری از پروژه‌ها و شرکت‌های کلیدی عربستان را تأمین مالی کرده و از پروژه‌های با اهمیت استراتژیک برای اقتصاد ملی حمایت مالی کرده است. از جمله این پروژه‌ها می‌توان پروژه‌های متعددی در بخش‌هایی از جمله پالایشگاه‌های نفت، صنایع پتروشیمی، خطوط لوله و ذخیره‌سازی، حمل و نقل، انرژی، مواد معدنی، نمک‌زدایی و شیرین‌سازی آب و تأسیسات زیربنایی نام برد.

همچنین در تامین مالی تعدادی از شرکت‌های دوجانبه و پان‌عرب مشارکت داشته است. در سال 2015، رهبران عربستان سعودی در راستای اهداف چشم‌انداز 2030، گام‌‌هایی در جهت دادن اختیارات بیشتر و به PIF برداشتند. حاکمیت فعلی صندوق متشکل از هیئت‌مدیره و کمیته‌های کوچکتری از اعضای هیئت‌مدیره است.

مسئولیت‌ هیئت‌مدیره استراتژی و برنامه‌ریزی، حکمرانی بر پروژه‌ها، تعیین مقررات، استخدام متخصصین و جبران خسارت، گزارش و نظارت بر پروژه‌ها و تصمیمات سرمایه‌گذاری بر ایجاد یک سبد متنوع سرمایه‌گذاری برای عربستان سعودی است که بازدهی بلندمدت، جذاب و با ریسک تعدیل‌شده را هدف قرار می‌دهد.

مجموعه صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان سعودی 925 میلیارد دلار دارایی تحت مدیریت خود دارد. از سویی این صندوق 3/5میلیارد دلار از سهام اوبر را خریده، 45 میلیارد دلار در بزرگترین صندوق سرمایه‌گذاری فناوری جهان، صندوق چشم‌انداز سافت بانک، ذخیره دارد و نیمی از آن را تأمین مالی کرده، سرمایه‌ای برای یک صندوق زیرساختی 40 میلیارد دلاری که توسط غول سهام خصوصی Blackstone اداره می‌شود، تامین کرده، و از زمان راه‌اندازی، سهام‌هایی را در همه چیز از فرودگاه هیترو و نینتندو گرفته تا استودیوهای هالیوود و هتل‌های فرانسوی خریداری کرده است. سال گذشته بیش از 30 میلیارد دلار سرمایه تازه به کار گرفت که آن را به پرمصرف‌ترین صندوق ثروت در جهان تبدیل کرد.

 عکس: Gettyimages