حذف و اضافههای بودجه/شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی از ردیفهای اصلی جدول ۷ کنار گذاشته شد
بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۵ نشان میدهد اسماً بودجه ۱۳۶ ردیف در لایحه سال بعد حذف یا ادغام شده اما رسماً غیر از دو نهاد اصلی، سایر ردیفهای حذفشده مربوط به ردیفهای فرعی زیرمجموعه نهادها و دستگاههاست که برخی از آنها نیز با ادغام در سایر ردیفها، صرفاً انتقال بودجه داشتند و فقط اسم تخصیص اعتبار آنها تغییر کرده است.
زور مسعود پزشکیان به نهادها نرسید. هرچند تابستان امسال وعده داده بود بودجه مؤسسات و بنیادهایی که خروجی مشخصی ندارند حذف شود ولی در لایحه سال 1405، بودجه آنها نهتنها برقرار است که بیشتر هم شده. پیش از شروع گزارش باید چند نکته را توضیح دهیم. اول اینکه با توجه به اینکه دولت در لایحه بودجه 1405، چهار صفر را از پول ملی حذف کرده، اعدادی که در جدول 1405 نوشته شده بر پایه واحد جدید است.
اما برای آنکه بتوانیم مقایسه سادهتری با اعداد بودجه 1404 داشته باشیم، داخل متن گزارش با واحد قبل، محاسبات را انجام دادیم. نکته دوم مربوط به ردیفهای حذفشده است. برخی از این ردیفها اگرچه از جدول 7 حذف شده اما ممکن است اعتبار آن در ردیف دیگری دیده شده باشد ولی چون دولت در لایحه ردیفهای ادغامی را مشخص نکرده، در گزارش هم نتوانستیم به آن اشارهای داشته باشیم.
سوم اینکه ذکر بودجه برخی دستگاهها با لحاظ بودجه شرکتی است که به آن اشاره کردهایم. بررسی لایحه بودجه 1405 نشان میدهد اسماً بودجه ۱۳۶ ردیف در لایحه سال بعد حذف یا ادغام شده اما رسماً غیر از دو نهاد اصلی، سایر ردیفهای حذفشده مربوط به ردیفهای فرعی زیرمجموعه نهادها و دستگاههاست که برخی از آنها نیز با ادغام در سایر ردیفها، صرفاً انتقال بودجه داشتند و فقط اسم تخصیص اعتبار آنها تغییر کرده است. جداول ۷ بودجه را که بررسی کنید میبینید دولت توانسته بودجه یک نهاد را از ردیف اصلی حذف کند.

بودجه 33 میلیارد تومانی شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی که در بودجه 1404 به عنوان یک ردیف اصلی دیده میشد در لایحه بودجه 1405 ذیل سازمان تبلیغات اسلامی قرار گرفت و برای آن 73 میلیاردتومان اعتبار درنظر گرفته شد. اما به جز این نهاد سایر حذفیات و ادغامشدهها که به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه به 135 ردیف میرسد، اعتباراتی است که به برخی زیرمجموعهها ذیل دستگاهها، موسسات و بنیادها داده میشد.
دولت ۵ میلیارد تومان از ۹ هزار میلیارد تومان خود را حذف کرد
نمونه آن بودجه برنامه توسعه حمل و نقل است که نهاد ریاستجمهوری میگرفت. یک اعتبار پنج میلیارد تومانی از بودجه 9 هزار و 554 میلیارد تومانی نهاد ریاستجمهوری نسبت به قانون 1404، 11/6 درصد اضافه شده.
بودجه مجلس 35 درصد کم شد
در زیرمجموعه مجلس هم اعتبار ردیف تحکیم نهاد خانواده، جوانی جمعیت، توانمندسازی بانوان و امور جوانان که رقم آن 214 میلیارد تومان بوده حذف شده. نکته مورد توجه در بودجه مجلس این است که دولت بودجه این نهاد را 35 درصد نسبت به سال قبل کم کرده است. ماجرای بودجه مجلس یک داستان قدیمی است که هر سال تکرار میشود.
دولت اغلب سالها در لایحه، بودجه مجلس را زیاد نمیکند چون در قانونی که خود مجلس تصویب میکند، این رقم زیاد میشود. مثلاً در لایحه بودجه 1404 بودجهای که دولت برای مجلس در نظر گرفته بود پنج هزار و 677 میلیارد تومان بود اما بعد از اینکه لایحه در مجلس تصویب شد، بودجه مجلس به هشت هزار و 12 میلیارد تومان افزایش یافت.
یعنی نمایندگان بودجه خودشان را 41 درصد افزایش دادند. بر این اساس اگر بودجه مجلس در لایحه 1405 را با بودجه لایحه 1404 مقایسه کنیم تنها 8 درصد کاهش میبینیم. دولت میداند بودجهای که از زیر دست نمایندگان بیرون میآید درصد قابل توجهی افزایش پیدا میکند. بنابراین دست پایین را گرفته تا افزایش بودجه مجلس جهشی رشد پیدا نکند.
۵ ردیف حذف شده در سازمان برنامه
اما بودجه سازمان برنامه بهعنوان دستگاه تدوینگر بودجه، پنج ردیفِ حذف و ادغامشده دارد. 1- تحکیم نهاد خانواده، جوانی جمعیت، توانمندسازی بانوان و امور جوانان. 2- صیانت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری و صنایع دستی. 3- توسعه ورزش همگانی و قهرمانی. 4- ارائه خدمات و تولیدات رسانهای و 5- راهبری و ارتقا دیپلماسی فرهنگی. مجموع اعتبار این پنج ردیف در قانون بودجه 1404، پنج هزار و 427 میلیارد تومان بوده که در لایحه 1405 خبری از آن نیست. در مقابل ردیف سیاستگذاری و راهبری به بودجه این سازمان اضافه شده که رقم آن 140 میلیارد تومان است. در مجموع بودجه کل سازمان از 25 هزار و 781 میلیارد تومان امسال به 27 هزار و 883 میلیارد تومان رسیده است.
حذف ۱۰ میلیارد تومان از بودجه 1228 میلیارد تومانی دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی از جمله نهادهایی که حساسیت روی عملکرد آن وجود دارد. دولت در لایحه 1405، توانست 10 میلیارد تومان از بودجه هزار و 228 میلیارد تومانی این نهاد را حذف کند. آن هم مشخص نیست که این بودجه کلاً حذف شده یا در بخش دیگری ادغام شده چون بودجه دبیرخانه از یک هزار و 43 میلیارد تومان سال 1404 به یک هزار و 228 میلیارد تومان رسیده است.
یک ردیف با عنوان تربیت نیروی انسانی متخصص از زیرمجموعه جهاد دانشگاهی نیز حذف شده است؛ یعنی 55 میلیارد تومان از سه هزار و 89 میلیارد تومان بودجه این موسسه. در مجموع بودجه جهاد دانشگاهی 8 درصد نسبت به قانون امسال اضافه شده است.

حذف سیاستگذاری اضافه شدن اعتلای سبک زندگی ایرانی- اسلامی
در بودجه هشت هزار و 814 میلیارد تومانی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هم یک ردیف حذف شده است. عنوان این ردیف سیاستگذاری و راهبری است که 12 میلیارد تومان بودجه داشته است. در مقابل برای یک ردیف جدید با عنوان اعتلای سبک زندگی ایرانی- اسلامی و ارتقا فرهنگ و هنر با بودجه 320 میلیارد تومان بودجه میگیرد. کل بودجه این وزارتخانه 0/4 درصد کمتر از بودجه سال جاریست. بودجه امسال وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هشت هزار و 856 میلیارد تومان تصویب شده بود.
رشد ۱۲ درصدی بودجه وزارت فرهنگ
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در بودجه سال بعد 405 میلیارد تومان از بودجه خود که مربوط به دو ردیف تربیت نیروی متخصص و پژوهشهای علمی و تقاضامحور بود را از دست داد. اما ردیفی با عنوان صیانت از میراث فرهنگی و توسعه گردشگری و صنایع دستی به این وزارتخانه اضافه شد که 60 میلیارد تومان اعتبار جدید دارد.
در مجموع بیشتر از ۱۲ درصد به بودجه کل این وزارتخانه اضافه شد. بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از 14 هزار و 216 میلیارد تومان در قانون 1404 به 15 هزار و 965 میلیارد تومان (با لحاظ بودجه شرکتی) رسیده است. در خصوص بودجه وزارت صنعت، معدن و تجارت، ردیف خدمات بانک و بیمه با اعتبار 2 هزار و 411 میلیارد تومان جزو غایبان است که احتمال زیادی وجود دارد که این ردیف در ردیفی دیگر ادغام شده باشد.
در مقابل این ردیف حذف شده، ردیفهای ۱- تربیت نیروی انسانی متخصص. ۲- راهبری، سیاستگذاری و نظارت بر خدمات عمومی دولت. ۳- راهبری و ارتقا دیپلماسی فرهنگی و ۴-سیاستگذاری و راهبری به زیرمجموعه این وزارتخانه اضافه شده است. مجموع اعتبار این چهار ردیف 543 میلیارد و 973 میلیون تومان است. کل بودجه این وزارتخانه هم با رشد 40 درصدی از هفت هزار و 818 میلیارد تومان به 10 هزار و 917 میلیارد تومان رسیده است.
1/5 درصد از بودجه ردیفهای صداوسیما حذف شد
اما یکی از پربحثترین بودجهها مربوط به سازمان صداوسیماست. این سازمان سال بعد 80 هزار و 896 میلیارد تومان بودجه خواهد داشت که در مقایسه با بودجه 43 هزار و 670 میلیارد تومان امسال 85 درصد افزایش پیدا کرده است. این رقم با لحاظ بودجه شرکتی صداوسیماست. بدون بودجه شرکتی، بودجه صداوسیما به 33 هزار و 512 میلیارد تومان رسیده که 13 درصد بیشتر از بودجه امسال این سازمان است.
از بودجه صداوسیما، دولت دو ردیف با عنوانهای ۱- تربیت نیروی انسانی متخصص و ۲- پژوهشهای علمی و تقاضامحور را حذف کرده که مجموعاً 459 میلیارد تومان اعتبار داشتند و در مجموع 1/5 درصد از بودجه صداوسیما به این دو ردیف اختصاص داشت.
دو نهاد تازه متولدشده
دولت در لایحه بودجه 1405، دو ردیف اصلی نیز اضافه کرده که یکی از آنها معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور (دبیرخانه شورای عالی جهاد سازندگی) است و دیگری سازمان تازهتاسیس بهینهسازی و مدیریت راهبردی انرژی که هر کدام 160 میلیارد تومان یا به قول تدوینکنندگان بودجه سال بعد، 160 هزار تومان (با لحاظ حذف ۴ صفر) بودجه خواهند داشت.
232 میلیارد تومان برای تولیدات رسانهای دادگستری
در جمع دستگاههایی که ردیفهایی به زیرمجموعه آنها اضافه شده میتوان به دادگستری جمهوری اسلامی ایران اشاره کرد. ردیف ارائه خدمات و تولیدات رسانهای 232 میلیارد تومان به اعتبارات این دستگاه اضافه کرده است. بودجه دادگستری جمهوری اسلامی ایران از 10 هزار و 124 میلیارد تومان به 12 هزار و 109 میلیارد تومان رسیده که بیشتر از 19 درصد رشد نشان میدهد.
اعتلای سبک زندگی ایرانی- اسلامی با 219 میلیارد تومان
سازمان اوقاف و امور خیریه هم یک اعتبار 219 میلیارد تومانی برای اعتلای سبک زندگی ایرانی اسلامی و ارتقا فرهنگ و هنر اضافه دریافت میکند. بودجه اوقاف با 36 درصد افزایش از یک هزار و 158 میلیارد تومان به یک هزار و 792 میلیارد تومان رسیده.
خرج 628 میلیارد تومان برای تولیدات رسانهای وزارت اقتصاد
ارائه خدمات و تولیدات رسانهای عنوان ردیفی است که وزارت اقتصاد یک بودجه 628 میلیارد تومانی جدید برای آن میگیرد. ۹۴ هزار و 536 میلیارد تومان (بدون لحاظ بودجه شرکتی) بودجهای است که برای سال بعد این وزارتخانه پیشبینی شده است. وزارت اقتصاد امسال 73 هزار و 996 میلیارد تومان بودجه داشت که به این ترتیب حدود 28 درصد رشد بودجه خواهد داشت.
ردیفهای بودجه سازمان تبلیغات اسلامی اضافه شد
سازمان تبلیغات اسلامی در سال آینده 6 هزار و 773 میلیارد تومان بودجه دارد که نسبت به سال 1404 حدود هفت درصد بیشتر شده است. این سازمان یک ردیف جدید بودجهای هم با عنوان تربیت نیروی انسانی متخصص دارد که 3 میلیارد تومان اعتبار خواهد داشت.
چند ردیف اضافه برای وزارتخانههای مهم
آموزش مهارتی نیز عنوان ردیف جدیدی است که به بودجه آموزش و پرورش اضافه شده است. رقم این ردیف یک هزار و 876 میلیارد تومان است و مجموع بودجه این وزارتخانه (بدون لحاظ بودجه شرکتی) به 464 هزار و 737 میلیارد تومانی میرسد که نسبت به سال جاری حدود 18 درصد افزایش داشته است. وزارت ورزش و جوانان هم همین ردیف را اضافه کرده و برای آموزش مهارتی یک میلیارد تومان اعتبار دریافت میکند. این وزارتخانه امسال 22 هزار و 427 میلیارد تومان بودجه داشته که برای سال بعد به 26 هزار و 504 میلیارد تومان رسیده است.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی سال بعد ۸۰ میلیارد تومان با عنوان خدمات امداد و نجات اضافه دریافت میکند. این ردیف اضافه شده، جمع بودجه این وزارتخانه را به 800 هزار میلیارد تومان میرساند. رشد بودجه وزارت بهداشت نیز حدود 39 درصد برآورد شده است. نام ردیف اضافهشده به وزارت نیرو نیز پژوهشهای علمی تقاضامحور است و قرار است 102 میلیارد تومان بودجه داشته باشد. آن هم از مجموع 110 هزار و 660 میلیارد تومان بودجه این وزارتخانه. بودجه این چهار وزارتخانه نام بردهشده اخیر بدون لحاظ بودجه شرکتی محاسبه شده است.
جهش ۱۱۱ درصدی بودجه سازمان ملی استاندارد
سازمان ملی استاندارد سال آینده 43 میلیارد تومان برای ردیف جدید توسعه همکاریهای بینالمللی و پیشبرد دیپلماسی اقتصادی بودجه دریافت میکند. نکته جالب اینکه بودجه این سازمان با یک جهش 111 درصدی به هفت هزار و 21 میلیارد تومان رسیده است.