لرزیدن در شب سرد

آخرین وضعیت خوی پس از زلزله 6 ریشتری

شنبه‌شب، مردم شهرستان خوی از توابع استان آذربایجان‌غربی زلزله‌ای 5/9 ریشتری را تجربه کردند. اگرچه به‌دلیل قدرت این زمین‌لرزه میزان تخریب‌ بناها قابل توجه است، اما خوشبختانه تلفات جانی ناشی از این حادثه بسیار کم بوده است. مسئولان مربوطه درباره این زلزله به هم‌میهن گفته‌اند که در این حادثه هیچ فردی زیرآوار نمانده است، اما برف و سرما از یک‌سو و غیرقابل‌سکونت‌ بودن منازل از سوی دیگر مردم حادثه‌دیده را با بحرانی سخت مواجه کرده است.
ساعت 21 و 44 دقیقه شنبه‌شب، هشت بهمن 1401 زلزله‌ای به بزرگی 5/9 ریشتر در عمق هفت کیلومتری زمین، حوالی شهرستان خوی را لرزاند؛ زلزله‌‌ای که در بخش اعظمی از شهرهای واقع در شمال غرب کشور احساس شد. کانون این زلزله روستای زاویه‌ حسن‌خان واقع در یک‌کیلومتری منطقه فیرورق (پره) بود و تا لحظه نوشتن این گزارش بیش از 30 پس‌لرزه در این شهرستان به‌وقوع پیوسته که بزرگ‌ترین آن 4/2 ریشتر اعلام شده است. این زلزله دومین زمین‌لرزه طی دو هفته اخیر و سومین زلزله از ابتدای فصل سرد سال در خوی است. روز ۲۸ دی‌ماه زمین‌لرزه‌ای با قدرت 4/5 ریشتر در عمق ۱۲کیلومتری زمین، شهرستان خوی را لرزاند و 120 مصدوم برجای گذاشت. پیش از آن هم زلزله 13 مهرماه در خوی به‌وقوع پیوست که بنابر اعلام مرکز لرزه‌نگاری، قدرت آن 5/4 ریشتر بوده و 124 پس‌لرزه نیز به‌دنبال داشته است. به‌گفته ذبیح‌الله کاظمی، فرماندار خوی در ساعات ابتدایی بعد از زلزله 15 تیم ارزیاب برای بررسی خسارات به منطقه اعزام شده‌‌اند. علی شیخی،‌ مدیرعامل شرکت گاز آذربایجان‌غربی نیز در گفت‌وگو با ایسنا از ۱۵۰ قطعی گاز و هفت مورد تخریب علمک در پی زلزله خوی خبر داد و گفت: «پنج مورد از علمک‌ها، ترمیم و سه مورد نیز به‌کل قطع شده است. خوشبختانه تأسیسات زیرساختی گاز آسیب ندیده‌اند، اما گروه‌های نشت‌یابی هم‌اکنون شبکه‌های موجود را از نظر نشتی بررسی کرده‌اند تا در صورت نشت در شبکه‌ها، سریعاً آنها را رفع کنند. نیروهای امداد گاز در خوی در حالت آماده‌باش هستند. با توجه به حساسیت موضوع، اکیپ‌های امدادی از شهرستان‌های ارومیه، مرند، سلماس، چایپاره، ماکو و چالدران در خوی مستقر شده‌اند تا در صورت لزوم، عملیات امدادی را در سریع‌ترین زمان ممکن انجام دهند.» او همچنین هشدار داده که «احتمال جابه‌جایی در اتصالات لوله‌بخاری‌ها و یا جابه‌جایی کلاهک دودکش وسایل گازسوز وجود دارد و ضروری است مشترکان گاز از اتصال لوله‌ بخاری و آبگرمکن و سایر تجهیزات و همچنین عدم جابه‌جایی کلاهک دودکش اطمینان حاصل کنند.» در این بین نگرانی‌ها از وضعیت تخریب واحدهای مسکونی و شرایط آب‌‌و‌هوایی شهرستان خوی وجود دارد؛ شهرستانی که از مناطق سردسیری کشور محسوب می‌شود. آنطور که مردم محلی به هم‌میهن گفتند؛ «شب وقوع زلزله هوای این شهرستان منفی و همراه با بارش برف بوده است. وقوع زلزله باعث شد که مردم حادثه‌دیده شب سخت و سردی را تجربه کنند.» این در حالی است که محمدصادق معتمدیان، استاندار آذربایجان غربی از تخریب ۳۷۰ واحد در خوی به‌دنبال این زلزله خبر داده است؛ موضوعی که اسکان اضطراری مردم زلزله‌زده را در شرایط برودت هوا ضروری و فوری می‌سازد. احمد وحیدی، وزیر کشور از آسیب حدود ۷۰ روستا در زلزله شب گذشته خوی خبر داد و گفت: «امیدواریم مرحله بعدی کار یعنی آواربرداری و بازسازی از روزهای آینده آغاز شود.» همچنین بنابر اعلام صادق محمودی، سرپرست سازمان امداد و نجات هلال احمر تاکنون 18هزارو 702 نفر اسکان اضطراری داده شده‌اند.

هوای سرد و برفی و نیازهای مردم زلزله‌زده

بهزاد حاجی‌حسینلو، فعال اجتماعی مستقر در منطقه فیرورق (کانون زلزله) درباره وضعیت مردم بعد از زلزله شنبه‌شب به هم‌میهن گفت: «بعد از زلزله برق‌ها کاملا قطع شد و مردم را دچار آسیب و جراحت کرد. البته از ساعت یک بامداد به بعد برق‌ها وصل شد و قطعی آب هم نداشتیم. در این زلزله حدود هفتصد هشتصد نفر مصدوم شدند. برخی می‌گفتند که تعداد فوتی‌ها هفت نفر بوده است، اما از میزان دقیق آن آگاهی ندارم.» او ادامه داد: «صبح روز یکشنبه 9 بهمن‌ماه، هلال‌احمر به همراهی سپاه دو تریلی چادر آوردند و بین مردم توزیع کردند و تقریبا در این منطقه به هر خانواده‌ای یک چادر و دو پتو رسید. اما مردم به لوازم گرمایشی و لباس‌های گرم بسیار نیاز دارند. اینجا برف می‌بارد و هوا به‌شدت سرد است. البته مردم موفق شدند بخشی از لباس‌های مورد نیاز خود را از خانه‌ها بیرون بیاورند اما به‌هر‌حال کمبودهایی در این زمینه وجود دارد.» این فعال اجتماعی تاکید کرد: «به جرات می‌توانم بگویم تنها در منطقه فیرورق (پره) خانه 200 تا 250 خانواده تخریب و غیرقابل سکونت شده است. به‌نظر می‌رسد در شهر خوی نیز بیش از 500 منزل غیرقابل سکونت شده است. در و دیوار منازل به‌نحوی ریخته است که داخل خانه‌ها از بیرون مشخص است.»

مردم زلزله‌زده عملکرد ستاد بحران را کافی نمی‌دانند

اژدر طالبی، مسئول ستاد بازسازی مدیریت بحران شهرستان خوی نیز به هم‌میهن گفت: «براساس آخرین گزارش‌هایی که تا این لحظه به‌دست ما رسیده، تعداد فوتی‌های زلزله سه نفر بوده است. برخی روایات نیز حکایت از مرگ چهار نفر دارند، اما قادر به تایید آن نیستم، به این دلیل که توسط مراجع ذی‌ربط مورد تایید قرار نگرفته است. تعداد مصدومان زلزله نیز 320 نفر اعلام شده است که 32 نفر از آنها در مراکز درمانی شهرستان بستری شده‌اند و 36 نفر نیز به مراکز درمانی مرکز استان اعزام شده‌اند. مابقی مصدومان نیز به‌صورت سرپایی درمان شده‌اند.» این در حالی است که برخی از آمارهای رسمی حکایت از مصدومیت 1017 نفر شهروندان این شهرستان دارند. او با بیان اینکه به دلیل پس‌لرزه‌های قدرتمندی که رخ داده مردم به‌شدت وحشت کرده‌اند، گفت: «براساس سرشماری سال 1395 جمعیت شهرستان 346 هزار نفر است که می‌توان گفت از این تعداد 300 هزار نفر تحت‌تاثیر این زلزله‌ قرار گرفته‌اند. هوا سرد و برفی است اما امکانات کشور پاسخگوی تامین این حجم چادر طی 24 ساعت نیست. تیم‌های هلال‌احمر تقریبا از اقصی‌نقاط کشور به شهرستان خوی اعزام شده و مشغول خدمات‌رسانی هستند. بنیاد مسکن هم در حال بررسی میزان تخریب‌هاست. مجموعه ستاد بحران در تلاش برای سروسامان دادن به اوضاع هستند؛ هرچند که تاکنون به‌زعم مردم، عملکرد قابل‌قبول نبوده است.»
مسئول ستاد بازسازی مدیریت بحران شهرستان خوی با اشاره به تدارک 20 کمپ تجمیعی در منطقه بیان کرد: «تلاش بر این بوده که علاوه بر آنکه امنیت و گرمایش این کمپ‌ها تامین ‌شود، بتوانیم از شهروندان پذیرایی کنیم. با این حال مردم بیشتر به‌دنبال آن هستند که هر خانواده یک چادر بگیرد که متاسفانه چنین امکانی نیست. اگر بخواهیم به همه خانواده‌ها چادر بدهیم باید در سطح شهرستان بین 60 تا 100 هزار چادر توزیع کنیم. زلزله 28 دی‌ماه با قدرت 5/4 ریشتر و زلزله شنبه‌شب باعث ترس زیاد مردم شد تا جایی که شهروندانی که خارج از شعاع خاکستری زلزله بوده‌اند نیز به‌شدت ترسیده‌اند و از سکونت در منازل خود وحشت دارند.» او با اشاره به حضور مسئولان در مناطق زلزله‌زده گفت: «این حضور معمولا با دستورات و اقداماتی همراه بوده اما واقعیت این است که حال شهرستان خوب نیست. بنیاد مسکن مسئول ارزیابی تخریب‌هاست اما برای این کار خیلی زود بوده و با توجه به وضعیت بارانی و برفی امروز مشکلات بیشتر است. تقریبا شعاع قرمز کانون زلزله به‌طور متوسط 30 تا 40 درصد تخریب داشته است. بعد از زلزله برق قطع و به‌سرعت وصل شد. برق بخش‌هایی از مناطق روستایی نیز یکشنبه صبح دایر شد، اما به‌لحاظ سایر خدمات فعلا با مشکلی مواجه نیستیم.» او تاکید کرد: «هم‌وطنان می‌توانند در چارچوب ستاد بازسازی، ‌ستاد مدیریت بحران شهرستان کمک‌ها و هدایای خود را ارائه دهند. به‌ویژه تامین وسائل گرمایشی مانند هیتر و بخاری برقی به‌شدت ضروری است. همچنین کمک‌های غذایی مردم می‌تواند باعث بهتر شدن شرایط پذیرایی و تامین وعده‌های غذایی شهروندان زلزله‌زده شود.» طالبی درباره پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته برای حمایت از مردم در مقابل زلزله‌ای دیگر گفت: «زلزله قابل پیش‌بینی نیست اما شایعاتی درباره وقوع زلزله دیگر شنیده می‌شود و کارشناسان هم می‌گویند گسل شهرستان خوی فعال‌تر شده است و مردم از نظر روانی این موضوع را باور کرده‌اند. نمی‌توانیم به این زودی‌ها آنها را به منازل‌شان بازگردانیم و باید برایشان امکاناتی فراهم کنیم.»

اسکان اضطراری زلزله‌زدگان خوی

مرتضی مرادی‌پور، معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر درباره آخرین وضعیت زلزله‌زدگان خوی به هم‌میهن گفت: «از لحظه اول وقوع زلزله رئیس جمعیت هلال‌احمر، به همراه وزیر کشور، رئیس سازمان مدیریت بحران،‌ دبیرکل جمعیت و رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت و سایر اعضای تیم‌های ستادی به‌صورت هوایی و فوری در منطقه حاضر شده‌ایم. نیروهای واکنش‌سریع از استان‌های تهران،‌ آذربایجان شرقی، اردبیل و قزوین در کنار تیم آذربایجان غربی فراخوان و در منطقه مستقر شدند و خدمات‌رسانی خود را از لحظات اولیه بعد از زلزله آغاز کردند.» او ادامه داد: «تا این لحظه بیش از 33 روستا و تمامی مناطق شهری بخش مرکزی شهرستان خوی (یعنی 15 منطقه‌ای که سنگین‌ترین خسارت را دیده بودند) مورد ارزیابی قرار گرفتند و درباره توزیع چادر نیازسنجی شدند. تا این لحظه در راستای اسکان اضطراری بیش از دوهزار دستگاه چادر میان حادثه‌دیدگان توزیع شده است. در زمین‌لرزه‌های قبلی(مهرماه و دی‌ماه) این منطقه نیز حدود هشت‌هزار دستگاه چادر توزیع شده بود.» معاون عملیات سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر با اشاره به بارش برف و باران و هوای سرد منطقه بیان کرد: «خدمات‌رسانی همچنان ادامه دارد و در حال حاضر تمرکز ما روی اسکان گروهی در منطقه شهری شهرستان خوی است. تمامی مدارس و سالن‌های ورزشی که امکان اسکان اضطراری دارند را شناسایی کرده‌ایم و در حال اسکان اضطراری شهروندان هستیم.» او با تاکید براینکه ارزیابی تخریب‌ها و خسارات وارده بر عهده بنیاد مسکن است، بیان کرد: «ارزیابی‌ ساختمان‌ها به‌لحاظ اینکه قابل سکونت هستند در اولویت قرار گرفته است. ضمن اینکه بسیاری از شهروندانِ خواستار اسکان اضطراری و توزیع چادر، بیشتر دچار ترس از زمین‌لرزه هستند و این مسئله باعث شده که چادر مطالبه کنند وگرنه ساکنان برخی از ساختمان‌ها و منازل نیاز به چادر ندارند، زیرا وضعیت ساختمان‌شان اقتضای چادر را ندارد. این انتظار در چنین هوای سردی شدنی نیست به این دلیل که در برخی مناطق به‌دلیل سرمای هوا زندگی در چادر امکان‌پذیر نیست. با این حال هلال‌احمر تمام ظرفیت خود را به‌کار گرفته است تا خدمات لازم را به مردم ارائه کند.» مرادی‌پور با اشاره به اینکه براساس آخرین آمار رسیده به هلال‌احمر بیش از 700 نفر به مراکز درمانی شهرستان خوی مراجعه کرده‌اند که یا به صورت سرپایی درمان یا به بیمارستان منتقل شده‌اند، گفت: «بیشتر مصدومیت‌ها به دلیل ترس از زمین‌لرزه،‌ مصدومیت حین فرار یا پناه‌جویی اشتباه رخ داده است. درباره فوتی‌ها هم قطع‌به‌یقین مرگ در اثر ماندن زیر آوار نداشته‌ایم و مرگ‌هایی هم که گزارش شده ناشی از فرار یا سکته قلبی بوده است. شنیده‌های ما حاکی از آن است که تعداد فوتی‌های ثبت‌شده در اورژانس سه نفر بوده است.»
مردم شهرستان خوی حالا در این برودت هوا به لوازم گرمایشی و لباس‌های گرم بسیار نیاز دارند. درست است که برخی از شهروندان توانسته‌اند تکه‌هایی از لباس‌های خود را از خانه‌هایشان بیرون بیاورند اما هنوز هم به لباس گرم و غذاهای کنسروی احتیاج دارند.