بهانهتراشی یا حقیقت؟
بررسی ادعای دولت اردوغان درباره دخالت آمریکا در انتخابات ترکیه
بررسی ادعای دولت اردوغان درباره دخالت آمریکا در انتخابات ترکیه
دولت ترکیه به‌تازگی آمریکا را به تلاش برای دخالت در انتخابات پیش روی این کشور متهم کرده است. با این حال کارشناسان در گفت‌وگو با هم‌میهن تاکید می‌کنند که انتخابات ترکیه یکی از سالم‌ترین و شفاف‌ترین انتخابات در جهان است و هرچند که اردوغان از غرب فاصله گرفته و به‌سوی روسیه و چین چرخش داشته است اما آمریکا نمیتواند کنش انتخاباتی مردم را تحت تاثیر خود قرار دهد. انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمان ترکیه 24 اردیبهشت‌ماه برگزار خواهد شد. نامزدهای کلیدی این انتخابات رجب‌طیب اردوغان و کمال قلیچداراوغلو هستند. درحالی‌که سه روز بیشتر به برگزاری این انتخابات نمانده است، سلیمان سویلو وزیر کشور ترکیه مدعی دخالت آمریکا در این انتخابات شده و گفته است:«هدف از دستکاری اطلاعات درباره انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی ترکیه توسط رسانه‌های غربی، اجرای طرح آمریکاست. طرح آمریکا به شکل فعالانه‌ای گسترش پیدا می‌کند و دلیل دخالت‌های رسانه‌های غربی تلاش برای اجرای طرح آمریکاست.»
این ادعا در حالی از سوی دولت ترکیه مطرح می‌شود که بسیاری از نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که رقابت میان اردوغان و قلیچدار اوغلو بسیار نزدیک خواهد بود و حتی به احتمال زیاد به دور دوم خواهد کشید. با این حال رقبای اردوغان در سراسر کشور مردم را تشویق می‌کنند که برای پایان دادن به آنچه «دیکتاتوری اردوغانی» می‌نامند به پای صندوق‌های رای بیایند. نکته آنکه اردوغان طی دو دهه اخیر در رأس قدرت در ترکیه حضور داشته، اما بروز مشکلات اقتصادی از یک‌سو و تمایلات اقتدارگرایانه او باعث شده تا مخالفات‌ها نسبت به این سیاست‌مدار کهنه‌کار افزایش یابد. در حقیقت اردوغان طی سال‌های حکومت خود بر ضمن تلاش برای به‌دست آوردن مشروعیت از طریق پیروزی در انتخابات و با به‌کارگیری فهرست بلندبالایی از روش‌های استبدادی مانند زندانی کردن روزنامه‌نگاران و برچسب زدن بر چهره‌های مخالف به‌عنوان تروریست سعی کرده قدرت خود را در این کشور تحکیم ببخشد. شاید به دلیل همین رفتارهاست که بسیاری از نظرسنجی‌های عمومی نشان می‌دهد که محبوبیت اردوغان از سال 2019 رو به افول است. به هر روی فرسایشی شدن روند دموکراسی در ترکیه، رسیدن تورم سالانه در این کشور به بیش از 80درصد در کنار افزایش نرخ بیکاری می‌توانند از جمله عواملی باشند که امید اردوغان برای پیروزی در انتخابات را متزلزل کند. روزنامه «دیلی صباح» نزدیک به دولت این کشور، با اشاره به اتحاد دانشگاهیان و شخصیت‌های رسانه‌ای مخالف اردوغان نوشته است: «این دانشمندان علوم سیاسی تمام چیزهایی که درباره پوپولیسم و نظام‌های اقتدارگرا نوشته شده را به کار بسته‌اند تا اثبات کنند دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه حتی از یک حکومت تک‌حزبی نیز بدتر است. همچنین برخی از مخالفان دولت در این مدت تلاش کرده‌اند مردم را با استراتژی همیشگی ایجاد ترس نگران کنند و به این انگاره‌ها دامن بزنند که اگر اردوغان در انتخابات پیروز شود، کشور باز هم از اروپا دورتر خواهد شد و شرایط خطرناک و جبران‌ناپذیری در ترکیه مشاهده می‌شود.» این واکنش‌ها نسبت به هرگونه مخالفت با اردوغان این ابهام را ایجاد می‌کند که آیا واقعا آمریکا سعی در دخالت در انتخابات پیش‌رو دارد یا این ادعای وزارت کشور ترکیه صرفا بهانه‌‌ای برای توجیه کاهش آمار محبوبیت اردوغان در نظرسنجی‌ها است.
مداخله آمریکا از طریق اقدامات فعال
سالار سیف‌الدینی، کارشناس مسائل ترکیه به هم‌میهن گفت:«آمریکا به‌صورت کلی از برخی سیاست‌های ترکیه راضی نیست. به هر حال این کشور عضو ناتو است که همواره تمایلات غربی داشت و در انتخاب میان غرب و شرق، همواره غرب را انتخاب می‌کرد و اصولا در مدار غرب بود. البته همیشه ترکیه با شوروی نیز روابطی نرمال داشت و هرگز با این کشور وارد تنشی جدی نشد، به جز دوران حکومت استالین در جنگ جهانی دوم که شوروی ادعای ارضی بر تنگه‌ها و استان‌های این کشور داشت.» او افزود:«اردوغان بعد از سال 2010 به‌ویژه با روابط خاصی که با پوتین داشت، این توازن را بر هم زد. از طرف دیگر شخص بایدن رئیس‌جمهور فعلی ایالات متحده نیز سابقه خوبی با ترکیه ندارد. بایدن درسال 1974 سناتور بود و بر سر مسئله حمله ترکیه به شمال قبرس از کشور یونان طرفداری کرد. از آن زمان بایدن و ترکیه روابطی پرتنش داشتند. غرب هم در همه سال‌ها اردوغان را تحمل کرده است تا او از طریق انتخابات برکنار شود.» این کارشناس مسائل ترکیه با تاکید براینکه الگو و نظام انتخاباتی ترکیه به شکلی نیست که آمریکا به شکل کلاسیک بتواند در انتخابات این کشور مداخله کند، بیان کرد:«احتمالا منظور دولت ترکیه از مداخله آمریکا مجموعه امکانات فعال می‌تواند باشد به این معنا که آمریکا در دوران پاشینیان در انتخابات ارمنستان، اقداماتی از این دست انجام داده است. در انتخابات برخی کشورهای دیگر نیز چنین تحرکاتی داشته است. از طرف دیگر روسیه نیز در انتخابات آمریکا و فرانسه مداخلاتی از طریق اقدامات فعال داشته است. بنابراین منظور اقدامات فعال است، یعنی از طریق فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی دست به برخی فعالیت‌ها بزند.»
سیف‌الدینی با اشاره به اینکه حدود چند ماه پیش سفیر آمریکا با کمال قلیچداراوغلو رقیب اردوغان دیدار کرد، گفت:«این دیدار مورد اعتراض اردوغان واقع شد. بنابراین از رفتارها و کنش‌ها اینگونه به نظر می‌رسد که تمایل آمریکا به ائتلاف ملت خیلی بیشتر است.» او همچنین درباره احتمال تاثیر عضویت ترکیه در ناتو بر انتخابات آینده این کشور اظهار کرد:«فکر نمی‌کنم که در کنش انتخاباتی مردم این موضوعات تاثیرگذاری داشته باشند البته هستند بازیگرانی که ضدناتو یا ضد روسیه هستند مانند حزب کارگر و حزب وطن که مواضعی ضدناتو دارند اما آنچه بر مردم تاثیرگذار است، غالبا موضوعاتی مانند اقتصاد و مسائل اجتماعی و سیاسی هستند.»
سیاست‌های اردوغان باب میل آمریکا نیست
رضا صولت، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل ترکیه نیز درباره ادعای مداخله آمریکا در انتخابات آتی ترکیه، ضمن رد این ادعا معتقد است که انتخابات ترکیه یکی از شفاف‌ترین، سالم‌ترین و منظم‌ترین انتخابات در جهان است، او به هم‌میهن گفت:«به این ترتیب امکان هیچ‌گونه تقلب در این انتخابات وجود ندارد. علت این موضوع آن است که احزاب نظارت زیادی بر انتخابات دارند. حدود 36 حزب در این انتخابات شرکت کرده‌اند که از این تعداد 13 حزب به‌صورت مستقل و 13 حزب دیگر به صورت ائتلافی به‌صحنه آمده‌اند. از هر حزب دو نفر نماینده بر سر صندوق‌های رای حاضر می‌شوند و رای‌ها از اولین لحظات به صورت آنلاین روی شبکه تلویزیونی دولتی قرار می‌گیرد و مردم می‌توانند شاهد شمارش آراء باشند. بنابراین امکان تخلف بسیار کم است و تاکنون تخلفی در این زمینه روی نداده است.» او ادامه داد:«در سال2002 حزب عدالت و توسعه از بدنه سیستم جمهوری‌خواهی ترکیه به قدرت رسید و اگر تخلفی وجود داشت، اجازه نمی‌دادند این حزب به قدرت برسد. پیش‌تر هم در انتخابات شهرداری‌ها شاهد این شفافیت بوده‌ایم.» این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که علت ادعای ترکیه مبنی بر مداخله آمریکا در انتخابات چیست؟ بیان کرد:«نظرسنجی‌هایی که در حوزه انتخابات در فضای مجازی انجام شد کمی غیرواقعی به نظر می‌رسیدند. یعنی پیش از شکل‌گیری ائتلاف‌ها شاهد اختلاف 12، 13 درصدی قلیچداراوغلو و اردوغان بودیم. در صفحات مجازی و رای‌گیری‌های مجازی دخالت‌هایی انجام می‌شد و برخی سعی می‌کردند که تعداد طرفداران و فالوئرهای قلیچداراوغلو را بیشتر نشان دهند. همان زمان شایعه‌ای شد که تیم اوباما پشت برنامه‌های قلیچداراوغلو قرار دارد. اما در فحوای کلام قلیچداراوغلو نشان از گفتمان اوباما نداشت و سبکی نبود که اوباما در انتخابات نشان می‌داد. اما چند روز پیش هیئت نظارت برانتخابات به دلیل دخالت عوامل خارجی در نظرسنجی‌ها، این اقدام را ممنوع کرد و دیگر نظرسنجی در ترکیه انجام نمی‌شود. در واقع سعی می‌کردند از طریق نظرسنجی روی افکار عمومی تاثیر بگذارند.» او با بیان اینکه اردوغان سیاستی انقلابی در پیش گرفته است و ترکیه را از کشوری ضعیف و شکننده به قدرت مرکزی و بازیگری جهانی تبدیل کرده است، اظهار کرد:«منافع آمریکا با حضور اردوغان به‌عنوان رئیس دولت ترکیه تامین نمی‌شود، به این علت که اردوغان در نوک پیکان ناتو قرار دارد و سیاست چرخشی متوازن در پیش گرفته است. به این معنی که سیاست استقلال از اتحادیه اروپا و آمریکا را در پیش گرفته است. همچنین سیاست‌های او مانند سیاست وطن‌آبی، هاب انرژی و ترمینال انرژی را دنبال می‌کند و تلاش می‌کند که این کشور را به یک امپراطوری دریایی تبدیل کند تا نفت و گاز جهان از طریق ترکیه به سایر مناطق جهان توزیع شود. این سیاست باب میل آمریکا نیست. ممانعت اردوغان و حزب عدالت و توسعه از گسترش ناتو نیز این کشور را تبدیل به کشوری طغیانگر در برابر ناتو می‌کند که با دشمن ناتو یعنی روسیه و چین همکاری نزدیک دارد که این سیاست نیز مطابق میل آمریکا نیست اما از طرف دیگر ترکیه منافع ناتو را تامین کرده و به خاورمیانه پشت می‌کند، اما نکته آن است که اگر قلیچداراوغلو در انتخابات ترکیه پیروز شود، نمیتواند از دستاوردهای اردوغان عقب‌نشینی کند. با این حال من احتمال پیروزی اردوغان را بیشتر می‌دانم.»
