بافت تاریخی رشت را به خودروها ندهیم
پیادهراه میدان زیبا و دیدنی شهرداری رشت جولانگاه خودروها میشود. این طرح جدید بعضی افراد شهر رشت است که به دلایل مختلف روی آن اصرار میورزند؛ طرحی که هویت تاری
پیادهراه میدان زیبا و دیدنی شهرداری رشت جولانگاه خودروها میشود. این طرح جدید بعضی افراد شهر رشت است که به دلایل مختلف روی آن اصرار میورزند؛ طرحی که هویت تاریخی شهر رشت، خاطرات خوش مردمانش و همه گردشگرانی که روی سنگفرشهای این مسیر چشمنواز قدم زدهاند را نشانه رفته است.
رشت جذابیتهای طبیعی و شهری فراوان دارد. از جنگلها و بارانهایش گرفته تا برنج و شالی صدریاش؛ از باغها و بازارچهها و تالابهایش تا موزهها و بقعهها و جادههایش؛ از روستاهای زیبای اطراف رشت تا کوچه پسکوچههایی که هر کدامشان داستانی برای خودشان دارند. میدان شهرداری در این میان یکی از دیدنیترین و مهمترین آنهاست. هر سال هزاران هزار گردشگر و جهانگرد پا روی سنگفرشهای این میدان قدیمی میگذارند و با خاطراتی زیبا، این شهر فراموشنشدنی را ترک میکنند. جایی که مردم با هر فکر، ایده و سلیقهای برای لحظهای آرامش در آنجا قدم میزنند. همراه با جلوه حضور مردم، این بناها، نمادها و رویدادهای تاریخی میدان تاریخی شهرداری هستند که باعث شده مجموعه پیادهراه و میدان جایگاه ویژهای داشته باشد و در زمره میراث ملموس و ناملموس شهر قرار بگیرد.
اکنون معلوم نیست چرا و برچه اساس قرار است مسیر سنگفرش این پیادهراه که به یک الگوی جذاب و عینی برای سایر شهرهای کشورمان تبدیل شده به مسیر عبور و مرور خودروها تبدیل شود. اصلا چه لزومی دارد مسیر سنگفرش میدان شهرداری تغییر کاربری پیدا کند، درحالیکه نهتنها به جذابیت بیشتر شهر رشت منجر شده، بلکه هویت ویژهای به این شهر قدیمی بخشیده و از مکانهای محبوب شهروندان شده است. کسبوکار مغازهداران و شهروندان اطراف میدان شهرداری هم رونق بیشتری پیدا کرده است. مردم نیز از قدم زدن در این مسیر احساس امنیت، رضایت و آسودگی خاطر میکنند. چون هویت ساکنان را تعالی بخشیده است. پس گیر کار کجاست؟
شاید خیلی بیراه نباشد که میدان شهرداری رشت را قلپ تپنده شهر توصیف کنیم. میدان شهرداری را میتوان صحنه نمایش زندگی جمعی مردم رشت دانست؛ مجموعهای که موجب نشاط و سرزندگی شهروندانش شده است. این میدان که در جوار بازار سنتی و سبزهمیدان قرار گرفته، توسط بناهایی فرهنگی، اداری و حاکمیتی احاطه شده است. پیادهراه شدن این مسیر به ساختمان شهرداری و اداره پست جلوهای دوچندان بخشیده است. مجموعه این عوامل باعث شده که پیادهراه شهرداری رشت به کانونی برای آیینها و مراسم شهر و شهروندان تبدیل شود. در یک کلمه میتوان پیادهراه شهرداری رشت را معادل حق حضور مردم در فضاهای شهری تعریف کرد. این پیادهراه به فضایی برای اکنون و آینده شهر تبدیل شده و همچنین میراث شهر و مردمانش شده است. جایی است برای سرزندگی، نشاط و خوشحالی شهروندان. دستیابی به چنین سیاستی حاصل سالها بحث و گفتوگو میان کارشناسان و برنامهریزان و همچنین تبادلات فرهنگی و تعاملات اجتماعی بوده است. یک زیست نو برای مردم شهر رشت و سیاستی برای بازآفرینی حیات اجتماعی که همه شهرهای کشور نیازمندش هستند.
شاید بتوان گفت امروز فضای شهری مناسبتری برای فعالیتهای مهم اجتماعی مردم رشت مانند میدان شهرداری وجود ندارد. چون پیادهراه فرهنگی شهرداری رشت براساس نظریههای اجتماعی و مناسب با «رویداد محوری» طراحی شده است. برای تغییر کاربری پیادهراه فرهنگی میدان شهرداری قطعاً مسئولان شهر رشت باید با شفافیت بسیار زیاد درباره دلایل و ایدههایشان توضیح بدهند که چرا اصرار دارند راه خودروها را به مسیر مورد علاقه مردم باز کنند. آیا صرفاً ایده مطرحشده دلایل شهری دارد یا سایر دلایل مدیریتی، سیاسی و امنیتی نیز دخیل است؟ آیا نگرانی از نارضایتیهای احتمالی در آینده و تجمع اعتراضی دراین مسیر میتواند یکی از دغدغهها باشد؟ قبلا برخی از دستگاههای انتظامی و مدیریتی شهر نگرانیهایی در این باره ابراز داشتهاند.
آیا پیادهراه فرهنگی مخالفانی با دلایل سیاسی دارد؟ آیا مسئله حجاب یکی از دلایل آن است؟ نقش مخالفان فرهنگی در چنین تغییر کاربری به چه میزان است؟ قبلا بخشی از نیروهای مذهبی شهر نسبت به فعالیتهای گروههای تئاتر، موسیقی و نقاشی در پیادهراه شهرداری هشدار داده بودند و یک بار نیز مخالفتشان را به اجرای حرکات نمایشی و آیینهای سنتی کشاورزی استان اعلام کرده بودند. این مخالفتها پس از اینکه تعدادی از جوانان در محدوده پيادهراه به اجراى موسيقى پرداختند، شدت بيشترى پيدا كرد.
علت هر چه که باشد باید راهحل دیگری برای آن پیدا کرد. پیادهراه میدان شهرداری یکی از تصویرهای مشهور شهر رشت است. مانند نقش جهان اصفهان که یکی از تصویرهای مهم این شهر به شمار میرود. پیادهراه شهرداری ظرفیت بسیار بزرگی برای فعالیتهای فرهنگی، جذب گردشگر و احترام به نظر مردم دارد. تغییر کاربری میتواند یکی از سرمایههای مهم شهر رشت را نابود کند و ظرفیتهایی که در طول سالهای طولانی به وجود آمده را از بین ببرد. تغییر کاربری میدان شهرداری خطا است. آیا مسئولان شهر رشت در اتخاذ چنین تصمیمهایی به نظر مردم شهرشان توجه کردهاند؟ توجه به روح و روان و سلامتی مردم برایشان تا چه حد اهمیت دارد؟حفظ هویت شهر برایشان چه جایگاهی دارد؟ آیا این حق را برای مردم شهرشان در نظر نمیگیرند که حداقل در یک منطقه از شهرشان پیادهها به خودروها اولویت داشته باشند. تغییر کاربری پیادهراه شهرداری رشت را میتوان بیاعتنایی به ارزشهای تاریخی، هنری و شهری قلمداد کرد. چرا با چنین تصمیمهایی به ساختارهای تاریخی شهرشان بیاعتنایی میکنند.
پیادهراه فرهنگی میدان شهرداری رشت بهعنوان یکی از مهمترین عرصههای شهری، کاملا پاسخگوی شرایط و مقتضیات روز است. هویت اجتماعی دارد. به نیازهای اجتماعی شهروندانش پاسخ میدهد. دارای تنوعی از نقشها و عملکردهاست. خلاقیت در آن نهفته است. کالبد وجودی رشت از سالهای دور تاکنون را بهخوبی نشان میدهد. پیشینه تاریخی شهر را نمایش میدهد. به شهر هویت میبخشد. شاید به همین دلیل برای مردم شهر مهم شده است. چون با ساکنانش ارتباط میگیرد و مطابقت کافی با فرهنگشان دارد. جذبشان میکند. طرح تغییر کاربری پیادهراه فرهنگی شهرداری رشت یعنی تقابل با همه آن چیزی که نهفقط مردم رشت و گیلان که همه گردشگران با آن خاطره دارند.