نگاه خارجی

آنچه در این ستون می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.

جلسات محرمانه سعودی و اسرائیل در مورد ایران

بلومبرگ نوشت: به گفته‌ی چندین منبع، دولت جدید اسرائیل با حمایت آمریکا مذاکرات با عربستان سعودی برای توسعه روابط نظامی و اطلاعاتی را با توجه به «نگرانی‌ها» در مورد ایران افزایش داده است. مقامات دو دولت جلسات بررسی پیش از نشست گروه کاری امنیتی و دفاعی شورای همکاری و آمریکا برگزار کردند. این جلسات محرمانه است و نشست‌های بعدی قرار است در پراگ هم‌زمان با کنفرانس مونیخ برگزار شود. دانا استرول، دستیار وزیر دفاع آمریکا در امور خاورمیانه، که روز دوشنبه در ریاض حضور داشت گفت که تماس و گفت‌وگوی سایر کشور‌های منطقه با اسرائیل به نفع ثبات و امنیت منطقه است.
ترمیم شکاف تاریخی بین عربستان سعودی و اسرائیل تغییر مهمی در آرایش سیاسی منطقه است، ولی تا حد زیادی به تغییر موضع ریاض بستگی دارد که عادی‌سازی مناسبات با اسرائیل را مشروط به تأسیس کشور مستقل فلسطینی می‌داند. برخی تحلیلگران با اشاره به تشدید درگیری‌های خشونت‌آمیز بین اسرائیل و فلسطینیان از زمان بازگشت بنیامین نتانیاهو به قدرت، چنین تغییری در سیاست راهبردی عربستان را بعید می‌دانند. دولت عربستان ممکن است شروط دیگری هم داشته باشد که مهم‌ترین آنها تعهد «قاطع‌تر» دولت آمریکا به مقابله با تهدید‌های ایران است.
دولت ایالات‌متحده و شش کشور خلیج‌فارس روز پنج‌شنبه به‌طور مشترک تهران را تهدیدی فزاینده برای امنیت منطقه خواندند. بهبود مناسبات اسرائیل با کشور‌های عربی و پیشگیری از بحران‌هایی که ممکن است صدور و قیمت نفت را دچار تلاطم کند، یکی از اولویت‌های مهم دولت جو بایدن است. ریاض هم‌زمان در حال مذاکره با ایران درباره بهبود روابط است. ایهود یعاری، عضو مؤسسه واشنگتن، مستقر در اسرائیل می‌گوید: «آنها یعنی اسرائیل و عربستان همیشه تماس‌هایی دارند و این تماس‌ها تا حدی تسریع شده‌اند». دو طرف «خطوط ارتباطی نسبتاً مناسبی در زمینه اطلاعات و پدافند هوایی» دارند. دفتر نخست‌وزیر و وزارت خارجه اسرائیل و وزارت خارجه عربستان سعودی از اظهارنظر در این‌باره خودداری کردند.
اتحاد بالقوه بین اسرائیل و عربستان سعودی پس از آن مطرح شد که اسرائیل روابط دیپلماتیک خود را با امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان در قالب توافق ابراهیم با میانجیگری دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۲۰، ترمیم کرد. از آن زمان تجارت رونق گرفت و صادرات دفاعی اسرائیل به این کشور‌ها در سال ۲۰۲۱ به ۸۰۰ میلیون دلار رسید. توافق با سودان از آن زمان به بن‌بست خورده است اما به‌نظر می‌رسد مذاکرات پس از سفر الی کوهن، وزیر خارجه اسرائیل به خارطوم در اوایل ماه جاری، دوباره شتاب گرفته است. بعید است که این اتفاق بدون تائید ریاض رخ داده باشد. ریاض مدت‌ها از خارطوم حمایت مالی کرده و روابط تاریخی و فرهنگی دیرینه‌ای را حفظ کرده است.
نشانه‌های دیگری از گرم شدن روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی وجود دارد. نتانیاهو درست قبل از سوگند خوردن به‌عنوان نخست‌وزیر در ماه دسامبر، در مصاحبه‌ای با شبکه تلویزیونی العربیه که متعلق به عربستان سعودی است، عادی‌سازی روابط بین اکثریت کشور‌های یهودی و مسلمان را «جهشی کوانتومی» خواند که «منطقه ما را از طریق راه‌هایی که غیرقابل‌تصور است، تغییر خواهد داد.»
عربستان سعودی به پرواز‌هایی که مبدأ اسرائیل و مقصد آسیا و استرالیا هستند اجازه داده است تا از حریم هوایی این کشور عبور کنند؛ چیزی که به‌عنوان یک پیروزی برای بایدن تلقی می‌شود. مقامات نظامی و اطلاعاتی عربستان و اسرائیل از زمانی که اسرائیل در منطقه مسئولیت فرماندهی مرکزی ایالات‌متحده شامل کشور‌های عرب خلیج‌فارس قرار گرفته است، بیشتر با یکدیگر ملاقات کرده‌اند. تشویق عربستان سعودی و سایر کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات بیشتر و ادغام دفاع هوایی و موشکی و امنیت دریایی با یکدیگر و ایالات‌متحده یکی از اهداف اصلی مذاکراتی بود که این هفته در ریاض برگزار شد. این موضوع به مقابله با ایران کمک می‌کند که از حمله روسیه به اوکراین حمایت کرده است.