اندیشکده‌ها

جاسوسانی که بدشان نمی‌آید افشا شوند

جورج فریدمن

رئیس اندیشکده Geopolitical Friedman

اواخر هفته گذشته، رسانه‌های بزرگ جهان فاش کردند که سران اطلاعاتی ده‌ها کشور در سنگاپور نشستی محرمانه برگزار کردند. این نشست چندین سال است که برگزار می‌شود. محل مذاکرات هتل شانگری-لا بود. این هتل یک سالن کنفرانس بزرگ و شناخته‌شده دارد که حدود 600 نماینده از سراسر جهان در آن حضور یافتند. در میان تقریباً 24 رئیس سازمان‌های اطلاعاتی که در این نشست غیررسمی شرکت کرده بودند، رؤسای سازمان‌های اطلاعاتی ایالات‌متحده و چین نیز حضور داشتند. رئیس ارشد سازمان اطلاعات هند و همچنین رؤسای شبکه Five Eyes (ایالات متحده، بریتانیا، کانادا، استرالیا و نیوزلند) نیز حضور داشتند، اما نامی از هیچ شرکت‌کننده دیگری به میان نیامد. اینگونه مطرح شده که روسیه نماینده‌ای در این نشست نداشت، حال چه با انتخاب خودش بوده یا با حذف نامش از سوی سازمان‌دهندگان نشست. رویترز نوشته از پنج منبع درباره این نشست اطلاعاتی دریافت کرده است. وقتی یک نفر اطلاعات را درز می‌دهد یک معنی دارد اما وقتی پنج نفر به‌طور همزمان اطلاعات را درز می‌دهند، خودش می‌شود یک بیانیه مطبوعاتی. وجود این جلسات و افشای اینکه آمریکا و چین هر دو در آن حضور داشته و روسیه غایب بوده است، اهمیت دارد. آنچه جالب است این است که تلاش سازماندهی شده توسط یک طرف برای مخفی ماندن این نشست صورت گرفته است. اینکه افشاگران نامی از دیگر افراد حاضر در نشست نبرده‌اند نیز جالب است. زیرا نشان می‌دهد که درز اطلاعات از سوی منابعی رسمی انجام شده که به درخواست‌های افراد برای ناشناس ماندن احترام می‌گذارند و همچنین نشان می‌دهد که افرادی که نام‌شان برده شده بدشان نمی‌آید که نام‌شان افشا شود تا همه بدانند که در جلسات مخفیانه با قدرت‌های بزرگ شرکت کرده‌اند. علاوه بر این جالب است که نشست ده‌ها رئیس سازمان‌های اطلاعاتی کشورها، مخفی باقی ماند. نشست چنین افرادی مستلزم چندین هفته برنامه‌ریزی لجستیکی، آمادگی‌های امنیتی و تبادل دستور کارها و اسناد پیشنهادی است. سران سازمان‌های اطلاعاتی برای شرکت در چنین نشست‌هایی باید بدانند که حداقل به‌طور کلی با چه چیزی سر و کار خواهند داشت. رؤسای اطلاعاتی رازهایی را می‌دانند که دولت‌هایشان نمی‌خواهند فاش شوند، و بنابراین چنین مسائلی برایشان مهم است. برای مثال رئیس سازمان اطلاعات آمریکا نمی‌تواند به‌طور معمول با چینی‌ها گفت‌‌وگو کند. تمرکز بر امنیت نشست شاید کم‌اهمیت‌تر از دلایل درز اطلاعات نشست به نظر برسد اما در این مورد خاص، این دو مسئله با هم مرتبط هستند. خبر برگزاری این نشست به‌طور همزمان توسط پنج منبع منتشر شد. از دست رفتن وضعیت محرمانگی، نگرانی‌هایی را حداقل در برخی کشورها ایجاد می‌کند و این کشورها از خود می‌پرسند که چرا این نشست برگزار شد؟ چرا مخفی نگه داشته شد و چه موضوعاتی در این نشست مورد بحث و توافق قرار گرفت. سازمان اطلاعاتی کشورهایی نظیر آمریکا، مورد بی‌اعتمادی بسیاری از کشورها است. اگر در این نشست بحث‌های جدی صورت گرفته باشد، نمی‌توان باور کرد که این بحث‌ها با حضور همه کشورها صورت گرفته باشد. من حدس می‌زنم که این بحث‌ها در دیدارهای دوجانبه محرمانه مطرح شده باشد. این مسئله حداقل در خصوص آمریکا و چین صدق می‌کند. من شک دارم که روسیه در نشست‌های قبلی غایب بوده باشد، اما در این نشست غایب بوده است. بدیهی است که چین اصرار نداشته که روسیه هم در این نشست شرکت داشته باشد. تمایل چینی‌ها برای نشست با دیگر قدرت‌ها بدون حضور مسکو نشان می‌دهد که دیگر به روسیه به عنوان یک قدرت بزرگ نگریسته نمی‌شود. بدیهی است که چین و هند درباره درگیری در مرزهای خود موضوعاتی برای گفت‌وگو داشته‌اند. چین و ایالات متحده هم مواردی برای گفت‌وگو داشته‌اند. البته من شک دارم که بحثی در مورد جنگ احتمالی درگرفته باشد. دو موضوع محتمل‌تر وجود دارد. شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه ایالات متحده که منافعی در پایان دادن به جنگ اوکراین دارد از چین خواسته است تا با متحد احتمالی خود برای پایان دادن به درگیری همکاری کند. مذاکره در مورد توانایی چین برای انجام این کار و مابه‌ازایی که برای این کار درخواست می‌کند، ممکن است در سطح مدیران اطلاعاتی باشد. احتمال دیگر این است که چین و آمریکا، با احساس افول روسیه، می‌خواهند به این فکر کنند که آینده ممکن است چگونه باشد تا بلکه بتوانند از درگیری بین دو ابرقدرت باقی‌مانده جلوگیری کنند.