بازتاب

دستكاری آمار تجارت خارجی كذب محض است

تکرار ادعای نادرست چند ماه گذشته درباره ارزان‌فروشی بنزین و اتهام ارائه آمارهای غلط درباره تجارت خارجی در حالی مطرح می‌شود که از سوی گمرک، بارها درباره محاسبه قیمت بنزین توضیحات لازم ارائه شده و آمار تجارت خارجی نیز بدون هیچ‌گونه حذف، بزرگنمایی یا کوچک‌نمایی به صورت ماهانه منتشر می‌شود.
مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت امور اقتصادی و دارایی در پاسخ به مطلب مورخ 14/9/1401 روزنامه هم‌میهن با عنوان «ارزان‌فروشی بنزین به خارجی‌ها»، توضیح داد: «در این گزارش دو موضوع مختلف بررسی شده است، یکی موضوع صادرات و یکی هم به صورت خاص بنزین؛ که ایجاد شبهه درباره ارزان‌فروشی بنزین نخستین بار از سوی رسانه‌های فارسی‌زبان معاند مطرح و پس از طرح شبهاتی در این زمینه، بنا به درخواست وزارت نفت، آمار فروش بنزین با ریز جزئیات از سوی گمرک جمهوری اسلامی به وزارت نفت ارسال شد.
بر مبنای گزارش ارسالی از سوی گمرک به وزارت نفت به روشنی مشخص است که فروش بنزین به چه کشوری و توسط چه شخص یا اشخاصی صورت گرفته است و البته این گزارش دقیقا تأیید می‌کرد که بنزین با لیتری 37 سنت صادر شده است و وزارت نفت عملاً تایید کرد که آمار درست بوده است.
علاوه بر این متوسط قیمت بنزین فروخته‌شده در سه سال گذشته همواره بین 35 تا 38 سنت در ازای هر لیتر در نوسان بوده است و 26- 27 سنت ادعایی، کاملا اشتباه بوده و اسناد و آمارهای گمرک، با این ادعا کاملا فاصله دارد.
از سوی دیگر گمرک جمهوری اسلامی خود رأسا اقدام به ارزش‌گذاری فرآورده‌های نفتی نمی‌کند بلکه خود وزارت نفت این ارزش را تعیین و به‌عنوان یک ارزش پایه به گمرک اعلام می‌کند و همان مبنای ارزش‌گذاری می‌شود. البته 37 سنت همان ارزشی است که در سیستم گمرک درج شده و در واقع ارزش پایه صادراتی است و ممکن است در عمل آنچه وزارت نفت فروخته، رقم بالاتری باشد، اما گمرک ارزش پایه را بر مبنای اظهار وزارت نفت در اظهارنامه مبنای محاسبات قرار می‌دهد.
این ارزش براساس فروش عمده تجاری و در محل مبدا تولید است و به منزله قیمت فروش نهایی در مقصد نیست و اصطلاحا، بهای تمام‌شده آن در مقصد با همه هزینه‌ها از جمله بارگیری، انبارداری، حمل، بیمه، سود فروش، جابه‌جایی پول و هزینه‌های سربار اعلام نمی‌شود.
نکته دیگری که در این گزارش مورد شبهه قرار گرفته و ادعاشده که گمرک با اطلاعات غلط سعی در مطلوب نشان دادن وضعیت دارد، نیز تحلیلی غرض‌ورزانه است، چراکه گمرک در اعلام آمار مربوط به واردات و صادرات بر مبنای وظیفه قانونی‌ای که برعهده دارد، آمار صادرات و واردات را چه به لحاظ حجم و چه ارزش اعلام می‌کند و در اعلام ادواری آمار هیچ‌یک از این دو حذف یا غیرواقعی اعلام نشده است.
زیر سوال بردن آمارهای گمرک در حالی است که گمرک جمهوری اسلامی ایران هرماه آمار تجارت خارجی را با ریز جزئیات تعرفه‌روی سایت خود منتشر می‌کند و تحلیل این آمار به‌طور معمول و به‌صورت سلیقه‌ای ممکن است از سوی رسانه‌ها انجام شود. گاهی ممکن است که صادرکننده به دلیل تعهد بازگشت ارزی، ارزش کالای اظهاری خود را پایین‌تر اعلام کند تا ارز کمتری بیاورد که البته همین هم توسط گمرک نظارت و بررسی می‌شود تا این اتفاق کمتر رخ دهد؛ اما اینکه گمرک بخواهد ارزش‌ها را کم یا زیاد کند تا شرایط یا تراز تجاری را مطلوب یا رو به رشد جلوه دهد؛ غیرممکن است.
همچنین لازم به یادآوری است که این اطلاعات که به‌صورت برخط دریافت شده و به صورت ماهانه در سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران منتشر شد، در سطح جهانی از طریق سایت تِرید‌مَپ صحت‌سنجی و منتشر می‌شود.»