مهمترین مساله سر راه توافق، مساله آژانس است
روزنامه هم‌میهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
علی بیگدلی در گفت‌وگو با «هم‌میهن»:
مهمترین مساله سر راه توافق، مساله آژانس است
علی بیگدلی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی معتقد است که مانع پادمان هنوز بر سر راه توافق وجود دارد و طرف غربی نمی‌تواند از جانب آژانس به ایران تضمینی بدهد. طی روزهای اخیر مجموعه اخبار و شواهد نشان می دهد که احتمال احیای توافق هسته ای بیشتر شده است. آقای امیرعبداللهیان نیز اعلام کرد که ایران پاسخش را به طرف اروپایی اعلام می کند. به اعتقاد شما مهمترین مانع احتمالی توافق چیست؟الان مهمترین مساله بین ما و غربی‌ها مساله آژانس است. اینکه آژانس بیاید از آنچه در گذشته رخ داده چشم‌پوشی کند و به گذشته کاری نداشته باشد. به این خاطر که نشست شورای حکام هم در سپتامبر تشکیل می‌شود، ایران نگران است که گزارش آژانس به شورای حکام باعث شود که شورای حکام ابراز نارضایتی کند و پرونده را به شورای امنیت بفرستد. همه تلاش ایران این است که پرونده به شورای امنیت نرود. آمریکایی‌ها و آقای رابرت مالی هم گفته‌اند که ایران باید اجازه دهد که کارشناسان آژانس یک بررسی کلی و عمومی کنند و نتیجه مذاکرات مشروط بر این است که گزارش آژانس در مورد ایران، گزارش مثبتی باشد. ایران هم می‌گوید که همین حالا باید تعهد بدهید که آژانس به ما کاری نداشته باشد. این کار امکان ندارد. آمریکا نمی‌تواند بدون نظر مثبت آژانس توافقی با ایران بکند. وقتی که آژانس آمد گزارش مثبتش را اعلام کرد، بعد از آن، این توافقنامه امکان امضا دارد. ولی باید به این نکته اشاره کرد که مشکل ما با آمریکا فقط مساله برجام نیست. اگر برجام به هر صورتی امضا شود ما هیچ تضمینی نداریم که جمهوری‌خواهان در سال 2024 برجام را به هم نزنند. عمق اختلافات ما با آمریکا به اوایل انقلاب برمی‌گردد. ممکن است برجام امضا شود اما این به معنای رفع اختلافات ما با آمریکا نیست و ما در سه حوزه اساسی با آمریکایی‌ها اختلاف داریم. نخست مساله حضور ایران در منطقه، مساله برد موشک‌هایمان و مساله حقوق بشر. اگر در این سه مورد نتوانیم توافقی با غربی‌ها حاصل کنیم، اختلافات هیچ وقت برطرف نخواهند شد. نکته دیگر این است که بدون اینکه اف‌ای‌تی‌اف را بپذیریم و عضویت در سوئیفت را داشته باشیم، آیا شرکت‌های خارجی تمایل دارند در ایران سرمایه‌گذاری کنند؟ من نمی‌دانم شورای امنیت درباره این موارد چه فکری کرده است. ایران می‌گوید بایدن باید مجوزی بدهد تا چهار سال بعد از دولتش هم کمپانی‌های خارجی بتوانند در ایران فعال باشند. اصلا چنین چیزی در نظام حقوقی آمریکا نداریم. یعنی شما معتقدید که ما نفع اقتصادی از برجام نخواهیم برد؟ اگر هم تحریم‌ها برداشته شوند و ما بتوانیم نفت بفروشیم باید بدانیم که مبادلات نفتی براساس دلار انجام می‌شود و این دلار هم تنها از راه سوئیفت می‌تواند به ایران منتقل شود. من نمی‌دانم آقایان چه فکری می‌کنند؟ اعتقاد من این است که هنوز چیزی مشخص نیست. اگر هم آقایان حالا حرف‌هایی می‌زنند به این خاطر است که تاریخ 24 مرداد تاریخ اعلام نظر طرفین قرار داده شده بود و بناست که ایران در آخرین دقایق نظرش را اعلام کند. بنابراین هنوز هیچ چیز قطعی نیست که موفقیت یا عدم موفقیت برجام را اعلام کنیم. فرض کنیم که توافق امضا شود، در این صورت این توافق چقدر با قانون راهبردی مجلس در تضاد قرار خواهد گرفت؟ آیا این قانون می تواند مانعی سر راه برجام ایجاد کند؟ هم رئیس‌مجلس و هم رئیس کمیسیون سیاست خارجی مجلس گفته بودند که اگر توافقی امضا شود ما آن منعی که در مجلس تصویب شده را برخواهیم داشت. بنابراین این مساله‌ی خیلی مهمی نیست. این قانون به عنوان یک اقدام تلافی‌جویانه تصویب شده بود. اما مهم این است که اگر در آینده نزدیک مذاکرات در وین دوباره آغاز شود، ما قبل از آن باید خواسته‌هایمان را به طرف مقابل اعلام کنیم. نمی‌دانم چرا این کار را نمی‌کنیم و می‌رویم در وین مذاکره می‌کنیم و بعد برمی‌گردیم و هنوز اختلافات پابرجا است. قبل از مذاکره باید به اروپایی‌ها گفته شود که خواسته‌های ما این است. این کار را نمی‌کنیم و اینطور می‌شود که ما یک چیز می‌گوییم، آقای رابرت مالی چیز دیگری می‌گوید و این وسط وزیر راه ما هم موضع می‌گیرد! اصلا سوال این است که این مساله به وزیر راه چه ارتباطی دارد. این بی‌سروسامانی در تصمیم‌گیری‌های ما باعث شده که غربی‌ها هم سردرگم شوند. ما قواعد دیپلماسی نوین را بلد نیستیم. این پراکندگی و متعدد بودن مراکز تصمیم‌گیری خیلی به زیان ما تمام شده است.
