دیپلماسی با چاشنی تهدید
روزنامه هم‌میهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
دیدگاههای بایدن و لاپید در خصوص ایران، درون‌مایه‌ای تهدید‌آمیز داشت
جو بایدن در دیدار روز پنج‌شنبه خود با یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، مواضع خود را در قبال برنامه هستهای ایران اعلام کرد. هر چند مواضع بایدن صریح بود اما باز هم میتوان اختلاف دیدگاه آمریکا با اسرائیل را در این خصوص مشاهده کرد. جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا روز پنج‌شنبه در بدو ورودش به اسرائیل، در سخنانی صریح درباره مذاکرات و برنامه هستهای ایران اعلام کرد در گفتوگو با مقامات اسرائیلی متعهد شده که اجازه ندهد ایران به سلاح هستهای دست یابد. این در حالی است که ایران بارها اعلام کرده برنامه هستهایاش صرفا صلحآمیز است و قصدی برای ساخت سلاح هستهای ندارد. یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل البته یک گام از بایدن فراتر رفت و از همه کشورهای دنیا خواست در‌صورتی‌که ایران به توسعهی برنامه هستهای خود ادامه دهد، دست به اقدام بزنند. البته به قول دیوید سنگر، خبرنگار باتجربه نیویورک‌تایمز، تمایزی میان سخنان بایدن و یائیر لاپید وجود دارد که نشاندهنده رویکرد متفاوت آمریکا و اسرائیل در قبال برنامه هستهای ایران است. این اختلاف به گونهای است که با وجود نزدیکی سیاستهای واشنگتن و تلآویو در قبال ایران، باز هم در این مقوله نوعی اختلاف دیده میشود. برای مثال در جریان دیدارهای روز پنج‌شنبه جو بایدن در اسرائیل، مقامات تلآویو به صورت علنی و خصوصی از آمریکا خواستند گزینه نظامی معتبری را برای از بین بردن تاسیسات هستهای ایران روی میز بگذارد. آنها اعلام کردند راه دیگری برای متوقف کردن برنامه هستهای ایران وجود ندارد. اسرائیل عملیاتهای خرابکارانه و ترورهای متعددی را برای کاهش توانایی ایران در غنی‌سازی سوخت هستهای انجام داده است اما جو بایدن باز هم تاکید کرد دیپلماسی و بازگرداندن توافق هستهای 2015 ایران، بهترین راه برای یافتن راه‌حل دائمی است. یائیر لاپید در افتتاحیه کنفرانس خبری در بیتالمقدس که پس از دیدارش با بایدن برگزار شد، گفت: «اگر ایران به توسعه برنامه هستهای خود ادامه دهد، جهان آزاد از زور استفاده خواهد کرد.» وقتی که یائیر مشغول صحبت بود، بایدن به دقت به سخنان او گوش میداد اما در سخنان خودش هرگز این تعهد را بیان نکرد. در عوض، به صحبت درباره ممانعت از دستیابی ایران به سلاح ادامه داد، نه «برنامهای» که ممکن است ایران قصد توسعه آن را داشته باشد. اما این تفاوتهای استراتژیک طولانیمدت در بحبوحه شکافهایی که در خود اسرائیل درباره اینکه برنامه هستهای ایران تهدیدی قریبالوقوع و فوری است یا نه، در حال تغییر هستند. روز پنج‌شنبه، این اختلافات در مورد استراتژی ایران تا حد زیادی در اولین روز از نخستین سفر بایدن به خاورمیانه کنار گذاشته شد؛ البته در منطقهای که از آخرین باری که بایدن به عنوان معاون باراک اوباما در آن حضور یافت، اتحادها و روابط به شدت تغییریافتهای به خود دیده است. بایدن از کنفرانس خبری روز پنج‌شنبه خود با لاپید برای تقویت روابط بین اسرائیل و تعدادی از کشورهای عربی، از جمله ایجاد منطقه دفاع هوایی مشترک برای محافظت در برابر هواپیماهای بدون سرنشین و توان موشکی ایران استفاده کرد. البته نیویورک‌تایمز به نقل از مقامات دولت آمریکا گزارش کرده، در‌حالی‌که واشنگتن در خصوص آغاز روابط دیپلماتیک کامل بین عربستان سعودی و اسرائیل فشار میآورد اما انتظار دارد در سفر بایدن به عربستان، فقط پیشرفت تدریجی برای رسیدن به این هدف حاصل شود. بایدن امضای «اعلامیه بیتالمقدس» را جشن گرفت؛ بیانیهای که بر استحکام اتحاد بین واشنگتن و تلآویو، تعهدات آمریکا مبنی بر عدم اجازه به ایران برای دستیابی به سلاح هستهای، و نزدیک شدن اسرائیل با بسیاری از کشورهای عربی تاکید دارد. البته تعهد بایدن به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای مساله جدیدی نبود. جرج بوش، باراک اوباما و دونالد ترامپ همگی اظهارات مشابهی مطرح کرده بودند اما این بار بیان تند بایدن به طور غیرعادی صریح بود؛ خصوصا درباره وعده استفاده از نیروی نظامی. برای مثال، اوباما از تهدیدهای صریح اجتناب میکرد و به جای آن بیشتر در مورد استفاده از «همه ابزارها»ی قدرت آمریکا از جمله ابزارهای مالی، دیپلماتیک و نظامی، سخن میگفت. اسرائیل چندین سال است که سیاست منفجر کردن مکرر تاسیسات و ترور نخبگان برنامه هستهای را در راستای تلاش برای کاهش توانایی ایران در تولید سوخت هستهای دنبال کرده است. برنامه هستهای ایران در سال گذشته سرعت بیشتری گرفته و اسرائیل مدعی است ایران در تلاش برای ساخت بمب هستهای است. ادعایی که نه آژانس بینالمللی انرژی اتمی و نه حتی کشورهای طرف مذاکره ایران در روند مذاکرات احیای برجام آن را تایید نمیکنند. در این میان، آمریکا مسیر دیگری را دنبال کرده و تلاش میکند توافق دیپلماتیک با ایران را که اکنون هفت‌ساله است، احیا کند. توافقی که ترامپ از آن خارج شد. از نقطه‌نظر آمریکا، این توافق ایران را ملزم میکرد 97 درصد سوخت هستهای خود را به خارج از کشور ارسال کند؛ بسیاری از مقامات نظامی و اطلاعاتی اسرائیل میگویند اکنون فکر میکنند که اقدام ترامپ برای کنار گذاشتن توافق شکست‌خورده است و به ایران اجازه میدهد برنامه غنی‌سازی هستهای خود را ازسر بگیرد و تسریع بخشد. بایدن نیز روز پنج‌شنبه بار دیگر بر این باور خود تاکید کرد که دیپلماسی تنها امید به یک راه‌حل پایدار است. از نقطه‌نظر لاپید، اتخاذ یک موضع سازش‌ناپذیر در مورد ایران در حضور رئیسجمهور آمریکا ممکن است یک الزام سیاسی برای ورود به انتخابات نوامبر باشد. لاپید امیدوار است که با اتخاذ چنین مواضعی، جایگاه خود را در انتخابات ماه نوامبر اسرائیل تقویت کرده و دوره نخستوزیری خود را از وضعیت موقت به وضعیت ثابت تغییر دهد. سابقه لاپید نشان میدهد او سالها تلاش کرده اجازه ندهد بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر سابق اسرائیل، او را در زمینه مسائل امنیتی به پیگیری گرایشهای تند راست‌گرایانه وادار کند. هر چند روز پنج‌شنبه نتانیاهو پس از دیدار با بایدن، گفت که به بایدن گفته است: «یک حمله قابل اعتماد، گزینه نظامی مورد نیاز برای مواجهه با ایران است.» اما اختلافات لاپید با بایدن پشت زبان بدن دو طرف در دیدارشان پنهان شد و وضعیت به گونهای شد که در این دیدار هیچ‌یک از تنشهای شدیدی که گاهی اوقات در دیدارهای قبلی نتانیاهو و بایدن، در زمانی که او معاون رئیسجمهور بود، رخ میداد، بروز نکرد. به نظر نمیرسد که بایدن از اختلاف نظر با لاپید ناراحت باشد. در واقع، زمانی که لاپید سخنرانی خود را در کنفرانس خبری به پایان رساند، بایدن او را ستایش کرد و گفت: «سخنرانی شیوایی بود.» آریا صدیقی گزارشگر هم‌میهن
