فیلترینگ به بهانه امنیت

طرح صیانت با حربه‌ی «کنترل بحران» اجرایی شد؟

بیش از 10روز از فیلترینگ گسترده اینترنت گذشت و ظاهرا قرار نیست برخی اپلیکیشن‌ها از این حالت خارج شوند. با گذشت چند روز از اختلالات و قطعی‌های گسترده اینترنت در اثر اعتراضات خیابانی و ناآرامی‌های اخیر، گزارش‌ها حاکی از اختلال در دسترسی به اینترنت در بسیاری از ساعات شبانه‌روز در تمامی شهرهای کشور است. قطع ارتباط مردم اولین بار در سال 88 به دلیل اعتراضات به نتیجه انتخابات با قطع «پیامک‌های تلفن همراه» رخ داد. در ادامه اینترنت تلفن‌های همراه و وای‌فای منازل و اداره‌ها به شکل گسترده در آبان 1398 قطع شد و حالا به شکل دیگری با محدودیت‌های اینترنتی روبه‌رو شده‌ایم که حتی به فیلترینگ بازی‌های رایانه‌ای منجر شد. رفع فیلتر نشدن سایت‌ها و اپ‌های خارجی حالا این گمانه‌زنی را بیش از پیش تقویت می‌کند که طرح صیانت اینترنت در حال اجرایی شدن است و خبر فیلترینگ دائمی واتس‌آپ و اینستاگرام ظاهرا موضوعی است که صحت دارد و در قالب اجرایی شدن طرح صیانت پیش می‌رود.

طرح صیانت اجرایی شد؟

پیش‌نویس طرح صیانت از فضای مجازی در ۲۶ تیرماه ۱۴۰۰ از سوی نصرالله پژمانفر به هیات‌ رئیسه مجلس ارائه شد، این طرح طبق گفته پژمانفر، قرار نیست محدود‌کننده فضای مجازی باشد و بیشتر قرار است علاوه بر ایجاد موقعیت برای سرویس‌های ایرانی، به جوانان فرصت اشتغال‌زایی بیشتری بدهد. او ادعا می‌کند ما قصد داریم سرویس‌های بزرگ اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی، همانند قراردادی که با کشور ترکیه امضا کردند و قوانین ترکیه را پذیرفتند در مورد ایران هم همین کار را انجام دهند، قوانین ما را بپذیرند و اقدام به تاسیس دفاتر نمایندگی در ایران کنند! شاید این طرح اسمش فیلترینگ یا محدودکننده دسترسی کاربران نباشد، اما در عمل این اتفاق رخ می‌دهد چراکه شرکت گوگل، اینستاگرام یا واتساپ به هیچ عنوان نمی‌پذیرند که معاهده‌ای را امضا کنند که زیرنظر کشور ایران فعالیت کند و عملا با زیر بار نرفتن چنین بندی، این سایت‌ها از دسترس خارج خواهند شد. این اتفاق اما حالا با قطعی اینترنت عملا رخ داده است. محمد کشوری، کارشناس حوزه فناوری و ارتباطات در گفت‌وگو با هم‌میهن درخصوص این موضوع معتقد است کمیته کارگروه مصادیق مجرمانه فضای مجازی به ریاست دادستان کل کشور و عضویت شش وزیر می‌تواند دستور حذف یا محدودسازی صفحات یا یکسری سایت را بدهد نه اینکه کل اینترنت را قطع یا فیلتر کنند. محمد کشوری در ادامه معتقد است با توجه به اینکه طرح صیانت از فضای مجازی به صورت مکتوب و قانونی مصوب نشد، نمی‌تواند اجرایی شود. او می‌گوید:«جریانی مثل خبرگزاری فارس وجود دارد که خیلی محدودسازی و فیلترینگ اینترنت را تبلیغ می‌کنند. طرح صیانت باید در قانون به صورت مکتوب می‌آمد ولی در قانون اصلا ذکر نشد که پتلفرم‌ها برای فعالیت باید دفاتری را در ایران تاسیس کنند، به همین خاطر عرض می‌کنم که این موضوع مسکوت ماند. این بار اما با فیلترینگ گسترده آسیب جدی به کسب و کار مردم ایجاد شد. مرکز ملی فناوری اعلام کرد حداقل دو میلیون پیج اینستاگرامی که کسب و کار اینترنتی داشته‌اند، از بین رفته‌اند.»

چرا بازی‌‌های رایانه‌ای در امان نماندند؟

یکی دیگر از کارشناسان حوزه ارتباطات نیز درخصوص اینکه فیلتر شدن بازی‌های رایانه‌ای همچون «کلش آو کلنز» نیز در راستای اجرایی شدن طرح صیانت از فضای مجازی است، گفت:«فیلتر شدن کلش آو کلنز و اپ‌هایی که جنبه بازی برای جوانان دارد هم این روزها خبرساز شده است.» محمد رهبری، کارشناس حوزه ارتباطات درخصوص فیلتر شدن کلش‌آو کلنز می‌‌گوید: «نمی‌توانم با قاطعیت بگویم چون خودم این بازی تجربه نکردم اما احتمالش این است که باتوجه به اینکه بخش زیادی از معترضین دهه هشتادی هستند، حاکمیت اینطور برداشت و تحلیل کرده که یکی از ویژگی‌های این‌ها «گیمر بودن» آن‌ها است و حدسی که می‌زنم این است که بخشی از هماهنگی آنها در این سیستم بازی

از طریق چت کردن بوده است به همین خاطر این بازی را فیلتر کرده‌اند تا یکی از راه‌های ارتباطی نوجوانان بسته شود.»

طرح صیانت از فضای مجازی دارای چند بعد است که یکی از آن‌ها بحث فیلترینگ بود که روز گذشته وزیر ارتباطات طی مصاحبه‌ای گفته مرجع تصمیم‌گیری در فیلترینگ نیستیم و معنی صحبت ایشان این است که شورای عالی فضای

مجازی چنین تصمیمی را گرفته و به‌نظر می‌آید جنبه‌ای از طرح صیانت در حال اجرا شدن است. مساله‌ای که قابل پیش‌بینی نیست این است که آیا این موضوع صحت دارد یا نه، اما به صورت نانوشته‌ این طرح اجرایی شده است‌.