جنگ جهانی سوم در اسکار
روزنامه هم‌میهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
چطور فیلم هومن سیدی انتخاب شد؟جایزه اسکار نه‌تنها برای سینمای ایران که برای همه دنیا مهم است. اسکار بخشی به نام بهترین فیلم بین‌المللی دارد که تا سال ۲۰۲۰ با نام بهترین فیلم خارجی‌زبان شناخته می‌شد و یکی از مهم‌ترین جوایز بود که از سوی آکادمی علوم و هنرهای سینما به فیلم‌های غیرآمریکایی و عمدتاً غیرانگلیسی‌زبان اهدا می‌شد. از میان فیلم‌های متقاضی شرکت در این بخش از سراسر دنیا، در نهایت فقط پنج فیلم به عنوان نامزدهای اصلی جهت رقابت در این بخش معرفی خواهند شد. قرار گرفتن در میان نامزدهای این بخش، برای سینمای هر مملکتی، دستاوردی مهم تلقی می‌شود و بر اعتبار آن می‌افزاید. سینمای ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست، به ویژه از زمانی که توانست دو بار این مجسمه دوست‌داشتنی را توسط اصغر فرهادی به خانه بیاورد تا ویترین افتخارات سینمای ایران را کامل کند.
جنگ جهانی سوم؛ چرا و چگونه؟
انتخاب نماینده سینمای ایران در اسکار، مناقشه‌برانگیزین مساله سینمایی در سطح بین‌المللی است که به نظر می‌رسد امسال به صورت چراغ‌خاموش پیش رفت و بدون گمانه‌زنی‌های معمول با اعلام پرویز شیخ‌طادی، سخنگو و عضو کمیته معرفی فیلم ایرانی به اسکار ۲۰۲۳ فیلم «جنگ جهانی سوم» ساخته هومن سیدی از بین پنج فیلم سینمایی در مرحله پایانی به اسکار معرفی شده است. کمیته انتخاب در پی جلسات متعدد و بررسی ۵۷ فیلم حائز شرایط در مرحله اول، ۱۷ فیلم را برای بازبینی انتخاب و پس از بررسی‌های مجدد پنج فیلم را به عنوان نامزد نهایی معرفی کرد. این معرفی طبق روال همیشه با اعتراض‌هایی همراه بود و این بار سعید روستایی در انتقاد به این انتخاب در گفت‌وگویی اعلام کرد که فیلم «برادران لیلا» در میان فیلم‌های در حال بررسی در کمیته معرفی نماینده ایران به اسکار وجود نداشته درحالی‌که قرار بود در سازمان سینمایی انعطاف به خرج داده شود تا فیلم برای گرفتن پروانه، به شورای پروانه نمایش ارجاع داده شود. در پایان، روستایی معتقد است وقتی فیلمش با تمام هماهنگی‌ها به جشنواره کن ارسال شده چرا چنین فرصتی به او داده نشد تا در اسکار نیز حضور داشته باشد؟
فیلم «برادران لیلا» از مدتی قبل اکران خود را در فرانسه آغاز کرد و تاکنون بیشتر از فیلم «متری شش و نیم» که آن نیز در این کشور اکران شده بود، بلیت فروخته و فروش‌اش پس از سه هفته به هفتصد هزار یورو رسیده و به زودی به نزدیک یک میلیون یورو هم می‌رسد. حق پخش این فیلم از سوی۴۰ کشور دیگر دنیا خریداری شده و قرار است به اکران برسد. ضمن اینکه از سوی ۲۰ فستیوال هم دعوت شده است. همچنین یک کمپانی بزرگ همچون «وایلدبانچ» که بیش از ۱۰ نخل طلای کن را جایزه برده، به عنوان پخش‌کننده بین‌المللی این فیلم فعالیت می‌کند. حال این سوال مطرح است که چرا اجازه داده نشده که هیات انتخاب کمیته اسکار، فیلم «برادران لیلا» را ببیند تا تصمیم‌گیری برای انتخاب نماینده سینمای ایران، پس از بررسی تمام فیلم‌ها اتفاق بیفتد؟ همچنین هیچ اعلام رسمی‌ای درباره اسامی فیلم‌های در حال بررسی، نام اعضای کمیته و نتیجه آن منتشر نشده است. پاسخ روشن است، گرچه منطقی نیست. خود سعید روستایی هم می‌داند که دلیل نادیده گرفتن فیلمش به حاشیه‌ها و مشکلات، صدور پروانه نمایش این فیلم برمی‌گردد، وگرنه قبل از اینکه «برادران لیلا» به جشنواره کن راه پیدا کند به عنوان گزینه‌ای اصلی برای معرفی به اسکار در برخی رسانه‌ها نام برده می‌شد. سخنگوی کمیته اسکار اما پخش‌کننده مسئول و توانمند و فعال، تولید ایران با زبان غالب فارسی، امتیاز داشتن موفقیت‌های بین‌المللی معتبر، داشتن مراتب بالای فنی و استاندارد، نقش‌آفرینی‌های قابل توجه، کارگردانی برجسته، فیلمبرداری و صحنه و گریم متناسب با متن و داشتن فیلمنامه و ایده نو که نسبتا بی‌نقص‌تر از بقیه آثار است را به عنوان دلایل انتخاب «جنگ جهانی سوم» بیان کرد.
پخش‌کننده فیلم چه می‌گوید؟
محمد اطیابی، پخش‌کننده فیلم هم پیش از این درباره آن گفته بود: «آنچه من به عنوان پخش‌کننده فیلم درک کردم، این بود که غالبا تماشاگران فیلم، آن را دوست داشتند. گرچه با توجه به موضوعی که «جنگ جهانی سوم» دارد به نوعی روی لبه تیغ حرکت می‌کند، اما به نظرم کارگردان توانسته از پس این موضوع حساس برآید و یک شکل کمدی - تراژیک به فیلم بدهد و حرف خود را که جهانی هم است، به خوبی مطرح کند؛ درواقع به نظر می‌رسد کسانی که فیلم را دیده‌اند پیام آن را گرفتند و با شیوه و فرم فیلم، خیلی خوب ارتباط برقرار کردند.»
اطیابی همان زمان در پاسخ به اینکه شانس راهیابی این فیلم را به اسکار چقدر می‌داند، گفته بود: «ترجیح می‌دهم درباره اسکار اظهارنظر نکنم! چون این ماجرا همیشه حساسیت داشته و در ایران حساسیت‌های بیشتری دارد. شرایط انتخاب نماینده ایران در اسکار نسبت به دیگر کشورهای دنیا متفاوت است و فاکتورهای زیادی دخیل هستند. در حال حاضر از یکی دو فیلم بیشتر نام برده می‌شود، ولی در میان فیلم‌های موجود با توجه به شرایطی که باید برای اکران وجود داشته باشد و به نظر می‌رسد اگر «جنگ جهانی سوم» به موقع بتواند اکران شود، شخصا فکر می‌کنم این فیلم بهترین انتخاب می‌تواند باشد. البته این را از این جهت که عرضه و پخش بین‌المللی فیلم در اختیار من است، نمی‌گویم! بلکه فقط به این دلیل که بازخوردهای نمایش آن را در مواجهه با مخاطب خارجی و به خصوص دست‌اندرکاران حرفه‌ای سینما اعم از منتقد، مدیر جشنواره و پخش‌کننده دیدم.»
پخش‌کننده بین‌المللی «جنگ جهانی سوم» درباره اینکه اگر در نهایت این فیلم به عنوان نماینده ایران در اسکار انتخاب شود، با توجه به آنکه اکران جهانی نداشته، چقدر مسیر را برای دیده شدن فیلم در اسکار مناسب می‌بیند، گفته بود: «به لحاظ حرفه‌ای نمی‌توانم الان درباره اتفاق‌های پیش‌روی فیلم صحبت کنم که طبعا به موقع اخبار آن منتشر می‌شود، ولی از دیدگاه حرفه‌ای، اگر فقط به حضور فیلم در جشنواره ونیز و دریافت جایزه هم بسنده کنیم، فکر می‌کنم دلیل کافی برای انتخاب «جنگ جهانی سوم» به عنوان نماینده ایران در اسکار باشد.»
تاریخچه فیلم‌های ایرانی منتخب اسکار
امسال 46 سال از اولین حضور سینمای ایران در اسکار می‌گذرد. نخستین بار فیلم «دایره مینا» در سال ۱۹۷۷، ساخته داریوش مهرجویی از سوی ایران به آکادمی علوم و هنرهای سینما ارائه شد. بعد از آن تا سال ۱۹۹۴، ایران دیگر فیلمی به اسکار نفرستاد. در این سال «زیر درختان زیتون» به کارگردانی عباس کیارستمی، نماینده ایران در اسکار بود. از آن سال تا امروز به جز سال ۲۰۱۲، ایران هر سال نماینده خود را به اسکار معرفی کرده است. «بچه‌های آسمان»، ساخته مجید مجیدی، نخستین فیلم ایرانی بود که به فهرست پنج کاندیدای فیلم خارجی زبان اسکار رسید. در سال ۲۰۱۱ فیلم «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی، دومین فیلم ایرانی بود که توانست در میان پنج کاندیدای نهایی جای گیرد و در نهایت این جایزه را از آن خود کرد تا سینمای ایران برای اولین بار صاحب اسکار شود. سومین و آخرین فیلمی که تا امروز به فهرست پنج کاندیدای نهایی راه یافته است، «فروشنده» اثر دیگر اصغر فرهادی بود که در سال ۲۰۱۶، دومین اسکار را برای این کارگردان و سینمای ایران به ارمغان آورد. یک فیلم مستند از سوی ایران به عنوان نماینده کشور در اسکار معرفی شد. مستند «در جستجوی فریده» نماینده سینمای ایران در اسکار نود و سوم بود و اولین مستند ایرانی که برای اسکار معرفی شد. هرچند از راهیابی به جمع پنج کاندیدای نهایی باز ماند. حالا باید دید که «جنگ جهانی سوم» می‌تواند به پنج فیلم نهایی اسکار راه یابد تا چهارمین فیلم راه یافته به این مرحله باشد یا نه؟
