توئیتر دیگر جای ماندن نیست

ایلان ماسک قصد دارد مدیریت این پلتفرم را واگذار کند، اما همچنان در رأس آن حضور خواهد داشت

ایلان ماسک قصد دارد مدیریت توئیتر را به فرد دیگری واگذار کند. هرچند این به‌معنای خداحافظی ماسک از این پلتفرم نیست و او همچنان در رأس کار حضور خواهد داشت اما شاید بتوان امیدوار بود که اعتبار ازدست‌رفته توئیتر به‌واسطه تصمیمات هیجانی او و البته نگاه به‌شدت اقتصادی‌ای که او به این اپلیکیشن دارد، کمی تغییر کند. در ادامه از ضرر و زیان ناشی از تصمیمات ناگهانی ماسک خواهیم گفت، همچنین بررسی خواهیم کرد که جانشین احتمالی ماسک چه کسی است و چه ایده‌هایی در سر دارد.

مدیرعامل جدید چه کسی است؟

تصمیم ناگهانی ماسک برای واگذاری بخش مدیریت این پلتفرم اما ظاهرا به‌شکلی دموکراتیک گرفته شده است. او چندی پیش در توئیتی از مردم سوال کرده بود که آیا مدیریت این پلتفرم را به فردی دیگری واگذار کند یا خیر؟ که پاسخ اکثریت به این تغییرات، «مثبت» بود. او تصمیم‌اش را گرفت هرچند اعلام کرد چنین جابه‌جایی‌هایی به‌معنای خداحافظی یا فروش این پلتفرم به فرد دیگری نیست. در توئیت ایلان ماسک نوشته شده است: «با هیجان اعلام می‌کنم که یک مدیرعامل جدید برای توئیتر پیدا کرده‌ام. او (ضمیر فاعلی مونث) تا ۶ هفته دیگر کار خود را شروع خواهد کرد! نقش من به مدیر اجرایی و مدیر ارشد فناوری، ناظر بر محصول، نرم‌افزار و اپراتور سامانه تبدیل خواهد شد.»

چند ساعت پس از توئیت ماسک، وال‌استریت ژورنال گزارش داد که «لیندا یاکارینو»، مدیر تبلیغات شرکت رسانه‌ای NBCUniversal «در حال مذاکره» برای تصدی سمت مدیرعاملی توئیتر است. در این گزارش از یاکارینو به‌عنوان یکی از «حامیان صنعت» یاد شده که در زمینه یافتن راه‌های بهتر برای اثربخشی تبلیغات تخصص دارد. هرچند توئیتر هنوز به ایمیل‌های دو نشریه انگجت و ورج در این رابطه پاسخی نداده، اما گزارش‌های قبلی نشان می‌دهد که یاکارینو و ماسک رابطه خوبی با یکدیگر دارند. این دو اخیراً در یکی از رویدادهای تبلیغاتی صنعت با یکدیگر حضور پیدا کرده بودند و یاکارینو در آن از ماسک حمایت کرده بود. همچنین NBCUniversal نیز شراکت قابل‌توجهی با توئیتر دارد و اخیراً همکاری خود با این شبکه اجتماعی را برای میزبانی ویدئوهای المپیک ۲۰۲۴ تمدید کرده است. علاوه بر این، یاکارینو اخیراً در یک توئیت خطاب به ماسک گفت که توئیتر باید سرویس استریم ویدئو پریسکوپ (Periscope) را برگرداند و از آن به‌عنوان «ایده‌ای برای مشارکت جدید» یاد کرده بود. هنوز مشخص نیست که ماسک پس از تغییر سمت خود، تا چه‌اندازه روی تصمیم‌های این شبکه اجتماعی کنترل خواهد داشت. درحالی‌که او پس از این تغییر، دیگر مدیرعامل توئیتر نخواهد بود، اما ظاهراً همچنان نفوذ قابل‌توجهی روی فناوری این پلتفرم خواهد داشت.

افزایش «فیک‌نیوز»

یکی از اقدامات بحث‌برانگیز ایلان ماسک بعد از خرید توئیتر، این بود که داشتن «تیک آبی» برای هر صفحه‌ای را منوط به پرداخت ماهانه هشت دلار کرده بود. این قانون جدید هیچ استثنایی نداشت و شامل تمام کاربرانی می‌شد که تمایل به داشتن تیک آبی برای صفحه خود داشتند. به همین دلیل تیک‌های آبی تمام افراد مشهوری که در توئیتر صفحه داشتند؛ اعم از بازیگر، فوتبالیست و سیاستمدار حذف شد. لبران جیمز، ستاره بسکتبال آمریکا گفت؛ به‌هیچ‌عنوان بابت اینکه صفحه‌اش تیک آبی داشته باشد ماهانه هشت دلار پرداخت نمی‌کند. زلاتان ابراهیموویچ، ستاره سوئدی دنیای فوتبال نیز گفت که ایلان ماسک باید به حضور افرادی مثل ما افتخار کند، نه اینکه ماهانه هشت دلار از ما بگیرد تا تیک آبی داشته باشیم. در هر صورت الان فضای توئیتر طوری است که حتی خبرنگاران نیز دیگر دارای تیک آبی نیستند و افرادی که ماهیت کاری مشخصی ندارند دارای تیک آبی هستند؛ بدون اینکه ازسوی توئیتر فعالیت آنها صحت‌سنجی شود.

محمد رهبری، پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی در گفت‌وگو با«هم‌میهن» درخصوص تصمیمات ماسک و برداشته شدن تیک آبی به‌صورت رایگان گفت: «ماجرای تیک آبی و پولی شدنش، تبعات منفی دارد ازجمله اینکه قبلا هر کسی تیک آبی داشت با تحقیقات بسیار و تایید شدن ازسوی توئیتر، این امتیاز را به‌دست آورده بود که منجر به کسب‌اعتبار این فرد می‌شد، اما حالا هر کسی با هر رویکردی می‌تواند تیک آبی را به‌دست بیاورد و مفهوم تیک آبی به‌عنوان اکانت معتبر، از بین رفته است. چون شمای نوعی با پرداخت پول می‌توانید تیک آبی را بگیرید و البته امکاناتی فقط به کسانی داده می‌شود که این ماهی هشت‌ دلار را پرداخت کنند.»

شرایط سخت برای خبرنگاران ایرانی

شرایط حضور کاربران توئیتر در ایران بعد از خرید آن توسط ایلان ماسک اما چه تغییراتی کرد؟ بسیاری از خبرنگاران به‌واسطه حضور در توئیتر، می‌توانستند انتقادات و نقطه‌نظرات خود را بیان کنند، عده‌ای از خبرنگاران نیز تیک آبی داشتند که به همین واسطه بسیاری از کاربرها به صحبت‌های آنها اعتماد پیدا کرده بودند اما حالا شرایط فرق کرده است. رهبری در ادامه گفت‌و‌گو به این موضوع نیز اشاره می‌کند: «در ایران باتوجه با افزایش نرخ دلار، اقبال عمومی به پرداخت ماهی هشت دلار معادل -تقریبا 600 هزار تومان- آنچنان بالا نیست اما این رقم برای کسانی که خارج از کشور هستند و درآمد دلاری دارند شاید مسئله مهمی نباشد. به‌عقیده من اتفاقی که رخ می‌دهد این است که عمدتا اکانت‌های فارسی‌زبان خارج از کشور تیک آبی را می‌گیرند چون هزینه بسیار اندکی برای آنها محسوب می‌شود. درمجموع کاری که ایلان ماسک کرده، به‌نفع کاربرانی نیست که برای رساندن صدای خودشان به جامعه تلاش می‌کردند». درواقع اینطور می‌توان تحلیل کرد که حداقل در ایران، صفحاتی که شخصیت حقوقی مشخصی ندارند به‌راحتی توانستند تیک آبی بگیرند اما خبرنگارانی که در راستای فعالیت خبری خود کار می‌کردند حالا دیگر تیک آبی ندارند و نمی‌توان خبرنگار واقعی را از یک کاربر معمولی این پلتفرم به‌راحتی تفکیک کرد.

آینده توئیتر با تغییرات احتمالی

بسیاری در آمریکا اینطور تحلیل می‌کردند که ایلان ماسک، توئیتر را خریداری کرد تا برنامه‌های انتخاباتی ترامپ را پیاده کند. بر کسی پوشیده نیست که ماسک حامی ترامپ بوده و حالا پلتفرمی را در اختیار دارد که بیش از یک سال ترامپ را از آنجا اخراج کرده بودند و اجازه فعالیت به او را نمی‌دانند. محمد رهبری نیز چنین موضوعی را تایید می‌کند و معتقد است شاید این واگذاری، دموکرات‌ها را خوشحال کند: «باتوجه به اینکه ایلان ماسک طرفدار ترامپ است، بسیاری عقیده دارند این ثروت به‌دلیل حمایت از ترامپ به‌دست آمده است. همچنین دموکرات‌ها نیز به‌دلیل حمایت ماسک از ترامپ، با او مشکل جدی دارند و شاید این جابه‌جایی مدیریتی برای دموکرات‌هایی که رسانه‌های معتبرشان چون «نیویورک تایمز» را در توئیتر از دست داده‌اند، مفید باشد». البته تمام اقدامات ایلان ماسک در توئیتر منفی نبوده و طبعا نباید تماما سیاه آن را دید. رهبری درخصوص فعالیت‌های مثبت ماسک می‌گوید: «تمام اقدامات ماسک در توئیتر منفی نبوده و نکات مثبت نیز دیده می‌شود. به‌طور مثال ماسک این امکان را برای افرادی که تیک آبی دارند فراهم کرده که بتوانند بیش از 280 کاراکتر، توئیت بزنند تا صحبت خودشان را به‌طور کامل در قالب یک توئیت، به مخاطب منتقل کنند.»

هدف آتی ماسک باوجود واگذاری این پلتفرم در بعد مدیریتی به یک زن، اما چیست؟ محمد رهبری، کارشناس شبکه‌های اجتماعی پیش‌بینی می‌کند که هدف ماسک این است که این پلتفرم را از یک شبکه اجتماعی خبری سیاسی خارج کند. هرچند منتقدان می‌گویند باتوجه به اینکه «توئیتر» از حالت مستقل همیشگی‌اش خارج شده و تمام سیاست‌های آن را یک‌شخص به‌اسم ایلان ماسک تعیین می‌کند، دیگر جای ماندن نیست.