جایی برای باشگاه ایرانی نیست

درحالی‌که مدیر صدور مجوز حرفه‌ای می‌گوید تیم‌ها مدارک‌شان را برای (AFC) بارگذاری کرده‌اند رده‌بندی جدید نشان می‌دهد، فوتبال ایران با یک سقوط بی‌سابقه مواجه شده است

از آخرین باری که ترانه مشهور لیگ قهرمانان آسیا در ورزشگاه آزادی، آن هم در فینال این رقابت‌ها طنین‌انداز شد بیش از پنج سال می‌گذرد. پرسپولیس در ورزشگاه آزادی در سال 2018 در دیدار برگشت فینال لیگ قهرمانان میزبان کاشیما ژاپن بود که با تساوی بدون گل، درمجموع با شکست دو بر صفر نایب‌قهرمان شد. برای آن مسابقه به‌صورت فشرده کل کشور بسیج شد تا اشکالات فراوان ورزشگاه آزادی که طی40 سال اخیر روی هم انباشته شده بود تا حدودی برطرف شود. به‌مرور و با شیوع ویروس کرونا، فوتبال ایران نیز دچار یک نزول فنی شد. فوتبال بدون تماشاگر شد، ورزشگاه آزادی را به حال خودش رها کردند تا در آستانه ریزش قرار داشته باشد، باشگاه‌های ایران دیگر نتوانستند بجز سال 2020 به جمع 4تیم برتر صعود کنند و حالا خبر رسیده که هیچ باشگاهی از ایران در جمع 400باشگاه برتر دنیا نیز حضور ندارد. یک سقوط آزاد کامل که نشان می‌دهد غروب فوتبال ایران فرا رسیده است.

سقوط آزاد فوتبال باشگاهی ایران

سایت فدراسیون بین‌المللی آمار و تاریخ فوتبال (IFFHS) در پایان هر ماه میلادی، رده‌بندی تیم‌های باشگاهی یک‌سال گذشته را بر حسب عملکرد یک‌ساله آنها منتشر می‌کند. در رده‌بندی یک‌سال اخیر (از اول ماه مه ‌2022 تا 30 آوریل سال 2023) این سایت، هیچ تیم ایرانی‌ای در میان 400تیم برتر دنیا دیده نمی‌شود. 20تیم نخست آسیا در این رده‌بندی شامل هشت‌تیم از کره جنوبی، پنج‌تیم از ژاپن، دو تیم از ازبکستان و یک‌تیم از کشورهای عربستان، امارات، تایلند، چین و عمان نیز در میان این تیم‌ها حضور دارند. چونبوک هیوندای موتورز که 9روز پیش به قهرمانی لیگ قهرمانان آسیا دست یافته بود، صدرنشین قاره آسیا و صاحب رتبه 96 دنیاست و الهلال عربستان، نایب‌قهرمان این رقابت‌ها نیز در جایگاه دوم قاره و 109جهان قرار دارد. نکته کنایه‌آمیز این است که یک تیم باشگاهی از فوتبال عمان در این رده‌بندی در جمع 400تیم باشگاهی برتر دنیا قرار دارد، اما تیم ایرانی برای اولین بار طی 30سال اخیر در جمع 400باشگاه دنیا غایب است.

پارامترهایی که نداریم

بعد از شیوع ویروس کرونا فوتبال ایران تا همین دو، سه هفته پیش با این بهانه، فوتبالش را بدون تماشاگر برگزار می‌کرد اما کیست که نداند این 500 بازی بدون تماشاگر برگزار کردن، آنچنان هم مرتبط با ویروس کرونا نبوده و مسائل امنیتی و سیاسی نیز در آن دخیل بوده است. یکی دیگر از دلایلی که فوتبال ایران دیگر در بین 400 باشگاه‌های دنیا نماینده‌ای ندارد این است که سرخابی‌ها نمی‌توانند «مجوز حرفه‌ای» را از کنفدراسیون فوتبال آسیا دریافت کنند. پرسپولیس فصل گذشته و استقلال امسال از لیگ قهرمانان آسیا کنار گذاشته شدند؛ چراکه وزارت ورزش به‌عنوان متولی این دو باشگاه طی دوسال اخیر نتوانست مسئولان کنفدراسیون فوتبال آسیا را راضی کند که مدارک این باشگاه‌ها تکمیل و نسبت‌به‌هم تفکیک شده است. ماجرای مالکیت مشترک دو باشگاه قضیه‌ای نیست که بتوان به‌راحتی لاپوشانی کرد. درحالی‌که مصطفی زارعی، مدیر صدور مجوز حرفه‌ای فدراسیون فوتبال در گفت‌وگو با «هم‌میهن» اعلام کرده بود که مالکیت دو باشگاه پرسپولیس و استقلال به‌صورت رسمی جدا شده است اما دو هفته پیش نشست مجمع دو باشگاه سرخابی با حضور وزیر ورزش برگزار شد که نشان می‌داد هنوز این مشکل ادامه دارد و قرار نیست به این راحتی از دولتی‌بودن خارج شوند. صادر نشدن مجوز حرفه‌ای باشگاه‌های ایرانی باعث شده تا این تیم‌ها نتوانند در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا با دیگر تیم‌های این قاره رقابت کنند؛ به‌همین‌دلیل به‌مرور از جدول امتیازی تیم‌ها در قامت آسیا خارج می‌شوند. ازسوی‌دیگر، دعوای فدراسیون فوتبال با «سازمان صداوسیما» نیز راه به جایی نبرد و فدراسیون موفق نشد با همراهی باشگاه‌ها، ماجرای حق پخش تلویزیونی را به‌صورت اختصاصی در اختیار خودش در بیاورد و همچنان صداوسیما بخش اصلی درآمد حاصل از تبلیغات را برای خود برمی‌دارد. این درحالی‌است که در تمام دنیا درآمدهای تبلیغات محیطی به باشگاه‌ها می‌رسد اما در فوتبال ایران این درآمد هنگفت به صداوسیما می‌رسد.

از عرش به فرش

پرسپولیس تا دو سال پیش -یعنی 2021- جزو سه‌تیم برتر قاره آسیا بود اما بعد از حذف زودهنگام از لیگ قهرمانان به‌دلیل نداشتن مجوز حرفه‌ای به‌مرور به رتبه‌های پایین‌تر سقوط کرد. پرسپولیس در سال 2020 بعد از الهلال در جایگاه دوم برترین تیم آسیا، بالاتر از الدحیل و السد قرار داشت که افتخار بزرگی محسوب می‌شد. همچنین در همان سال پرسپولیس با حضور در رتبه 81 دنیا برای اولین‌بار تیمی از ایران را در جایگاه کمتر از 90 قرار داده بود. بهترین رتبه استقلال نیز در April 2013 به‌دست آمد که در رتبه ۹۸ جهان و ۲ آسیا قرار گرفته بود. همچنین باشگاه سپاهان در سال 2007 بعد از نایب‌قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا به‌دلیل اینکه میزبان مسابقات جام باشگاه‌های جهان از کشور ژاپن بود، این فرصت را کسب کرد تا در کنار قهرمان لیگ قهرمانان آسیا در مسابقات جام باشگاه‌های جهان حضور پیدا کند. درواقع در روزگار نه‌چندان دور، تیم‌های ایرانی در جمع برترین‌های آسیا و دنیا قرار داشتند و می‌توانستند رقابت کنند اما حالا در جمع 400تیم برتر دنیا نیز جایی برای آنها نیست. مصطفی زارعی در ادامه این گفت‌وگو می‌گوید، تمام باشگاه‌ها مدارک کسب مجوز حرفه‌ای را در تاریخ مقرر بارگذاری کردند و باید صبر کرد تا پاسخ کنفدراسیون فوتبال آسیا به فدراسیون فوتبال برسد. درواقع زارعی فعلا موضوعی را مبنی بر اینکه چه تیم‌هایی از لیگ برتر ایران مجوزشان ازسوی (AFC) رد می‌شود را به‌صورت شفاف بیان نکرد تا دهم خردادماه مشخص شود فوتبال ایران با شوک دیگری رو‌به‌رو می‌شود یا خیر. چون دهم خردادماه زمانی است که کنفدراسیون فوتبال آسیا به‌صورت رسمی اعلام می‌کند که چه تیم‌هایی از ایران فاقد مجوز حرفه‌ای هستند.

قطر و ازبکستان جایگاه ایران را گرفتند

فوتبال قطر با حمایت دولت این کشور توانست میزبانی جام‌جهانی 2022 را کسب کند و چنان هزینه‌ای برای ساخت ورزشگاه‌های پنج‌ستاره کرد که فیفا متقاعد شد جام‌جهانی برای اولین‌بار طی 80سال اخیر به‌جای تابستان در زمستان برگزار شود. برنامه‌ریزی تمام لیگ‌های دنیا به‌همین دلیل تغییر کرد و به‌هم ریخت اما روسای دولتی قطر حرف‌شان را به کرسی نشاندند. همچنین بیش از دو سال، قطر میزبان مسابقات لیگ قهرمانان آسیا بود و تیم‌ها باید به این کشور سفر می‌کردند تا در ایام کرونا مسابقات‌شان را برگزار کنند. ازسوی‌دیگر، ازبکستان نیز با بازسازی ورزشگاه‌های خود، در تلاش است به‌صورت ثابت دو نماینده فعال در لیگ قهرمانان آسیا داشته باشد که در این امر نیز موفق عمل کرده است. به همین دلیل است که هفته گذشته اعلام شد، فوتبال ایران بعد از 10سال با یک سهمیه کمتر در سال 2024 باید در لیگ قهرمانان آسیا شرکت کند. حالا نیز سایت فیفا رسما اعلام کرد که فوتبال ایران در جمع 400تیم برتر دنیا نماینده‌ای ندارد.