بازی سیاسی با کارت فولاد
آخرین خبرهای اقتصادی ایران و دنیا

سهام فولاد مبارکه هم پشتپردههای زیادی داشته است
فضای اقتصادی ایران این روزها درگیر موضوع خاصی شده که توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. اما موضوع مهمتر از خود واقعه؛ بهره برداری هر کدام از جناح های سیاسی است که تلاش می کنند تا با رقبای خود تسویه حساب سیاسی کنند. بازی با کارت فولاد مبارکه اصفهان در جامعه این تصور را ایجاد کرده است که هیچ کدام از طرفین در این مورد صداقت لازم را نداشته و فقط به بهره برداری از این واقعه به نفع جناح خوداقدام کرده اند در حالی که مردم نیاز به شفافیت بیشتر در این خصوص داشته و با توجه به اینکه نزدیک به سی درصد از سهام فولاد مبارکه به سهام عدالت تعلق دارد باید اطلاعات دقیقی به مردم ارایه شود و از همه مهمتر با توجه به رقم بزرگی که در این گزارش مطرح شده و بالا بودن اثرگذاری آن؛ این بازی جناح های سیاسی عاملی برای بازخورد منفی زیادی در بین شهروندان شده است.سهامدار عمده، شرکت فولاد دولت است، اما در حال حاضر 19/29 درصد به سهام عدالت، 19/17 درصد به سازمان توسعه و نوسازی معادن صنایع معدنی ایران یا همان ایمیدرو، 8/13درصد به شرکت سرمایهگذاری مهر اقتصاد ایرانیان(شرکت تابعه بانک سپه)، 42/10درصد به شرکت توسعه سرمایه رفاه وابسته به وزارت رفاه، 91/2درصد به شرکت سرمایهگذاری صدر تامین وابسته به وزارت رفاه، 49/2درصد به بانک تجارت، 34/2درصد به صندوق بیمه اجتماعی روستاییان، 88/1درصد به شرکت بهسازان انرژی تدبیر زنگان، 46/1درصد به صندوق بازنشستگی کشوری، 37/1درصد به شرکت توسعه و مدیریت صبا یا همان صندوق بازنشستگی بانکها و 94/19درصد هم به اشخاص حقیقی و حقوقیهای شخصی و کوچک تعلق دارد. شرکت فولاد مبارکه اصفهان از جمله شرکتهای بزرگ در بازار سرمایه است که از ابتدای روز عرضه اولیه تاکنون یکی از تاثیرگذارترین نمادها در بازار سرمایه بوده است. در خارج از بازار سرمایه نیز این شرکت یکی از شرکتهای تاثیرگذار در اقتصاد ایران است؛ آنچنان که جایگاه ایران در جهان در بخش فولاد را تا جایگاه دهم ارتقا داده است. این شرکت در دورههای مختلف با مشکلاتی مواجه بوده و در روزهای اخیر نیز به دلیل گزارش جنجالی هیات تحقیقوتفحص مجلس در مورد فولاد، توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. یکسوم این شرکت به سهام عدالت تعلق داشته و حدود 49درصد از آن متعلق به دولت است، یعنی با وجود اینکه شرکت فولاد در بورس حضور دارد، ولی متعلق به کل ایرانیان است. روز 20 اسفند 1385 معادل 474 میلیون سهم به ارزش کل 90میلیارد تومان به قیمت هر سهم 190تومان در بازار بورس عرضه شد. عرضه اولیه این شرکت تا سالها بزرگترین رخداد بورسی ایران تلقی میشده و در تمام این سالها، نماد فولاد، یکی از تاثیرگذارترین نماد بورسی در بازار سرمایه بود. براساس آخرین صورتهای مالی حسابرسیشده شرکت فولاد که مربوط به سال مالی 1400 است، این شرکت دارای 293هزار میلیارد ریال سرمایه، 2486 هزار میلیارد ریال دارایی، 570 هزار میلیارد ریال بدهی، 1353هزار میلیارد ریال سود انباشته، 1916 هزار میلیارد ریال حقوق صاحبان سرمایه، 1083 هزار میلیارد ریال سود خالص و سود هر سهم 3698 ریالی است. براساس همین صورتهای مالی، میتوان با توجه به نسبتهای مالی، ارزیابی مناسبی از شرکت داشته و وضعیت آن را خوب توصیف کرد، چراکه نسبت جاری 6/3درصدی، نسبت بدهی 2/23درصدی، حاشیه سود 7/57درصدی و ارزش دارایی ویژه 9/45درصدی رقم مناسبی برای شرکتهای بزرگی مانند شرکت فولاد تلقی میشود. فعالیتهای شرکت عبارت است از بهرهبرداری از کارخانه فولادسازی مجتمع فولادمبارکه واقع در 74 کیلومتری شهر اصفهان، اکتشاف، استخراج و بهرهبرداری از معادن فلزی و غیرفلزی مورد نیاز صنعت فولاد، از جمله استخراج و فرآوری سنگ آهن، دولومیت و تولید سنگ آهن دانهبندی، کنسانتره و گندله از آن و همچنین انجام هرگونه فعالیت تولیدی معاملاتی و بازرگانی اعم از داخلی و خارجی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع شرکت مرتبط است. با توجه به این مقدمه، تعلق این شرکت به سهام عدالت یکی از موضوعات جالب توجه برای شهروندان ایرانی است.
وضعیت شرکت در سهام عدالت
در حال حاضر حدود 9/29درصد از سهام فولاد مبارکه اصفهان به 49 میلیون سهامدار سهام عدالت تعلق دارد. به گفته معاون مالی و اقتصادی فولاد مبارکه اصـــفهـــــان، با ورود نماد شرکت فـولاد مبارکه به بورس در اسفندماه سال 85، بلوک 30درصدی شرکت به ارزش تقریبی 9000میلیارد ریال به سهام عدالت واگذار شد تا از محل سود نقدی شرکت طی 10سال، این مبلغ به صورت اقساط به حساب خزانه واریز شود. این در حالی است که از زمان واگذاری این سهام به سهام عدالت تا پایان سال مالی 95، بیش از 36هزار میلیارد ریال سود نقدی به سهام عدالت تعلق گرفته که از این مقدار، 13هزار و 460میلیارد ریال به افزایش سرمایه اختصاص یافته و 22هزار و 200 میلیارد ریال به صورت نقدی پرداخت شده است. به این ترتیب حدود چهار برابر قیمتی که سهام عدالت بابت اصل سهام طی 10سال پرداخت کرده، سود نقدی دریافت کرده است. همچنین ارزش بلوک سهام عدالت با توجه به قیمت فعلی سهام، حدود 63هزار میلیارد ریال است که نسبت به قیمت واگذاری، هفت برابر رشد داشته است. به بیان دیگر، طی 10سال برای سهام عدالت 600 درصد بازده قیمت و 400 درصد بازده نقدی از شرکت فولاد مبارکه حاصل شده است، یعنی 1000 درصد بازده طی 10 سال یا 100 درصد بازدهی به طور متوسط سالانه داشته است.
مدیریت شرکت فولاد
مدیریت شرکت فولاد مبارکه اصفهان دولتی است، ولی برخی شرکتهای تابعه، خود سهامدار شرکت مادر هستند. شبکههای پیچیدهای از سهامداری میان شرکتهای تابعه و همچنین شرکت مادر وجود دارد. به عنوان مثال «فولاد مبارکه» سهامدار عمده تابعه «فلز تدارك» است و از طرفی این تابعه نیز در فولاد مبارکه سهام دارد. یا به عنوان مثالی دیگر، «فولاد متیل» و «توکا فولاد» دارای سهام متقابل هستند. لذا عمده شبکه سهامی شرکتهای تابعه، میان خودشان گردش میکند. خود شرکتهای مادر مقداری از سهام عرضهشده خود در بورس را خریداری میکنند و نکته جالبتر اینکه، برخی توابع نیز مقداری از سهام عرضهشده شرکت مادر در بورس را خریداری میکنند. البته در ایران این یک روال عادی است که شرکتهای بزرگ، دارای سرمایهای ترکیبی (دولت، بخش عمومی، بخش خصوصی مبهم نهادهای مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری و...) و مدیریت کاملا دولتی هستند، لذا مسئولیت تمام رخدادهای این شرکت با دولت است و از این رو اعضای هیأت مدیره آن توسط نهادهای دولتی مانند وزارت صمت و وزارت رفاه تعیین میشوند. از همه مهمتر اینکه، سازمان خصوصیسازی چندی پیش تاکید کرده است که مالکیت و مدیریت سهام عدالت فولاد مبارکه برعهده سازمان ایمیدرو است.
سهامداران عمده فولاد
سهامدار عمده، شرکت فولاد دولت است، اما در حال حاضر 19/29 درصد به سهام عدالت، 19/17 درصد به سازمان توسعه و نوسازی معادن صنایع معدنی ایران یا همان ایمیدرو، 8/13درصد به شرکت سرمایهگذاری مهر اقتصاد ایرانیان(تابع بانک سپه)، 42/10درصد به شرکت توسعه سرمایه رفاه وابسته به وزارت رفاه، 91/2درصد به شرکت سرمایهگذاری صدر تامین وابسته به وزارت رفاه، 49/2درصد به بانک تجارت، 34/2درصد به صندوق بیمه اجتماعی روستاییان، 88/1درصد به شرکت بهسازان انرژی تدبیر زنگان، 46/1درصد به صندوق بازنشستگی کشوری، 37/1درصد به شرکت توسعه و مدیریت صبا یا همان صندوق بازنشستگی بانکها و 94/19درصد هم به اشخاص حقیقی و حقوقیهای شخصی و کوچک تعلق دارد. در حقیقت دولت 88/48درصد از سهام فولاد مبارکه را در اختیار دارد. البته 81/29درصد از سهام شرکت نیز به شرکتهای اقماری و نیمهخصوصیشده دولتی که همچنان دولت بر آنها مدیریت میکند، تعلق دارد. جایگاه فولاد ایران در جهان، رتبه دهم است. براساس برنامه تا افق 1404 این شرکت بنا دارد که تولید خود را به 55 میلیون تن فولاد در سال برساند و رتبه هفتم جهان را کسب کند.
سودآوری شرکت
از آنجایی که حدود یکسوم این شرکت متعلق به 49میلیون ایرانی دارای سهام عدالت بوده و بیش از 48 درصد آن نیز متعلق به دولت است، بررسی سودآوری شرکت خالی از لطف نیست. از زمانی که شرکت در بورس عرضه شد تا اسفند 1400، سالانه بهطور میانگین در دورههای سهماهه مالی هر سال 160 ریال، در دورههای ششماهه مالی 396 ریال و دورههای 9ماهه مالی هر سال 617 ریال و دورههای مالی سالانه 789 ریال سود بین سهامداران عدالت و سایر سهامداران حقیقی و حقوقی ساخته که بخشی از آن تقسیم و بخش دیگری نیز به عنوان سود انباشته ذخیرهشده که براساس آن شرکت افزایش سرمایه داشته است. در واقع، از سال 1385 که عرضه شد تا امروز حدود 9هزار میلیارد ریال سود برای سهام عدالت ساخته است. سهام این شرکت در 10سال گذشته با وجود تمام بحرانهای سیاسی، مانند تحریم و غیره، توانسته وضعیت مناسبی را در شاخصهای سودآوری رقم بزند. در واقع این شرکت در 10سال گذشته سالانه بهطور میانگین 91 درصد سود عملیاتی به سود ناخالص ساخته است، یعنی از 100 تومان فروش کالا، 91 درصد سود عملیاتی داشته که تقریبا در شرکتهای تولیدی نادر است. همچنین در 10سال گذشته، بهطور میانگین شرکت فولاد توانسته سالانه حاشیه سود خالص 34 درصدی را محقق کند. مفهوم حاشیه سود خالص 34درصدی یعنی از هر 100 تومان فروش کالای تولیدی خود، 34 تومان سود خالص بعد از کسر مالیات ساخته است. براساس همین تعریف در 10 سال گذشته بهطور میانگین سالانه 39 درصد سود ناخالص داشته که به معنی قبل از کسر مالیات است. براساس گزارش ارکان بورس، در 10سال گذشته، این شرکت مبلغ 3571 هزار میلیارد ریال فروش محصول داشته و به این ترتیب 1574 هزار میلیارد ریال سود عملیاتی، 1640 هزار میلیارد ریال سود ناخالص و 1666 هزار میلیارد ریال سود خالص ساخته است.