معاون حاشیه ساز/ماجرا‌های اسماعیل سقاب اصفهانی از شکاف در دولت تا زیر سوال رفتن مدرک
با گذشت چهار روز از صدور حکم رئیس‌جمهور برای یکی از مدیران دولت سیزدهم به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان بهینه‌سازی و مدیریت راهبردی انرژی، حواشی و واکنش‌های این حکم همچنان ادامه دارد.
با گذشت چهار روز از صدور حکم رئیس‌جمهور برای یکی از مدیران دولت سیزدهم به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان بهینه‌سازی و مدیریت راهبردی انرژی، حواشی و واکنش‌های این حکم همچنان ادامه دارد. مسعود پزشکیان در روز ۲۱ آبان با استناد به اصل ۱۲۴ قانون اساسی و در اجرای جزء (2) بند (الف) ماده (46) قانون برنامه هفتم توسعه، اسماعیل سقاب‌اصفهانی را در این جایگاه منصوب کرد.
چهره جوانی که به گفته منتقدان، سابقه و تحصیلاتی در حوزه انرژی ندارد و مشخص نیست که چرا چنین مسئولیتی به او سپرده شده است. مسعود پزشکیان پیش از این و در مردادماه، ماموریت انجام مقدمات این سازمان را به سقاب‌اصفهانی محول کرده بود که همان زمان نیز واکنش‌هایی به دنبال داشت.
اسماعیل سقاب‌اصفهانی بر اساس گزارش منتشرشده در یکی از رسانه‌های حوزه انرژی، متولد ۱۳۶۴ در مشهد و دانشجوی دکترای مدیریت دولتی با گرایش تصمیم‌گیری و خط‌مشی‌گذاری عمومی در دانشگاه تهران است. او از سال ۱۴۰۲ با حکم مرحوم سیدابراهیم رئیسی به عنوان «دبیر ستاد راهبردی تحول و مسئول رصد و پایش سند تحول دولت مردمی» منصوب شده بود. سقاب‌اصفهانی بر اساس گزارش‌های موجود در رسانه‌ها، سابقه فعالیت در شهرداری مشهد، قوه قضائیه و آستان قدس را نیز در کارنامه دارد. او در دوران ریاست سیدابراهیم رئیسی بر قوه قضائیه، دوره‌ای مدیر مرکز پیگیری اجرای سند تحول قضایی بود.
استعفای زاهد در واکنش به انتصاب سقاب
یکی از حواشی دنباله‌دار این انتصاب، موضوع استعفای فیاض زاهد، عضو پیشین شورای اطلاع‌رسانی دولت بود. واکنش زاهد به دلیل همزمانی این حکم با اخبار مربوط به علت و زمینه‌های خودکشی فواد شمس، روزنامه‌نگار رخ داد و ساعتی پس از این توئیت و درگیری‌های لفظی ایجادشده در شبکه‌های اجتماعی به خصوص اعتراض برخی اعضای تیم پزشکیان، خبر استعفای فیاض زاهد و موافقت الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی با این درخواست منتشر شد.
او در این نامه خطاب به حضرتی نوشت: «رفاقت من با شما به عمری دراز می‌رسد. با اعتماد شما و دکتر پزشکیان - که بابت حمایت‌هایی که از او کرده‌ام بسیار خرسندم - پذیرفتم در شورای اطلاع‌رسانی دولت همکاری نمایم. تلقی من آن بود که به عنوان عضو حقیقی شورا اختیار و اراده آن را دارم که با توجه به این مسئولیت حقیقی، در بیان نظراتم هویت و استقلال داشته باشم - البته در این یکسال اخیر مدارا و تحمل جنابعالی و رئیس‌جمهور سرمایه من محسوب می‌شد - اما به نظر ویژگی فردی و اظهارات و نوشته‌های گاه و بی‌گاه موجب نارضایتی‌هایی شده است. لذا ضمن سپاس از حسن‌ظن و حس برادری که سرمایه‌ای دراز بوده، از عضویت در شورای اطلاع‌رسانی استعفا داده و برای شما و دولت جناب رئیس‌جمهور آرزوی موفقیت و سربلندی دارم.»
مسیر گم شده است
احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار و تحلیلگر سیاسی در یادداشتی تلگرامی نوشت: «به نظرم این نوع نزاع‌های سیاسی هم گم کردن راه و هم گمراه کردن جامعه است! در واقع از همان ابتدای تشکیل دولت آقای پزشکیان، بحث بر سر انتصاب‌های دولتی شروع شد و به تدریج بالا گرفت. در همان موقع هم من نوشتم که این بحثی گمراه‌کننده و تا حدی هم خجالت‌آور است چون کل ماجرا را نزد مردم، جنگ بر سر مناصب و مکاسب نشان می‌دهد. آنچه به طور اصولی می‌توان از آقای پزشکیان انتظار داشت، ترسیم یک استراتژی منسجم و روشن برای برون‌رفت از این وضعیت ناگوار و انتخاب همکارانش در چارچوب این استراتژی با تکیه بر توانایی‌های آنهاست. آنچه در این میان اصلاً اهمیت ندارد، سابقه وابستگی‌های حزبی و جناحی افراد است. اصولاً طاعون‌سازی از گرایش جناحی افراد، هم غیراخلاقی و هم مغایر حقوق شهروندی است. این کاری است که اصولگرایان به بدترین وجه ممکن انجام داده‌اند و بدبختانه طیفی از اصلاح‌طلبان هم از روی آن کپی‌برداری می‌کنند.
دستگاه دولت، دستگاه کاریابی برای ستادهای انتخاباتی رؤسای‌جمهور نیست و به صرف حضور در ستاد یک کاندیدا و تبلیغ و رأی دادن به او نباید انتظار انتصاب به پست‌های دولتی را به دنبال داشته باشد. پست‌ها باید بر اساس لیاقت شهروندان و همراهی آنان با استراتژی رئیس‌جمهور تعیین شوند. اگر بر این مبنا بخواهیم داوری کنیم انتقادات بی‌شمار است. چون از یک طرف استراتژی رئیس‌جمهوری نامشخص است و از طرف دیگر بسیاری از انتصاب‌های صورت‌گرفته بخصوص از بین نیروهای اصلاح‌طلب و اعتدالگرا نیز بر اساس لیاقت و کارآمدی به نظر نمی‌رسد.»
نکاتی درباره مدرک تحصیلی سقاب
علی شریفی‌زارچی، استاد دانشگاه شریف تصاویری از جست‌وجوی نام سقاب اصفهانی در سامانه‌های اطلاعات مربوط به وزارت علوم منتشر کرد. او در دو پست جداگانه نوشت: «اسماعیل سقاب‌اصفهانی که دیروز معاون رئیس‌جمهور شد حداقل از ۶ سال پیش خود را دکتر می‌نامیده. او نه‌تنها هیچ مقاله‌ای (جز یک مقاله‌ی اسم سوم فارسی) ندارد، بلکه حتی پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد او هم وجود ندارد. دولت فوراً مدارک تحصیلی او را منتشر کند، وگرنه او یک متخلف بزرگ علمی است.»
او در پست دیگری نیز نوشت: «جست‌وجوی نام سقاب اصفهانی، معاون رئیس‌جمهور که از سال ۹۸ خود را دکتر می‌نامد، در مرجع پایان‌نامه‌های وزارت علوم، صفر پایان‌نامه‌ی دکتری و کارشناسی ارشد برمی‌گرداند. دولت مدارک علمی وی را منتشر، یا او را به خاطر دروغ و سوءاستفاده از عنوان علمی اخراج کند.» این ادعاهای زارچی با واکنش‌هایی از سوی موافقان و حامیان سقاب روبه‌رو شد.
واکنش طیف جلیلی به شایعات انتساب سقاب به آن‌ها
از زمانی که این نام مطرح شد، به دلایل مختلفی این موضوع مورد توجه قرار می‌گرفت و تکرار می‌شد که سقاب اصفهانی مرتبط با سعید جلیلی و جریان سیاسی پایداری است. اما نکته جالب توجه این بود که انتساب مذکور، به صورت مستقیم و غیرمستقیم از سوی این جریان رد شد. همچنین این موضوع در توئیتر از سوی علی مروی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه مورد توجه قرار گرفت که «او نه عضو ستاد سعید جلیلی بوده و نه به او رای داده است.»
حمایت‌های محکم از انتخاب پزشکیان
انتصاب سقاب‌اصفهانی به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان بهینه‌سازی و مدیریت راهبردی انرژی همان اندازه که منتقدهای پروپاقرصی داشت، با حمایت‌های محکمی هم روبه‌رو شد.
صادق‌الحسینی، کارشناس اقتصادی و مشاور سابق عبدالناصر همتی با انتشار پستی در توئیتر اظهار داشت: «سقاب اصفهانی بدون اغراق بهترین انتصاب دولت تا به امروز است. آنهایی که علم مخالفت برداشته‌اند یا به‌خوبی او را و مواضعش را نمی‌شناسند که خب ضعف و ایراد اوست و باید در طول زمان خودش را اثبات کند. اما غالب مخالفت‌ها از سوی آنهاییست که او یا تیمش را می‌شناسند و می‌دانند که قرار است چه رانت بزرگی حذف و اصلاحات شروع شود!»
یک کاربر که خود را کارشناس حوزه انرژی معرفی می‌کرد نیز در پستی طولانی درباره سقاب‌اصفهانی و ادامه حضور او در ریاست‌جمهوری نوشت: «ایشان برنامه جامع جهت رفع ناترازی انرژی را با همکاری جمعی از نیروهای اندیشکده‌ای به رئیس‌جمهور پزشکیان ارائه کردند که اتفاقاً مورد توجه رئیس‌جمهور قرار گرفت و باعث شد ستاد تحول دولت نه‌تنها منحل نشود، بلکه به ایشان فرصتی برای ارائه یک برنامه جامع در حوزه انرژی داده شود. بعد از یک سال کار فشرده و برگزاری صدها جلسه کارشناسی و ایجاد کارگروه‌های مختلف در دولت جدید، بالاخره اعتماد رئیس‌جمهور جلب شد و سکان به دست آقای سقاب اصفهانی داده شد. در حال حاضر هیچ تیم فکری به اندازه تیم ستاد تحول دولت بر موضوع ناترازی انرژی مسلط نیست و اتفاقاً تصمیم رئیس‌جمهور کاملاً منطبق بر رویکرد کارآمدی و عدم دخالت حب و بغض‌های سیاسی است.»
