یار تختی/درباره امامعلی حبیبی اسطوره کشتی ایران که دیروز درگذشت

امامعلی حبیبی، نه‌فقط یک ورزشکار و اسطوره، که انسانی همه‌فن‌حریف بود. او نه‌تنها نخستین قهرمان طلایی ایران در بازی‌های المپیک بود، بلکه الگویی ماندگار برای نسل‌هایی شد که پس از او روی تشک کشتی، افتخارآفرینی کرده است. بسیاری شاید نمی‌دانند چرا لقب پلنگ مازندران به اسطوره کشتی دادند؛ اما توانایی او در اداره‌ی کشتی و البته چیره‌دست بودن‌اش در زیرِ یک‌خَم‌ گرفتن حریف باعث شد که این لقب برای او انتخاب شود.

در المپیک ۱۹۵۶ ملبورن که همه از کاروان ایران ـ به‌دلیل نداشتن تجربه اکثریت ورزشکاران ـ ناامید بودند و به کسب مدال، امیدی نبود، حبیبی یک‌تنه جور تمام ورزشکاران را کشید و طلایی کاروان ایران شد. امامعلی حبیبی با اراده‌ای باورنکردنی که هنوز نقل محافل است، یک‌به‌یک رقبایش از شوروی سابق، ترکیه و آمریکا را از پیش‌رو برداشت و طلایی شد؛ اولین طلایی تاریخ کاروان ایران در مسابقات المپیک. این موفقیت نه‌تنها نقطه عطفی برای ورزش کشور بود، بلکه سرآغاز راهی شد که بعدها بسیاری از کشتی‌گیران بزرگ ایران همچون غلامرضا تختی و عبدالله موحد در آن گام برداشتند.

امامعلی حبیبی اما زندگی پرفرازونشیبی داشت؛ هم در عرصه حرفه‌ای، هم در زندگی شخصی. کمتر کسی می‌داند، او در روزهایی که نماینده مجلس شهر خود شده بود به‌دلیل حمایت‌های بی‌دریغ‌اش از مردم، بدهی سنگینی به‌بار آورد و همین عاملی شد تا به سمت بازیگری سوق داده شود تا بتواند بدهی‌ خود را تسویه کند. او پس از سال‌ها افتخارآفرینی، به عرصه سیاست وارد شد و در سال‌های پیش از انقلاب، به‌عنوان نماینده مجلس شورای ملی انتخاب شد. این انتخاب بیانگر جایگاه اجتماعی و اعتبار شخصیتی بود که مردم او را نه‌تنها به‌عنوان یک قهرمان ورزشی، بلکه به‌عنوان فردی امین و اثرگذار می‌شناختند. حضور یک کشتی‌گیر در مجلس شورای ملی، خود نشانه‌ای روشن از جایگاه والای ورزشکاران در وجدان عمومی جامعه ایران در آن دوران بود.

بُعد دیگری از زندگی حبیبی که کمتر به آن پرداخته شده، حضور او در سینماست. او در سال‌هایی که با مشکلات مالی مواجه بود، برای جبران بدهی‌های خود به بازیگری روی آورد. شاید برای بسیاری عجیب بود که «پلنگ مازندران» این‌بار، نه روی تشک کشتی، بلکه بر پرده نقره‌ای، درخشان ظاهر شود. فیلم «ببر مازندران» ازجمله آثاری است که امامعلی حبیبی در آن ایفای‌نقش کرد؛ فیلمی که اگرچه از منظر هنری چندان ماندگار نشد، اما به‌دلیل حضور چهره‌ای همچون حبیبی، در حافظه مخاطبان آن‌دوران جای گرفت.

این تجربه هرچند کوتاه بود، اما نشان داد که حبیبی شخصیتی چندوجهی داشت و حتی در دشوارترین مقاطع زندگی به عرصه‌های تازه‌ای قدم برداشت که تجربه‌اش را نداشت. حبیبی که نمی‌خواست به مردم بدهکار باشد، وارد عرصه سینما شد تا هیچ بدهی نداشته باشد؛ هرچند افرادی که از اسطوره کشتی طلب داشتند، بارها به او گفته بودند حساب‌شان با او صاف است و طلبی ندارند اما حبیبی نمی‌خواست زیر دِین فردی باشد و به همین دلیل با بازی در چهار فیلم، بدهی ۱۲۰ هزار تومانی آن‌دوران را تسویه کرد تا با خیال راحت به زندگی خود ادامه دهد.

امامعلی حبیبی امروز تنها به‌عنوان نخستین دارنده مدال طلای المپیک در تاریخ ایران شناخته نمی‌شود؛ او نماد اراده، پشتکار و تعصب نسلی است که بدون برخورداری از امکانات پیشرفته، با تلاش فردی و روحیه پهلوانی، پرچم ایران را در میادین جهانی به اهتزاز درآورد. میراث او برای کشتی ایران، صرفاً مدال‌ها و افتخارات ورزشی نیست، بلکه الگویی اخلاقی و اجتماعی است که نشان داد قهرمان‌بودن، صرفاً به‌معنای پیروزی در میدان ورزشی نیست، بلکه به‌معنای شجاعت در مواجهه با چالش‌های گوناگون زندگی نیز هست.

امامعلی حبیبی را می‌توان قهرمانی چندوجهی دانست. او در طول زندگی پرفرازونشیب خود سعی کرد در کنار خدمت به مردم، روی تشک کشتی نیز افتخارآفرینی و حال مردم را خوب کند. او روی تشک کشتی، مجلس شورای ملی و قاب سینما، تصویری ماندگار از خود ثبت کرد. شاید در هر یک از این عرصه‌ها به‌اندازه میدان کشتی موفقیت به‌دست نیاورد، اما در حافظه تاریخی ملت ایران همواره همان «پلنگ مازندران» باقی ماند؛ پهلوانی که با طلای المپیک، نام ایران را در جهان بلندآوازه کرد و با زندگی پرحادثه خود، معنای تازه‌ای از قهرمانی را به‌نمایش گذاشت.

نام او نه‌تنها در تاریخ ورزش ایران، بلکه در ذهن و دل مردم جاودانه است. امامعلی حبیبی فراتر از یک قهرمان ورزشی، نمادی از امید، تلاش و جسارت ملتی است که همواره در سخت‌ترین شرایط نیز برای سربلندی خویش ایستادگی کرده است.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید