گفتی، بشنو.../درباره یک اسکرین شات از بخشی از صفحه روزنامه کیهان
در فضای سیاسی امروز، نقش اسکرین‌شات پررنگ‌تر از چیزی شده که استحقاقش را داشته باشد. کاربران فضای مجازی با اسکرین‌شات گرفتن از توئیت‌ها، پست‌ها یا پیام‌های مسئولان مملکتی و... در بزنگاهی، بسیاری از تناقض‌ها، تغییر مواضع یا حتی اشتباهات را آشکار می‌کنند.
این روزها ابزاری به دست بشر رسیده است که به یک معنا هم عکس هست و هم عکس نیست. اسکرین‌شات در نگاه اول ابزاری ساده برای ذخیره‌سازی تصویر صفحه‌نمایش بود. اما در دنیای امروز جایگاهی فراتر از یک قابلیت تکنولوژیک پیدا کرد.
این ابزار به دلیل سرعت، سادگی و قابل اعتماد بودن، به یکی از مهم‌ترین شیوه‌های مستندسازی دیجیتال در زندگی روزمره، رسانه‌ها و حتی امورات سیاسی تبدیل شده است.
اسکرین‌شات به کاربران این امکان را می‌دهد تا گفت‌وگوها، اطلاعات و اتفاقات مهم را ثبت کرده و به عنوان سندی قابل ارائه در اختیار دیگران قرار دهند. در شبکه‌های اجتماعی، این ویژگی بیشتر از همیشه اهمیت پیدا کرده است؛ جایی که حرف‌ها و محتوا به سرعت منتشر و گاهی نیز پاک می‌شوند. یک اسکرین‌شات می‌تواند مدرکی از یک وعده، اظهارنظر یا اتفاقی باشد که دیگر قابل دسترس نیست.
از طرف دیگر و در فضای سیاسی امروز، نقش اسکرین‌شات پررنگ‌تر از چیزی شده که استحقاقش را داشته باشد. کاربران فضای مجازی با اسکرین‌شات گرفتن از توئیت‌ها، پست‌ها یا پیام‌های مسئولان مملکتی و... در بزنگاهی، بسیاری از تناقض‌ها، تغییر مواضع یا حتی اشتباهات را آشکار می‌کنند.
به یک اعتبار اسکرین‌شات به ابزاری برای شفاف‌سازی و حافظه تاریخی هم بدل شده است. ذکر این نکته لازم است که استفاده از اسکرین‌شات همیشه مثبت نیست. گاهی محتوای ثبت‌شده بدون در نظر گرفتن موضع اصلی منتشر و در بسیاری موارد باعث سوءبرداشت یا حتی تشویش اذهان عمومی هم می‌شود.
یک نکته دیگر هم اینکه از آنجایی که در دنیای دیجیتال همه چیز ممکن است، امکان ویرایش تصویر و جعل ساده‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. نتیجه اینکه اسکرین‌شات در فضای امروز نوعی«سند فوری» به حساب می‌آید؛ سندی که هم می‌تواند حقیقت را آشکار کند هم می‌تواند بذر نفاق و اختلاف بکارد.
اما همه اینها را چرا نوشتم؟ واقعیت این است که روزنامه کیهان در ستون گفت و شنود مطلبی با عنوان«بخور! با تو نبودیم» منتشر کرده است. طبق یک عادت موقع خواندن مطلب توهین‌آمیز اسکرین‌شات گرفتم و برای رفقایم فرستادم. نمی‌دانم چرا این‌کار را کردم و اصلاً با این کار چه چیزی را می‌خواستم ثابت کنم. اگر بنای این داشتم که به دوستانم بگویم، کیهانی‌ها دهان باز کرده و دشنام گفته‌اند که چه حاجت به اسکرین‌شات.
سال‌های سال است که این مطبوعه هر چه دلش می‌خواهد را روی کاغذ روزنامه منتشر می‌کند. امروز و فردا و دیروز هم ندارد. سال‌های سال است که دمرو آب می‌خورد. هر روز این جریده را که ورق بزنید می‌توانید انواع و اقسام فحش، توهین، دشمنی، پشت‌هم‌اندازی و... را بخوانید.
بدی ماجرا این است که در این نوشته‌ها غالباً امثال و حکمی را مصادره به مطلوب کرده و به واسطه کلام بزرگان توهین‌شان را خواندنی می‌کنند. نمی‌خواهم در مقام دفاع از روزنامه دربیایم. اصلاً به فرض که ما عقل نداریم و دمرو آب خورده‌ایم. اتفاقاً به یک اعتبار پذیرش بی‌عقلی عین عقل است.
اما حالا که کیهان اینطور «گفت و شنود» می‌نویسد باید بگویم بعد از خواندن مطلب یاد فرازی از باب هشتم گلستان سعدی در آداب صحبت افتادم. حالا که تو گفتی، بشنو...
همه کس را عقلِ خود به کمال نماید و فرزندِ خود به جمال.
یکی یهود و مسلمان، نزاع می‌کردند
چنان که خنده گرفت از حدیثِ ایشانم
به طَیرَه گفت مسلمان: گر این قباله من
درست نیست، خدایا، یهود میرانم
یهود گفت: به تورات می‌خورم سوگند!
وگر خِلاف کنم همچو تو مسلمانم
گر از بَسیطِ زمین، عقل، مُنعَدِم گردد
به خود، گمان نبَرَد هیچ‌کس که نادانم
