رفع فیلترینگ را از کل کابینه توقع داشته باشیم

حامد بیدی، کارشناس فن‌آوری و مدیر پلتفرم کارزار در گفت‌وگو با «هم‌میهن» درباره سخنان وزیر اقتصاد درباره رفع فیلترینگ گفته فیلترینگ قطعاً مانع جدی در مسیر اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای آنلاین است. او البته معتقد است نباید فیلترینگ را محدود به یک وزارتخانه دید و یک نگاه کل‌نگرانه باعث خواهد شد کل کابینه دولت تلاش خود را معطوف به رفع مشکلات فضای مجازی کشور کند.

‌آقای همتی از لزوم رفع فیلترینگ گفته، شما این حرف را در مورد اقتصاد دیجیتال چگونه تحلیل می‌کنید؟

محدودیت‌های اینترنت که مهمترین آن فیلترینگ است و البته فقط آن نیست و اختلالات و کندی سرعت را هم شامل می‌شود، قطعاً یک مانع بزرگ و جدی در مسیر اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای آنلاین است. این محدودیت‌ها در چند سطح ضربه خود را وارد می‌کند؛ یک سطح مشکلات برای پلتفرم‌های داخلی است که فروش مستقیم و غیرمستقیم دارند و اقتصاد آنها به اینترنت وابسته است، سطح دیگر شرکت‌هایی است که اینترنتی نیستند اما حضور موثری در فضای اینترنت دارند؛ مثلاً از ابزارهای بازاریابی دیجیتال برای ارتباط با مشتریان خود استفاده می‌کنند.

تمام سطوح به زیرساخت اینترنت وابسته است و اگر این زیرساخت بهینه باشد بسیار تاثیرگذار خواهد بود. از طرف دیگر بحث کسب و کارهای کوچک، خانگی و محلی است که صدها هزار مورد از آنها در فضای شبکه‌ای مانند اینستاگرام فعالیت داشتند و خود را توسعه دادند و هزینه‌های بالایی کردند تا بتوانند مخاطبان زیادی کسب کنند اما به خاطر اتفاقی که در سال ۱۴۰۱ افتاد عملاً غرفه‌های دیجیتال آنها که همان صفحات‌شان در شبکه‌های اجتماعی بود از بین رفت و با فیلترینگ اینستاگرام چیزی شبیه به پلمب شدن سراسری کسب و کارهای خرد محلی و خانگی رخ داد.

طبیعتاً با وجود اینکه فیلتر بود با فیلترشکن دسترسی خود را پیدا کردند اما طبعاً یک ترمز جدی در روند رشد در کسب و کارهای محلی و خانگی بود بنابراین رفع فیلترینگ در این زمینه اتفاقات مثبتی را رقم خواهد زد. در بحث استفاده از ابزارها و فن‌آوری‌های روز هم محدودیت‌های زیادی داریم که با رفع فیلترینگ بسیاری از آن مشکلات حل می‌شود و می‌توانیم ارتباطات بین‌المللی موثرتر و مخاطبان بین‌المللی بیشتری را چه در بخش تجاری و چه رسانه‌ای جلب کنیم و افرادی که در کسب و کارشان بر روی محتوا متمرکز هستند، می‌توانند دامنه فعالیت خود را گسترش دهند.

رفع فیلترینگ می‌تواند یک حرکت جدی برای توسعه و رشد اقتصادی ایجاد کند اما باید به این نکته نیز توجه داشته باشیم که مانع ما تنها فیلترینگ نیست. در واقع در حوزه اقتصاد دیجیتال یک مانع بزرگ به نام تحریم را داریم که اگر آن را نادیده بگیریم به نتیجه مطلوب نخواهیم رسید؛ به عنوان مثال بسیاری از پلتفرم‌ها از سمت ما فیلتر هستند اما در صورت رفع فیلتر هم بسیاری از امکانات حرفه‌ای آنها به دلیل تحریم برای ما غیرقابل استفاده است. لازمه داشتن یک اقتصاد پویا در کشور رفع فیلترینگ و همچنین رفع رویکرد امنیتی نسبت به اینترنت است. به نظر من ریشه تفکری که به فیلترینگ می‌رسد باعث می‌شود که ما  FATF را نپذیریم و یک سیاست مشترک به این تصمیمات منجر شده که نتیجه این سیاست اشتباه انزوای بیشتر کشورمان باشد.

‌دولت جدید و به خصوص وزارت ارتباطات در این چند ماه تلاشی برای بهبود اوضاع اینترنت کرده‌اند؟

نه به هیچ‌وجه، نه در سطح زیرساخت و نه در سطح رگالیتورهای محتوایی شاهد هیچ‌گونه بهبودی نیستیم و اساساً اینگونه بهبودها نیاز به یک تغییر رویکرد جدی است. وضعیت فعلی شاید از نظر ما شهروندان دچار عوارض و مشکلات زیادی باشد اما این وضعیت نتیجه مستقیم همان تصمیماتی است که قبلاً گرفته شده و وضعیت فعلی از نظر کسانی که اینترنت را محدود کرده‌اند یک وضعیت مطلوب محسوب می‌شود؛ بنابراین برای رفع این مشکلات باید یک تغییر رویکرد جدی داشته باشیم. با رفع فیلترینگ می‌توانیم بخش عمده‌ای از اختلالات را حذف کنیم اما تاکنون تغییر ملموسی رخ نداده است.

‌فکر می‌کنم باید امیدمان را از سمت وزارت ارتباطات به سمت وزارت اقتصاد ببریم شاید آقای همتی کاری برای رفع فیلترینگ انجام دهد...

به نظر من تمرکز بر روی وزارت ارتباطات هم درست نیست، اتفاقاتی که امروز شاهد آن هستیم لزوماً نتیجه ضعف این وزارتخانه نبوده بلکه اختیارات لازم و کافی در طی سال‌های گذشته از آنها گرفته شده است و در سطح شورای عالی فضای مجازی و دیگر نهادها توزیع شده است. من فکر می‌کنم اگر توقع رویکرد داریم باید از کل کابینه دولت توقع داشته باشیم و اتفاقاً این نگاه کل‌نگرانه نسبت به فیلترینگ است که باید باعث شود عزم وزیر اقتصاد را در کنار وزیر کشور و وزیر اطلاعات و دیگر وزرایی که به این موضوع مرتبط هستند ببینیم، بنابراین تقلیل دادن این موضوع به یک وزارتخانه یک اشتباه جدی است.