رقابت اسنپ-تپسی وارد مرحله جدیدی شد
پایان عصر تکبازیگری
گروه فناوری: بالاخره گمانهزنیهایی که از چند ماه پیش شروع شده بود، رنگ واقعیت گرفت و تپسی بهشکل رسمی اعلام کرد به سوپراپلیکیشن تبدیل میشود.
چیزی شبیه به اسنپ که در یک اپلیکیشن میتوانید هم سفارش غذا بدهید، هم از سوپرمارکت خرید کنید، هم تاکسی بگیرید و.... البته فعلاً خدمات این سوپراپ به گستردگی رقیب خود نیست، اما بهنظر میرسد بهمرور زمان تپسی بتواند زنجیره ارزش خود را تکمیل کند.
سوپراپ وارد میشود
از سال گذشته که خبر رسید هلدینگ گلرنگ اُفود را راهاندازی کرده و بعدتر هم تپسی را خرید، حدس و گمانهایی شکل گرفت درباره اینکه گلرنگ میخواهد با یک سوپراپ به رقیب جدی اسنپ تبدیل شود. درستی این حرفها در جلسه تپسی با خبرنگاران که ۳۱ تیرماه برگزار شد، به تأیید رسید. اُفود، نام خود را به تپسیفود تغییر داد و بهگفته مصطفی سیدحسینی، مدیرعامل تپسی روند ریبرند اُکالا نیز شروع شده است. فعلاً تمرکز سوپراپ تپسی روی تکمیل و گسترش خدمات سفارش تاکسی، سفارش غذا، سوپرمارکت، فروشگاه و ارسال بسته است، اما بهنظر میرسد با حضور هلدینگ گلرنگ بهعنوان یک سرمایهگذار قدرتمند و با پا گرفتن این بخشها، گسترش خدمات سوپراپ در دستور کار باشد.
سیدحسینی در نشستی که با خبرنگاران برگزار شده بود، گفته بود که آنها برنامه ورود به این اکوسیستم را داشتهاند، اما برای اینکه میانبر بزنند و سریعتر بتوانند اهداف خود را در اکوسیستم دنبال کنند، به کسبوکاری چون تپسی نیاز داشتند که شبکهای گسترده از کاربران داشت. بهنظر میرسد سرمایهگذاری این هلدینگ صنعتی به شیوههای گوناگون در تپسی، الوپیک، افود، دارتیل، شب، فیلمنت و... تکههای پازلی هستند که قرار است بهمرور زمان یک کسبوکار قدرتمند را شکل دهند.
سیدحسینی درباره ورود گلرنگ به این حوزه گفته بود: «پشتیبانی در تأمین، عملیات و تقاضا بخشهایی بود که با جدیت آنها را پیگیری کردیم. سرمایهگذاری در زیرساختها، لجستیک و خرید تپسی و الوپیک نیز در همین راستا بود و زنجیره ارزشمان را تکمیل میکرد.» او البته تپسی را دارای ویژگیهای خاصی مثل تیم متخصص و قوی، هوش مصنوعی مقیاسپذیر و زیرساخت فنی و مناسب دانسته بود که به گلرنگ برای دستیابی به اهدافش در اکوسیستم نوآوری کمک میکرد.
سیدحسینی هدف از رونمایی از هویت جدید گروه تپسی را ایجاد همافزایی و دستیابی به مجموعه یکپارچهای از کسبوکارهایی عنوان کرده بود که گلرنگ طی سالهای اخیر روی آنها سرمایهگذاری کرده است. درواقع او یکپارچهسازی کسبوکارهای پلتفرمی زیر چتری واحد را در رسیدن هرچه سریعتر گروه به اهدافش در بازار این کسبوکارها مؤثر دانسته بود.
او در این جلسه چشمانداز گلرنگ برای حضورش در اکوسیستم دیجیتال را تا سال ۱۴۱۰ دستیابی به چهار هدف؛ «استفاده از فرصتهای موجود در حوزه اقتصاد دیجیتال»، «رساندن سهم درآمدی گروه گلرنگ از اقتصاد دیجیتال به یکپنجم کل درآمد گروه»، «افزایش قدرت انتخاب کاربران» و «افزایش کیفیت ارائه خدمات با ایجاد رقابت» عنوان کرده بود.
رقیب تا پایان تابستان به تهران میآید
به گفته سیدحسینی، بهزودی شاهد تغییر برند «اُفود» به تپسیفود هستیم. کسبوکاری که هرچند فعالیت خود را قرار است از شهر مشهد آغاز کند، اما تا پایان تابستان پایش به تهران هم باز میشود. «دارتیل» هم قرار است خیلی زود و پس از انجام تغییراتی با تبدیلشدن به تپسیشاپ، نقش خود را در تکمیل زنجیره ارزش سوپراپ تپسی ایفا کند. در ابتدا قرار است سرویسهای سفارش غذا و فروشگاه در دسترس بخشی از کاربران قرار گیرند و اُکالا نیز پس از آن ریبرند شده و به این مجموعه افزوده میشود. هرچند به گفته سیدحسینی، اُکالا در حال حاضر لیدر بازار سوپرمارکت است و بهدلیل حساسیت در مورد این برند و سهمی که از بازار دارد، روند تغییر برند آن در نیمه دوم سال روی خواهد داد.
مدیرعامل تپسی با اعتراف به اینکه بهجز بخش سوپرمارکت، در سایر بخشها سهم قابلتوجهی ندارند، مسیر رشد و توسعه را دشوار دانسته و درباره رقابت دارتیل و دیجیکالا گفته بود: «در ابتدا بیزینسمدل دارتیل شبیه دیجیکالا بود، اما در حال حاضر تمرکز تپسیشاپ را روی تحویل سریع سفارشها از طریق تأمینکنندگان محلی گذاشتهایم تا ظرف دو ساعت سفارش را تحویل دهیم.» او درباره عملکرد گذشته دارتیل که انتقادهایی را به همراه داشت، گفته بود که سال گذشته را صرف آزمون و خطا کردهاند تا بتوانند به مدلی بهینه و درست برای دارتیل دست یابند و نمیتوان عملکرد این کسبوکار در این دوره را ملاک موفقیت یا عدمموفقیت آن قرار داد.
او در ادامه به مسیر رشدی که تپسی در پیشرو دارد اشاره کرده و گفته بود، برای دستیابی به سهم ۳۰درصدی از سفارش تاکسی اینترنتی، برنامههایی دارند. همچنین در پاسخ به پرسش خبرنگاران در مورد سهم بازارشان در حال حاضر گفته بود: «وقتی دادههای اسنپ را با دادههای خود مقایسه میکنیم، متوجه میشویم که دادهها هماهنگی چندانی با دادههای ما ندارند. قویاً میگویم عدد ۸ درصد درمورد سهم بازار تپسی درست نیست. ما میدانیم تعداد سفرهایمان در سهماهه اول امسال دوبرابر شده است. برای ما شفاف است که این عدد را از این بازار و از رقیب گرفتهایم، اما کماکان سهم عزیزان درحال رشد است و این مقداری برای ما هم عجیب است.»
تمرکز بر لجستیک
بسیاری حضور قدرتمند اسنپفود و کنار زدن رقیبانی چون چیلیوری و ریحون را مرهون قدرت لجستیکی اسنپ میدانند. در سوپراپ تپسی نیز قرار است از ظرفیتهای موتوپیک تپسی، الوپیک و زپ اکسپرس استفاده شود تا سفارشهای مشتریان در بخشهای فروشگاه، سوپرمارکت و غذا به دستشان برسد. درواقع بهنظر میرسد گروه گلرنگ نیز پیشتر به این نتیجه رسیده که چنانچه لجستیک را در دل مجموعه خود و بهشکل یکپارچه نداشته باشد، این عامل میتواند به پاشنه آشیل سایر کسبوکارهایش تبدیل شود. حتی بیشتر از آن، شاید این سوپراپ بتواند با ساماندهی لجستیک قدرتمند، روی این ویژگی بهعنوان نقطه قوتش تکیه کند. چنانکه در مورد اُکالا نیز این اتفاق افتاده است. مدیرعامل تپسی در پاسخ به این سؤال که آیا حمل رایگان اُکالا در قسمت لجستیک یک رویکرد گذراست یا گزینهای دائمی، توضیح داد: «ما در برههای از زمان سهم بازار اُکالا را از دست دادیم و برای بازگرداندن کاربران به سمت خودمان تصمیم گرفتیم در خریدهای پرتکرار با حمل رایگان، وفاداری کاربر به پلتفرم را افزایش دهیم و با این خدمت در بازار رشد خوبی داشتیم. در ادامه نیز تا جایی که حمل رایگان، بهترین گزینه برای رشد در بازار و افزایش وفاداری کاربران باشد، از آن استفاده میکنیم.»
هرچند تجربههای جهانی نشان میدهند گزینه ارسال سریع و رایگان برای کسبوکارها گران تمام میشود، اما در عین حال میتواند به افزایش وفاداری کاربران کمک کند. باید دید تا چه زمانی استفاده از این گزینه برای سوپراپ بهینه خواهد بود.
وضعیت شب، تارا، فیلمنت و امنیت!
با وجود اینکه گمان میشد سهامداری گلرنگ در اپلیکیشن «شب» سبب شود تا احتمالاً «تپسیتریپ» هم در سوپراپ تپسی قرار بگیرد، اما سیدحسینی در این نشست اعلام کرد که در این اپ، سهم ۲۵درصدی دارند و تصمیمگیرنده اصلی نیستند. بر این اساس، طبیعتاً همکاریهایی میان سوپراپ تپسی و شب رخ خواهد داد، اما بهنظر نمیرسد فعلاً شاهد پیوستن شب به سوپراپ باشیم. سیدحسینی وضعیت سرمایهگذاری در فیلمنت را نیز مشابه شب خواند و درباره نقش تارا که کسبوکار لندتکی گروه گلرنگ است، گفت که قرار نیست تارا در گروه تپسی، نقش اسنپپی در گروه اسنپ را ایفا کند. او در این باره توضیح داد: «تأمین مالی سرویس اعتباری تپسی را تارا انجام میدهد، اما بنا نیست نقش اسنپپی را بازی کند. البته ما قصد ورود به حوزه اعتباری و مالی را نداریم و تلاش میکنیم از خدمات دیگر کسبوکارهای تخصصی این حوزه و سرویسهایی که تارا توسعه میدهد، استفاده کنیم.»
حملههای سایبری به کسبوکارها طی یکی، دو سال اخیر خبرساز بوده و اتفاقاً تپسی نیز از این حملهها بینصیب نمانده، ولی سیدحسینی میگوید، گلرنگ از ابتدا دغدغه امنیت را داشته و تپسی برای ارتقای سطح امنیتی به منابع مالی جهت تأمین زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری نیاز داشته که با سرمایهگذاری مناسب این نیاز مرتفع شده است. آنها برای ادامه راه نیز همچنان این موضوع را در اولویت قرار میدهند، زیرا با تبدیلشدن تپسی به سوپراپ، خسارت ناشی از حملات سایبری به این کسبوکار و کاربران آن شدیدتر خواهد بود و باید از آن پیشگیری کرد. او ادامه داد: «حدود دو هفته پیش با سرمایهگذاری مناسب موفق شدیم گواهی ISMS دریافت کنیم و هنوز هم جزو اولویتهای ماست و بهصورت هفتگی مسیر بهبود و رشد در حوزه امنیت را بررسی میکنیم.»
مسئله قراردادهای انحصاری
عدهای معتقدند موفقیت اسنپفود و حذفشدن رقیبانش تنها به لجستیک قدرتمند اسنپ وابسته نبود، بلکه بستن قراردادهای انحصاری با رستورانها سبب شده بود رقبا نتوانند بازار تأمینکنندگان خود را گسترش دهند. سیدحسینی نیز در این جلسه توضیح داد که دو هفته از آغاز جذب وندور در تهران میگذرد و با سختیهایی که قراردادهای اینچنینی برایشان ایجاد کرده، آشنا هستند. مدیرعامل تپسی با تأکید بر اینکه اگر از ابتدا رقابت بهدرستی شکل میگرفت، این بازار شکل انحصاری به خود نداشت، گفته بود که از همه ظرفیتهای موجود و امکانات قانونیشان برای مقابله با این قراردادها استفاده خواهند کرد تا موانع را از سر راه خود بردارند.
او قراردادهای خاص رقیب با رستورانها که برای ورود پلتفرم دوم محدودیت ایجاد میکند، چالش جدی تپسیفود دانسته و گفته بود: «راهکارهایی پیش روی رستورانها میگذاریم تا ریسکشان را کم کنیم و اگر جایی فرصتی وجود داشته باشد که موانع رقابت را برداریم، این کار را میکنیم.»
باید منتظر ماند و دید رقابت تپسی-اسنپ که از گذشته وجود داشته، با بزرگتر شدن تپسی و تبدیل شدنش به سوپراپ، وارد چه مرحلهای خواهد شد.
