| کد مطلب: ۳۵۳۸

یک بار دیگر بهشت‌آباد

یک بار دیگر بهشت‌آباد

گزارش هم‌میهن از احتمال آغاز به‌کار دوباره پروژه انتقادبرانگیز انتقال آب از سرچشمه‌های کارون وزارت نیرو: درباره پروژه بهشت‌آباد، با سازمان حفاظت محیط‌زیست همکا

گزارش هم‌میهن از احتمال آغاز به‌کار دوباره پروژه انتقادبرانگیز انتقال آب از سرچشمه‌های کارون

وزارت نیرو: درباره پروژه بهشت‌آباد، با سازمان حفاظت محیط‌زیست همکاری داشته‌ایم

توضیح: انتقال آب زاینده‌رود از سرچشمه‌اش، سال‌هاست که مورد بحث زیادی است و حالا خبر رسیده است که دیوان عدالت اداری دستور توقف پروژه بهشت‌آباد را که قرار بود از استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری، آب را به اصفهان، یزد و کرمان برسد، لغو کرده است.
هم‌میهن قصد دارد در گزارش‌هایی ابعاد این پروژه بزرگ و بحث‌برانگیز را بررسی کند. این نخستین گزارش در این باره است؛ گزارشی در گفت‌وگو با کارشناسان محیط زیست و مسئولانی که مخالف اجرای این پروژه‌اند. در گزارش‌های بعدی به نظرات موافقان اجرای این پروژه خواهیم پرداخت.

منصوره محمدی

خبرنگار اجتماعی

دیوان عدالت اداری دستور توقف پروژه بهشت‌آباد را لغو کرد. خبری که یک‌بار دیگر نگرانی‌ها را برای مردم دو استان خوزستان و چهارمحال‌وبختیاری تشدید کرد و به سه استان اصفهان، یزد و کرمان قوت‌قلب داد.
وکیل حقابه‌داران زاینده‌رود با اعلام این خبر گفته: «مطابق با رأی هیئت‌عمومی دیوان عدالت اداری، دستور توقف پروژه بهشت‌آباد ازسوی رئیس وقت سازمان حفاظت محیط‌زیست، متضمن وضع قاعده الزام‌آور نیست و ازاین‌رو دولت باید ادامه پروژه انتقال آب بهشت‌آباد را در دستور کار قرار دهد.» مزروعی معتقد است، سازمان محیط‌زیست نمی‌تواند مصوبه هیئت‌دولت را لغو کند و باتوجه به عملیات اجرایی سنگین آن، خسارات هنگفتی به بیت‌المال، حقابه‌داران و مردم اصفهان وارد می‌شود. اشاره او به نامه محرمانه عیسی کلانتری به رئیس‌جمهوری در فروردین‌ماه پارسال است که در آن با پنج‌دلیل اصلی، با انتقال آب از سرشاخه‌های کارون در پروژه بهشت‌آباد مخالفت کرد. در این نامه آمده بود، باتوجه به تجریبات کشور ازجمله طرح انتقال تونل کوهرنگ ۳، حفر تونل انتقال آب علاوه بر تخریب محیط‌زیست، سبب خشک شدن و کاهش شدید جدی چشمه‌های پیرامونی، نارضایتی گسترده ساکنین روستاها و مردم ساکن در محدوده تونل و مهاجرت آنها شده است. گزارش ارزیابی زیست‌محیطی مشاور کارفرما، فاقد جنبه علمی بوده و صرفا توجیهی و فاقد راهکارهای فنی مناسب برای رفع چالش‌های مورد تاکید کمیته ارزیابی است.
اما انتشار این خبر از همان ابتدا با واکنش تند نماینده شهرکرد در مجلس روبه‌رو شد. احمد راستینه دراین‌باره گفت، دیوان عدالت اداری وجاهت قانونی برای صدور مجدد حکم اجرای پروژه بهشت‌آباد را ندارد و این موضوع اصولا در سطح دیوان نیست. او تاکید کرد، طرح این مباحث، محلی از اعراب ندارد و با جدیت در وزارت نیرو، دولت همچنین مجمع نمایندگان استان، دنبال می‌شده و می‌شود.
وزارت نیرو و شرکت مدیریت منابع آب ایران اما حرف خودشان را دارند. بهیه جعفری، معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران در گفت‌و‌گو با هم‌میهن، جزئیاتی از روند تصویب این پروژه در شورای عالی آب می‌دهد: «پروژه انتقال آب بهشت‌آباد به‌عنوان یک پروژه انتقال بین‌حوضه‌ای آب، براساس مصوبات هشتمین جلسه شورای‌عالی آب، مبنی بر طرح این‌گونه پروژه‌ها در شورای‌عالی آب، در جلسات مختلف این شورا (دهم، سیزدهم و چهلم) مطرح و تصمیمات لازم درباره آن اتخاذ شده است. همچنین در جلسه شورای هماهنگی مدیریت حوضه آبریز زاینده‌رود، با حضور ذی‌مدخلان و ذی‌نفعان ازجمله استانداران استان‌های ذی‌ربط مطرح و درباره آن تصمیم‌گیری شده است. به‌هر‌حال شورای‌عالی آب، بالاترین مرجع هماهنگی سیاست‌گذاری در بخش تامین، توزیع و مصرف آب است و تصمیمات مربوط، در بالاترین سطح اتخاذ می‌شود و باید عملیاتی شود.»
جعفری می‌گوید، باتوجه به شرایط اقلیمی کشور، توزیع ناهمگون بارش در سطح‌کشور و ازطرفی وظیفه دولت در تامین آب‌شرب، انتقال بین‌حوضه‌ای نیز یکی از گزینه‌هاست که البته صرفا برای تامین آب‌شرب اولویت خواهد داشت: «با استقرار بیش از 46درصد جمعیت کشور در فلات مرکزی و ازطرفی کمبود آب در این مناطق، باید برای تامین مطمئن آب‌شرب برنامه‌ریزی داشته باشیم، راهکارها مشخص باشد و انجام پروژه‌های موردنظر با حداقل اثرات زیست‌محیطی انجام شود تا حقوق نسل‌آینده حفظ شده و ازطرفی توسعه پایدار در کشور نهادینه شود.»
او در واکنش به اینکه محیط‌زیست معتقد است، وزارت نیرو فقط به موضوع انتقال آب توجه می‌کند و خسارات محیط‌زیستی برایش مطرح نیست، می‌گوید: «اینگونه نبوده و رعایت مسائل زیست‌محیطی باید برای همه حائزاهمیت باشد. به‌هرحال آب یکی از زیرساخت‌های توسعه است و همان‌گونه که قبلا هم اشاره شد، وزارت‌نیرو تلاش دارد تا تامین پایدار آب برای مصارف مختلف، با حداقل اثرات زیست‌محیطی باشد. درخصوص پروژه‌های انتقال بین‌حوضه‌ای نیز براساس مقررات موجود، اخذ مجوز زیست‌محیطی از سازمان حفاظت محیط‌زیست ضروری است و در همین ارتباط گزارش ارزیابی زیست‌محیطی طرح مورداشاره هم به سازمان ارسال شده و رفت‌وبرگشت‌هایی داشته است.»
معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران می‌گوید، البته این موضوع نه‌تنها برای این پروژه، بلکه برای سایر طرح‌های مشمول مجوز ارزیابی زیست‌محیطی نیز انجام می‌شود: «به‌هرحال دغدغه وزارت نیرو تامین پایدار آب است اما این امر به‌معنای رعایت نکردن سایر ملاحظات ازجمله محیط‌زیست نبوده و درباره پروژه‌های مشمول ارزیابی زیست‌محیطی نیز همواره همکاری نزدیکی با سازمان حفاظت محیط‌زیست وجود داشته و دارد.» او در واکنش به اینکه یکی از دلایل مخالفت‌ها، انتقال آب برای مصارف کشاورزی و صنعتی است، می‌گوید: «باید توجه داشت که در چهل‌وسومین جلسه شورای‌عالی آب نیز که در دولت سیزدهم برگزار شده است، تاکید شده، اجراي طرح‌هاي انتقال بين‌حوضه‌اي آب با رعايت نیازهای زيست‌محيطي و دريافت مجوز ارزيابي اثرات زيست‌محيطي، صرفا براي تامين آب‌شرب مجاز است. درباره طرح بهشت‌آباد نیز براساس مصوبات مورد اشاره، اینکه اجرای طرح برای چه منظوری است (شرب)، شفاف است و قطعا براساس همین مستندات و مصوبات عمل خواهد شد.»

در پروژه بهشت‌آباد چه گذشت؟

پروژه بهشت‌آباد، پروژه انتقال آب از سرشاخه‌های کارون به کویر مرکزی ایران است. مطالعات فاز شناخت این پروژه در سال۸۱ آغاز، در سال ۸۳ به‌پایان رسید و در سال ۸۴ از مجلس کد اجرایی دریافت کرد. براساس این مطالعات، احداث سد مخزنی بهشت‌آباد با ظرفیت 5/1میلیارد مترمکعب در پایین‌دست، محل تلاقی دو رودخانه کوهرنگ و بهشت‌آباد و احداث یک تونل ۶۵کیلومتری به‌صورت مستقیم که ورودی آن در نزدیکی محل سد بهشت‌آباد و خروجی آن حوالی شهر باغ بهادران از توابع استان اصفهان است، نهایی شد. درمجموع سد و تونل بهشت‌آباد قرار است۵۸۰میلیون متر مکعب آب را به فلات مرکزی ایران انتقال دهد که در صورت اجرا، مجوز انتقال ۲۵۰میلیون مترمکعب آب در سال به اصفهان، ۱۵۰میلیون مترمکعب آب به یزد و ۱۸۰میلیون مترمکعب به کرمان را خواهد داشت و استان چهارمحال‌وبختیاری نیز مقداری از طرح برداشت می‌کند.
این پروژه در سال ۸۶ ازسوی سازمان حفاظت محیط‌زیست، در سال ۸۷ ازسوی مرکز پژوهش‌های مجلس، در سال ۸۹ ازسوی دفتر فنی آب وزارت نیرو و در سال ۹۰ ازسوی سازمان بازرسی کل‌کشور، با مخالفت‌های جدی روبه‌رو شد.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، به چند نکته مهم اشاره شده بود، نخست آنکه در سال‌های بررسی، تعداد سال‌های خشک در حوضه کارون بیشتر از سال‌های‌تر بود. ازسویی این طرح، روی کیفیت آب پایین‌دست، تولید انرژی برق آبی، عملکرد محصول و شرایط زیست‌محیطی اثرگذار است.
گزارش شرکت مشاور طرح بهشت‌آباد هم مهم بود؛ آنها منابع و مصارف آب را برای حوضه مبدأ در خوزستان برمبنای سال ۷۳ و برای مقصد در اصفهان، برمبنای آمار به‌هنگام لحاظ کرده بودند؛ درواقع آمار مبدأ را دست‌بالا و آمار مقصد را دست‌پایین گرفته بودند. همچنین طراحان طرح انتقال بین حوضه‌ای در این ناحیه، بدون توجه کامل به آثار این طرح در پایین‌دست، طرح پیشنهادی را فقط براساس نیاز مقصد مورد مطالعه قرار دادند.
بااین‌حال بدون توجه به ایرادات فاحش وارده بر این پروژه، درنهایت کلنگ آن در سال ۱۳۹۰ و زمان تصدی‌گری مجید نامجو در وزارت نیرو زده شد. اما در سال ۹۳ و ازسوی شورای‌عالی آب و وزارت نیرو اعلام شد، روند اجرای پروژه متوقف شده است. توقفی که رسانه‌ها از آن با عنوان «دروغ بزرگ» یاد کردند چراکه حمید چیت‌چیان، وزیر وقت نیرو گفته بود، این پروژه مطلقا اجرا نمی‌شود اما چندماه بعد، عیسی بزرگ‌زاده، معاون شرکت آب نیرو اعلام کرد، واقعیت این پروژه این است که به‌شکل تونل بلند اجرا نمی‌شود و به‌جای آن از ترکیب خط‌لوله و اتصال‌کوتاه استفاده می‌شود. همچنین گفته می‌شد، عملیات اجرایی در چرمهین اصفهان ادامه دارد. در هر صورت این پروژه تا سال ۹۹ متوقف ماند و دراین‌سال، باردیگر عملیات اجرایی آن دوباره ازسر گرفته شد. مخالفت‌ها باردیگر گسترش یافت و تجمعات اعتراضی در چهارمحال‌وبختیاری شکل گرفت و ادامه اعتراضات مجددا فعالیت‌ها را متوقف کرد.

چرا «بهشت‌آباد» جهنم است؟

انتقال آب بین‌حوضه‌ای، نحوه انتقال آب ازطریق تونل یا لوله، میزان آب انتقال‌یافته، اثرات محیط‌زیستی بر مبدأ انتقال طرح، نادیده گرفتن اثرات منفی این انتقال در مبدأ، تاثیر تغییرات اقلیمی و انتقال آب برای مصارف صنعتی و کشاورزی، موارد بسیار مهمی‌اند که در سال‌‎های تصویب و آغاز عملیاتی اجرایی پروژه بهشت‌آباد، انتقادهای زیادی به آنها شده است؛ انتقادهایی که به‌گفته بسیاری از کارشناسان محیط‌زیست، نخستین ریشه‌های آن را می‌توان در نداشتن ارزیابی اثرات زیست‌محیطی جست‌وجو کرد. ریشه‌هایی که به‌تدریج و با آغاز عملیات اجرایی پروژه، دامنه‌های نفوذ تخریب‌های حاصل از اجرای پروژه را هرچه بیشتر مطرح کرد. تخریب منطقه حفاظت‌شده و ذخیره‌گاه زیست‌کره تنگ صیاد، به زیر آب رفتن پنج‌شهر و روستا و دوهزار هکتار باغ و زمین زراعی، کاهش دبی رودخانه کارون، فرونشست زمین به‌دلیل کاهش سطح ایستابی آب، آسیب جدی به منابع آب‌های زیرزمینی، خشک شدن زمین‌های زراعی در خوزستان و چهارمحال‌وبختیاری ازجمله دلایل مهم محیط‌زیستی مطرح‌شده در مخالفت با این پروژه است. کوچ اجباری ساکنین شهرها و روستاها، در خطر قرار گرفتن معیشت مردم و آسیب‌های روانی ناشی از مهاجرت اجباری ازجمله دلایل اجتماعی مخاطره‌آمیز بودن این پروژه مطرح شده که بخشی از نمود آن‌ را در تجمعات متعدد سال‌های اخیر در استان چهارمحال‌وبختیاری در اعتراض به اجرای این طرح مشاهده کردیم؛ چراکه مردم زندگی خود را در پروژه بهشت‌آباد، ازدست‌رفته تلقی می‌کنند.

ایران دنبال توسعه طرح‌های منسوخ

انتقال آب بین‌حوضه‌ای، زیربنایی‌ترین انتقادی است که به این پروژه مطرح است. در شرایطی که انتقال آب بین‌حوضه‌ای در کشورهای جهان منسوخ شده، اما در ایران به‌اجرای آن اصرار دارند. براساس پژوهش‌ها، اوج طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای در جهان، در قرن ۱۹ بوده که بیشتر آن برای تامین آب‌شرب اجرا می‌شد اما در ایران این پروژه‌ها برای تامین آب مصارف کشاورزی و صنعتی بوده؛ نکته مهمی که در پروژه بهشت‌آباد محل انتقاد بسیاری از کارشناسان آب و محیط‌زیست بوده است.
مجید مخدوم، عضو شورای‌عالی حفاظت محیط‌زیست کشور در گفت‌وگو با هم‌میهن، با تاکید بر اینکه اجرای این پروژه خطرناک و برهم‌زننده نظم طبیعت است، می‌گوید پروژه‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای، بودجه‌های ما را هدر می‌دهد: «در جهان این‌دست پروژه‌ها را رها کرده‌اند. چین، ژاپن و آمریکا که زمانی بزرگان پروژه‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای بودند هم، این‌طرح‌ها را رها کردند و دنبال راهکارهای دیگر رفته‌اند؛ چراکه انتقال آب، یک‌کار خطرناک محیط‌زیستی است.»
مجتبی شوریان، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی هم در گفت‌و‌گو با هم‌میهن درباره انتقال آب بین‌حوضه‌ای می‌گوید، در کشورهای توسعه‌یافته طرح‌های انتقال آب بین‌حوضه‌ای دیگر به‌هیچ‌وجه دنبال نمی‌شود: «چراکه با اصول توسعه‌پایدار، سازگار نیست و فقط مسکن‌موقتی است که در مدت محدودی نیازهای آبی مقصد را تا حدی تامین و تنش‌های آبی را کاهش می‌دهد اما با افزایش عرضه آب، نیازها در مقصد افزایش پیدا خواهد کرد، دوباره کمبود آب قوت می‌گیرد و مجددا باید دنبال منابع‌آبی جدید برای کاهش کمبودهای جدید بود.» او تاکید دارد، پروژه انتقال آب بهشت‌آباد به‌هیچ‌وجه پروژه‌ای در چارچوب‌های توسعه‌پایدار تلقی نمی‌شود و در درازمدت تامین‌کننده منافع حوضه آبریز مقصد نیست. در مبدأ نیز به‌دلیل کاهش منابع آب در مبدأ، کمبود آب و تنش‌های آبی را به‌وجود خواهد آورد که تنش‌های اجتماعی را نیز در پی دارد که در این پروژه نیز شاهد مسائل اجتماعی در استان چهارمحال‌وبختیاری و اصفهان هستیم. استادیار دانشکده عمران، آب و محیط‌زیست دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به دلایل پیگیری این طرح‌ها به‌رغم مخالفت‌ها می‌گوید: «دلیل پیگیری این طرح‌ها هم مسائل سیاسی است که هم نمایندگان مجلس دنبال آن هستند، هم شرکت‌های عمرانی که در این پروژه‌ها مشارکت می‌کنند؛ چراکه منافع اقتصادی بسیاری دارد. به‌دلیل رشد بی‌رویه و منافی با اصول آمایش سرزمین در استان اصفهان و صنایع آب‌بری که در کویر مرکزی ایران احداث شده، چندسالی است با کمبود شدید منابع‌آبی مواجه است و برای تامین این منابع، چشم به حوضه‌های مجاور دارد.»
شوریان معتقد است، باید راهکارهای جایگزین را به‌جای انتقال آب بین‌حوضه‌ای پیشنهاد داد: «مدیریت مصرف آب، بهترین و موثرترین راهکار برای حل‌مسئله کمبود آب در یک حوضه به‌ویژه در بخش کشاورزی است. به‌گونه‌ای که مصارف کشاورزی، الگوی کشت و راندمان و بازده و بهره‌وری آب باید تصحیح شود چراکه به‌هیچ‌وجه با تنش آبی که در حوضه زاینده‌رود حاکم است، سازگار نیست. در چنین شرایطی که با بحران کم‌آبی روبه‌رو هستیم، هنوز هم در بخش‌هایی از زاینده‌رود برنج کاشته می‌شود. درحالی‌که این استان باید به‌سمت الگوی کشت کم آب‌بر در سال‌های اخیر حرکت می‌کرد. در بخش صنعت و کشاورزی بازچرخانی آب نیز راهکار دوم موثر برای مدیریت کمبود آب به‌صورت پایدار است که باید در استان‌های مختلف کشور مورد استفاده قرار گیرد و تنش‌های ناشی از کمبود آب را به این صورت مدیریت کرد.»

ارزیابی اثرات پروژه روی میز بررسی

نداشتن ارزیابی اثرات محیط‌زیستی پیش از اجرای پروژه‌ای در این ابعاد ملی، ایراد اساسی دیگر وارد بر این پروژه است. عیسی کلانتری، رئیس پیشین سازمان محیط‌زیست در مصاحبه‌ای درباره پروژه بهشت‌آباد در سال ۹۹ گفته بود، از حدود ۵۵کیلومتر تونل، ۳۰۰متر آن حفر شده اما تا شرایط ما را نپذیرند، اجازه کار به آنها نخواهیم داد. هم‌اکنون نیز مراحل‌پایانی ارزیابی اثرات محیط‌زیستی پروژه اجرا شده و به‌زودی ارائه خواهد شد. درنهایت مسعود تجریشی، معاون وقت محیط‌زیست انسانی سازمان محیط‌زیست در نامه‌ای به تاریخ ۳۰خردادماه ۱۴۰۰ به استاندار چهارمحال‌وبختیاری اعلام کرد، سازمان محیط‌زیست با احداث تونل بلند بهشت‌آباد مخالفت کرده و مقرر شده طرح انتقال آب ازطریق لوله، مورد بازنگری قرار گرفته و گزارش اصلاح‌شده ارزیابی مربوطه برای بررسی به این سازمان ارسال شود.
محسن حبیبی، معاون محیط طبیعی محیط‌زیست چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با هم‌میهن می‌گوید، ارزیابی اثرات محیط‌زیستی این پروژه درنهایت تایید نشد: «این ارزیابی با محوریت احداث تونل‌بلند بود، اما باتوجه به تاثیر منفی تونل‌بلند روی منابع آب زیرزمینی، مجوزی ازسوی سازمان محیط‌زیست برای اجرای تونل صادر نشد. بعد از این گزینه، انتقال آب از خرسان به اصفهان و یزد مطرح است که گزارش ارزیابی اثرات آن ارائه شده و در دفتر ارزیابی سازمان محیط‌زیست در دست بررسی است.»
او در واکنش به اینکه سازمان محیط‌زیست با انتقال ازطریق تونل مخالف بوده و پیشنهاد ارزیابی اثرات انتقال با لوله را مطرح کرده بود، می‌گوید: «ارزیابی اثرات با احداث لوله ازسوی وزارت نیرو ارائه نشده است. برداشت ما این است که وزارت نیرو موافق انتقال آب با لوله نیست و سازمان محیط‌زیست هم موافق انتقال آب با تونل! سازمان می‌گوید، تجربه تلخ انتقال آب با تونل را در بهشت‌آباد تکرار نمی‌کنیم، اما ظاهرا برای وزارت نیرو تامین آب در اولویت است و مسائل محیط‌زیستی و اکوسیستم‌ها اولویت ندارند. اما باید حفظ و پایداری سرزمین را نیز در نظر بگیریم.»

تهدید خوزستان؛ تهدید کل ایران

بیشترین انتقادها به این پروژه ازسوی مردم چهارمحال‌وبختیاری و خوزستان مطرح است. آنها معتقدند، طرح‌های انتقال‌آب نباید بدون مجوز اجرا شود و پروژه بهشت‌آباد را مساوی با مرگ استان چهارمحال‌وبختیاری و استان خوزستان می‌دانند. آنها اعتراضات خود را بارها با برگزاری تجمعاتی از سال ۹۳ تاکنون به‌گوش مردم و مسئولان رسانده‌اند. قدرت الله حمزه شلمزاری، نماینده اردل و فارسان در مجلس در گفت‌وگو با هم‌میهن درباره رأی اخیر دیوان عدالت‌اداری درباره پروژه بهشت‌آباد می‌گوید: «نظر ما، نظر مردم است. آنها مخالف این پروژه هستند و از ما به‌عنوان نماینده خود می‌خواهند، پروژه‌ای که آسیب‌های زیادی به مردم می‌رساند را پیگیری کنیم. ما با انتقال آب‌های اضافی استان مخالف نیستیم، اما اینکه تونل بزنند و زندگی مردم را دچار مشکل کنند، مخالفیم. نمی‌شود جایی را برای آبادی جای‌دیگری خراب کرد. کارشناسان می‌گویند، با احداث این تونل، شش‌شهرستان با بی‌آبی، نه کم‌آبی روبه‌رو خواهند شد و ما با آن مخالفیم.» سعید سعیدپور، دبیر بنیاد گندم‌کاران استان خوزستان هم در گفت‌وگو با هم‌میهن درباره این رأی به عواقب اجرای‌پروژه در خوزستان ورود می‌کند و می‌گوید: «این پروژه چه در مسیر اجرا که قرار بر حفر تونل است، چه در اصفهان و چه در رودخانه کارون، عواقب قطعی در پی دارد. انتقال آب برای کشاورزی در هیچ‌کجای دنیا پذیرفته نیست؛ مگر اینکه برای تامین آب‌شرب باشد. اما در استان اصفهان همین‌حالا نیز برنج‌کاری می‌شود. در هیچ‌کجای دنیا سراغ ندارید، جایی که میزان بارندگی سالانه آن کمتر از ۲۰۰میلی‌متر باشد، در آن برنج بکارند!» او به نیاز اصفهان برای تامین آب پروژه‌های آب‌بری همچون صنایع فولاد، ذوب‌آهن و سیمان نیز اشاره می‌کند: «اینها تصمیمات سیاسی بوده است. از سال ۸۶ تا سال ۹۰، چهار ارگان (محیط‌زیست، مرکز پژوهش‌های مجلس، دفتر فنی وزارت نیرو و سازمان بازرسی)، با این پروژه مخالفت کردند و باز هم قرار است این پروژه جلو برود. حفر تونل در مسیری که لایه‌های آهکی در آن وجود دارد و ۴۰ گسل در مسیر آن پیدا شده، چه توجیه اقتصادی‌ای دارد؟ اینها تاثیرات قطعی پروژه است که وزارت نیرو هم آن‌را منتشر کرده، اما قرار است ادامه پیدا کند! چه دلیلی دارد در کویر، برنج تولید کنیم درحالی‌که می‌توانیم محصولات گلخانه‌ای و سازگار با الگوی‌کشت داشته باشیم؟»
او با بیان اینکه انتقال آب منابع‌معدنی و نمکی موجود در مسیر، باعث شورشدن آب می‌شود، می‌گوید: «میزان شوری آب کارون در پایین‌دست، اکنون به ۱۶هزار میکروموس رسیده که مقداری از شوری آب‌دریا کمتر است. برای مقایسه در نظر بگیرید که حد آستانه خسارت گندم چهارهزار میکروموس است و هیچ محصول زراعی‌ای در این شرایط نمی‌تواند تاب بیاورد. با این شوری، تا 10سال آینده ما زمین زراعی در خوزستان نخواهیم داشت.»
سعیدپور مشکل دیگری که با اجرای این پروژه در خوزستان ایجاد خواهد شد را تامین برق می‌داند و می‌گوید، خوزستان برق بخش عظیمی از کشور را تامین می‌کند و با این روند در تامین‌برق مشکل خواهیم داشت. بدون‌شک با اجرای این پروژه، منابع این استان تا ۶-۵سال دیگر محدود و از دسترس خارج خواهد شد.

حقابه زاینده‌رود را می‌خواهیم

در مقابل اما اصفهانی‌ها تقسیم آب زاینده‌رود و خشکی آن‌را دلیل قانع‌کننده‌ای برای دریافت آب از بهشت‌آباد می‌دانند. اصفهانی‌ها معتقدند، در این سال‌ها با این حساب که باید آبی از بهشت‌آباد بیاید، آب‌های زاینده‌رود تقسیم شد و حالا دلیل خشکیدن زاینده‌رود این است که مصارف آب، پیش از تامین‌منابع انجام شده و این بدهی دولت است که باید به زاینده‌رود پرداخت شود. حسین وحیدا، رئیس هیئت‌مدیره اتاق اصناف کشاورزی شهرستان اصفهان در گفت‌وگو با هم‌میهن می‌گوید، آبی از حوضه زاینده‌رود برداشت شده و به‌ازای آبی که از حقابه‌داران برداشت شده، باید آن‌را تامین کنند. وزارت نیرو ۳۸۴میلیارد مترمکعب آب به زاینده‌رود اضافه کرده و به‌ازای آن ۱۹۷۰میلیارد مترمکعب فروخته که ۷۶۰میلیون مترمکعب آن قبل از سال ۶۱ و قانون توزیع‌عادلانه آب و مابقی بعد از این‌سال بوده است. حالا بخشی از جبران این برداشت‌های بیش‌ازاندازه از زاینده‌رود، با پروژه بهشت‌آباد تامین خواهد شد.

لابی مالکان بزرگ کشاورزی در اصفهان

آقای اکبری، یک کشاورز اصفهانی است، او می‌گوید در منطقه‌ای که زندگی می‌کند، کشاورزی خرده‌مالک است و بیش از ۹۰درصد مردم، زمین‌های کوچک دو، سه‌هکتاری دارند و سرمایه‌گذاری لازم برای استفاده از تکنولوژی و تغییر روش الگوی‌کشت را ندارند. او می‌گوید، با وجود آنکه آب کم است، در منطقه آنها هنوز کشاورزی به‌شکل غرقابی و قدیمی انجام می‌شود و تغییری در وضعیت الگوی‌کشت ایجاد نشده است.
اکبری بااشاره به کاهش‌شدید آب‌های زیرزمینی در سال‌های اخیر ادامه می‌دهد: «در سال‌های اخیر، آب‌های زیرزمینی به‌شدت پایین رفته‌اند و آبی که از چاه می‌کشیدیم، به‌شدت پایین رفته و فقط می‌توان از چاه‌های‌عمیق آب دریافت کرد. به‌نظر نمی‌رسد کشاورزان خرده‌مالک دنبال اجرای این پروژه باشند، اما آنهایی که زمین‌های چندصدهکتاری دارند، پیگیرند. مالک‌های‌بزرگ، نماینده و وزیر می‌بینند و دست از تلاش برنمی‌دارند؛ چراکه با دریافت این آب، تحول بزرگی برای زمین‌های‌زراعی آنها ایجاد می‌شود.»

دیدگاه
آخرین اخبار
پربازدیدها
وبگردی