کنار گذاشتن بایدن برای دموکراتها گزینهای پرریسک و بسیار سخت از نظر بوروکراتیک است
تنها شانس پیروزی
از نگاه برخی مورخان آمریکایی، وضعیت امروز بایدن وضعیت روزهای ابتدایی کارزار رونالد ریگان در سال ۱۹۸۴ است. ریگان در اولین مناظره عملکرد بسیار ضعیفی داشت و پیری و ضعف او از نگاه بسیاری از مخاطبان بسیار قابل توجه بود اما ریگان توانست در مناظرههای بعدی شرایط را تغییر دهد. او مناظره دوم را با شوخی خندهداری درباره سن خود و بیتجربگی و سن کم رقیب آغاز کرد و به مرور شرایط را تغییر داد.
بسیاری از رأیدهندگان آمریکایی بهویژه دموکراتها پیوسته این نگرانی را داشتند که جو بایدن ۸۱ ساله برای ریاستجمهوری آمریکا بسیار پیر باشد و نتواند وظایفی را که بر عهده رئیسجمهور است به خوبی انجام دهد؛ بامداد جمعه ۲۸ ژوئن بایدن نشان داد که این نگرانیها بیدلیل نبود. تنها دقایقی پس از آغاز اولین مناظره ریاستجمهوری در سال ۲۰۲۴، موجی از وحشت و عصبانیت در میان طرفداران دموکراتها پدیدار گشت و با سرعتی باورنکردنی، واکنشهایی از برخی سیاستمداران به رسانهها درز کرد. واکنشها ثابت میکرد خوشبینیها به نتایج مناظره و اینکه درخشیدن بایدن در این رویداد بتواند وضعیت آرای دموکراتها را در ایالتهای کلیدی موسوم به «میدان نبرد» تغییر دهد، جای خود را به سوالی داده است؛ «آیا نباید بایدن از رقابتها کنار بکشد و گزینهای شایستهتر و با احتمال پیروزی بیشتر جایگزین او شود؟».
بایدن که در این مناظره، با صدایی لرزان و گرفته صحبت میکرد، قادر به ادا کردن درست کلمات نبود، نمیتوانست نظم فکریاش را حفظ کند و گاهی جملاتی میگفت که از نگاه شنوندگان و بینندگان برنامه چندان با معنا و دقیق به نظر نمیرسید. آشفتگی کلام بایدن، زمانی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور پیشین آمریکا او را «بدترین رئیسجمهور تاریخ آمریکا» توصیف کرد، بیشتر شد و میلیونها آمریکایی شاهد ضعف او در برابر رقیب سرسختش بودند. براساس نظرسنجی شبکه خبری سیانان که میزبان اولین مناظره میان بایدن و ترامپ بود، بیشتر شرکتکنندگان در نظرسنجی به توانایی بایدن برای رهبری کشور اعتماد ندارند. ۶۷درصد شرکتکنندگان، ترامپ را پیروز نظرسنجی دانسته و ۳۳درصد نیز از بایدن بهعنوان طرف پیروز نام بردند. در سال ۲۰۲۰، وضعیت کاملاً در مناظرهها متفاوت بود و در آن زمان بیشتر شهروندان آمریکایی باور داشتند بایدن عملکردی بسیار بهتری از ترامپ داشت.
آمارها حاکی از آن است که بخش مهمی از هواداران حزب دموکرات (۳۱ درصد) هم اعلام کردند که بایدن را پیروز مناظره نمیدانند. این رقم در میان جمهوریخواهان تنها ۴ درصد بود و ۹۶ درصد آنها ترامپ را پیروز انتخابات دانستند.
وبسایت آکسیوس در گزارشی درباره واکنش اعضای دموکرات کنگره به حضور ضعیف بایدن در مناظره نوشته است: «پیامی که دموکراتها برای یکدیگر ارسال میکردند این بود که بایدن لازم است اعلام کند تصمیم گرفته تا از رقابتهای انتخاباتی کنارهگیری کند. ما نیاز به یک کاندیدای جدید داریم.» یکی دیگر از دموکراتها نیز که نمیخواسته نامش فاش شود به این وبسایت گفته است بایدن باید کاری میهنپرستانه انجام دهد و از رقابتها کنار بکشد: «واقعاً سطح ترس و نگرانی از آینده در میان دموکراتها پس از تماشای مناظره بسیار بیشتر از آنچه تصور میشد، بود. سهمگینترین ترسهای ما تحقق یافته است و حالا باید ایده جدیدی جایگزین شود.»
روزنامه نیویورکتایمز هم روایت مشابهی دارد. به نوشته این روزنامه، گروهی از دموکراتهای کنگره با هم به تماشای مناظره نشسته بودند و یکی از حاضران در این جمع به شرط ناشناس بودن گفته است که از نگاه آنها عملکرد بایدن یک «فاجعه» بود. او اضافه کرد که بحث بر سر اینکه حزب دموکرات به یک کاندیدای جدید احتیاج دارد، مهمترین بحث جاری در این جلسه بود.
صدای انتقاد حامیان مالی حزب دموکرات هم خیلی زود بلند شد. مارک بوئل، یکی از اهداکنندگان مهم کمکهای مالی به دموکراتها روز جمعه در گفتوگویی تلویزیونی در این باره گفت: «پس از مناظره واقعاً به این موضوع فکر کردم که آیا بایدن بهترین فرد برای کاندیداتوری حزب دموکرات است؟ آیا ما زمان کافی برای جایگزین کردن فردی جدید داریم؟» هدف بایدن و مقامهای ارشد کارزار انتخاباتی او از پذیرش مناظره زودتر از عرف انتخاباتی در آمریکا این بود که نشان دهد از سلامت جسمی و ذهنی کافی برای اداره کشور برخوردار است و صحنه رقابت را به رقابتی میان خود با یک «مخالف دموکراسی، محکوم شده در دادگاه و آزارگر زنان» تبدیل کند که به قدرت رسیدنش میتواند خطری جدی برای آینده دموکراسی و آمریکا باشد.
با این وجود، او در شرایطی استودیو سیانان را ترک کرد که همسرش باید به او در خروج از استودیو کمک میکرد و سوال اصلی در فضای سیاسی آمریکا این بود که «آیا بایدن باید بماند یا با فرد دیگری جایگزین شود؟» ترامپ در این مناظره شیوه مناسبی را در پیش گرفته بود. او حملات لفظی تندی به بایدن انجام میداد و کارنامه او را زیر سوال میبرد. همزمان دولت خود را در بسیاری از عرصهها یکی از بهترین دولتهای تاریخ آمریکا توصیف میکرد.
بهرغم اینکه نتایج بررسیها نشان میدهد رئیسجمهور پیشین آمریکا دروغهای زیادی را در مناظره مطرح کرد اما اعتمادبهنفس در طرح ادعاها و قدرت در بیان آنها در کنار ضعف جسمی و ذهنی بایدن باعث شد که ترامپ به برنده بزرگ مناظره اول تبدیل شود. این پیروزی در شرایطی اتفاق افتاد که بسیاری از دموکراتها، مواضع و عملکرد ترامپ را در حوزههایی نظیر دموکراسی (بهویژه پس از ماجرای ۶ ژانویه ۲۰۲۱) و سقط جنین (پس از ابطال رویه حقوقی رو علیه وید) که برای رأیدهندگان بسیار حائز اهمیت است، آسیبپذیر میدانستند و معتقد بودند میتوان او را تحت فشار گذاشت.
آیا بایدن کنار میرود؟
بایدن اما هنوز برای پذیرش شکست آماده نیست. او در مصاحبهای که پس از مناظره داشت گفت که سرما خورده و گلودرد او را آزار میداد اما باور داشت که «خوب عمل کرده» است. رئیسجمهور آمریکا همچنین در پاسخ به سوالی پیرامون اینکه آیا کنار رفتن از رقابت را بهعنوان یک گزینه در نظر میگیرد؟ اظهار کرد: «نه، این سخت است که با یک دروغگو مناظره کنید.»
مشاوران رئیسجمهور آمریکا نیز برای مدتی طولانی هرگونه احتمال کنارهگیری او را رد کرده و بهرغم عقب بودن بایدن در نظرسنجیها بهویژه در ایالتهای کلیدی «میدان نبرد»، نگرانیها از شکست او را بیدلیل توصیف میکردند. برخی معتقدند حتی یکی از دلایل اصرار آنها به برگزاری زودهنگام مناظرهها همین بود که به رأیدهندگان اطمینان دهند انتخاب نهایی فقط میان این دو کاندیدا خواهد بود.
جن اومایلی دیلون، مشاور جو بایدن در کمپین انتخاباتی او با پایان اولین مناظره انتخاباتی در مقابل دونالد ترامپ گفت: «امشب، رئیسجمهور بایدن دیدگاه مثبت و پیروزمندانهای را برای آینده آمریکا ارائه کرد، دیدگاهی که در آن هر آمریکایی سهم منصفانهای در رسیدن به رویای آمریکایی بودن دارد، جایی که از حقوق همه ما محافظت میشود، و رئیسجمهور ما برای تقویت دموکراسی خود مبارزه میکند نه برای خراب کردنش».
او در این بیانیه افزود: «در آن سوی صحنه دونالد ترامپ بود که پنجرهای تاریک و رو به گذشته تاریک ارائه کرد که اگر به کاخ سفید بازگردد، آمریکا چگونه خواهد بود: کشوری که زنان مجبور میشوند برای مراقبتهای بهداشتی مورد نیاز خود و برای زنده ماندن التماس کنند. کشوری که منافع میلیاردرها را بر کارگران شاغل ارجح میداند و رئیسجمهوری سابق که نه یکبار، نه دو بار، بلکه سه بار از اذعان به پذیرش نتیجه یک انتخابات آزاد و منصفانه در نوامبر امسال سر باز زد. عملکرد امشب ترامپ به مردم آمریکا یادآوری کرد که چرا چهار سال پیش او را [از کاخ سفید] اخراج کردند و نشان داد که در نوامبر امسال چه خطری آینده کشورمان را تهدید میکند.»
سیمونه سندرز، مشاور سابق کامالا هریس، معاون رئیسجمهور آمریکا در گفتوگویی با MSNBC درباره این موضوع گفت: «واقعیت این است که اگر بایدن قرار بود کنار بکشد، مدتها قبل این کار را میکرد. این نظر من است اما فکتها هم این را تأیید میکنند. او کاندیدای نهایی است و مطمئنم دموکراتها در روزهای آینده به دفاع از ادامه کار او خواهند پرداخت.»
کامالا هریس هم خیلی زود به میدان آمد تا از بایدن دفاع کند. ساعاتی پس از مناظره، او در مصاحبهای زنده با شبکه خبری CNN پذیرفت که «بایدن شروع خوبی نداشت» و «این برای همه بینندگان آشکار بود» اما به باور معاون رئیسجمهور آمریکا بایدن در این مناظره توانست «به خوبی تفاوتهای میان خود و ترامپ را روشن کند». هریس تأکید کرد که هر روز با بایدن کار میکند و عملکرد بایدن در اتاق بیضی (اتاق کار مخصوص رؤسای جمهور آمریکا) بسیار خوب بوده است.
گوین نیوسام، فرماندار دموکرات کالیفرنیا نیز که پیشتر از او بهعنوان یکی از کاندیداهای بالقوه انتخابات ریاستجمهوری یاد میشد هم به حمایت از بایدن پرداخت: «من هیچگاه به رئیسجمهور و کارنامه او پشت نمیکنم و فکر نمیکنم همکاران دموکرات من هم چنین کاری را انجام دهند. بهویژه پس از آنچه از ترامپ و حرفهایش دیدیم.»
باراک اوباما، رئیسجمهور پیشین آمریکا بهرغم اینکه مناظره را «بسیار بد» دانست، در توئیتر از بایدن دفاع کرد و نوشت: «مناظره بدی بود اما این انتخابات هنوز یک انتخاب بین کسی است که تمام عمرش برای مردم عادی جنگیده است و کسی که فقط به فکر خودش است. بین کسی که حقیقت را میگوید؛ کسی که حق را از نادرست میشناسد و آن را مستقیماً به مردم آمریکا میدهد - و کسی که به نفع خود دروغ میگوید. دیشب این را تغییر نداد و به همین دلیل است که در ماه نوامبر چیزهای زیادی در خطر است.»
این دفاعها اما باعث نشد دموکراتها مطالبه تغییر کاندیدای اصلی را مطرح نکنند یا به فکر تغییر نباشند. علاوه بر اظهارنظرهای ناشناس در رسانهها، برخی دموکراتها آشکارا زبان به انتقاد از بایدن گشودند. اندرو یانگ، یکی از رقبای بایدن در انتخابات درونحزبی سال ۲۰۲۰ نوشت: «رفقا، دموکراتها باید پیش از آنکه خیلی دیر شود یک کاندیدای جدید معرفی کنند.»
او همچنین از هشتگ «جو را بیرون بیاندازید» استفاده کرد تا خشم خود را از مناظره نخست نشان دهد. کلیر مککاسکل، سناتور سابق ایالت میزوری هم نتیجه مناظره را یک «فاجعه» توصیف کرد و گفت، در زمان مناظره «تلفن من در حال انفجار بود از حجم پیامهایی که از سوی سناتورها، اعضای مجلس نمایندگان و برخی دموکراتهای دیگر دریافت میکردم. بایدن در مناظره امشب فقط یک کار مهم داشت؛ اینکه آمریکاییها را مطمئن سازد که با این سن قادر به اداره امور است و در همین یک کار هم شکست خورد.»
کنارهگیری یک رئیسجمهور مستقر در مراحل پایانی کارزار انتخاباتی سابقه ندارد و اجماعی قوی هم در خصوص لزوم کنارهگیری بایدن مطرح نیست. کنارهگیری بایدن در صورتی امکان دارد که اعضای ارشد حزب دموکرات از جمله چاک شومر و نانسی پلوسی به سراغ بایدن رفته و به نمایندگی از اعضای حزب از بایدن بخواهند کنارهگیری کند. هیچ نشانهای مبنی بر اینکه آنها با چنین سناریویی موافق باشند و بخواهند در این زمینه پا پیش بگذارند دیده نشده است.
دیگر دموکراتها هم اغلب معتقدند برای چنین تغییری دیر است و از سوی دیگر بایدن که چهار سال برای رقابت با ترامپ آماده شده حاضر نیست به این راحتی کنار بکشد. همزمان چهره مطرحی که اجماع روی او باشد و این اطمینان وجود داشته باشد که میتواند بر ترامپ پیروز شود وجود ندارد. نه گوین نیوسام که اسم او در روزهای اخیر مطرح شده و نه کامالا هریس، معاون بایدن چهرههای قدرتمندی در این زمینه به حساب نمیآیند.
رؤسایجمهور مستقر به دلیل اعتمادبهنفس بیش از حد یا نگرانی از کارنامه - عموماً در مناظره اول - متزلزل ظاهر میشوند. با این وجود در اغلب موارد آنها با عملکرد بهتر و قویتر در مناظرههای بعدی این موضوع را جبران میکنند.
از نگاه برخی مورخان آمریکایی، وضعیت امروز بایدن وضعیت روزهای ابتدایی کارزار رونالد ریگان در سال ۱۹۸۴ است. ریگان در اولین مناظره عملکرد بسیار ضعیفی داشت و پیری و ضعف او از نگاه بسیاری از مخاطبان بسیار قابل توجه بود اما ریگان توانست در مناظرههای بعدی شرایط را تغییر دهد. او مناظره دوم را با شوخی خندهداری درباره سن خود و بیتجربگی و سن کم رقیب آغاز کرد و به مرور شرایط را تغییر داد.
مشکل بایدن اما این است که تا ۱۰ سپتامبر هیچ مناظره دیگری در کار نخواهد بود و تا آن زمان بایدن فرصت خوب دیگری برای تغییر فضا و نگاه شهروندان آمریکایی ندارد. مشکل بزرگتر برای دموکراتها این است که از نگاه بسیاری از استراتژیستهای مطرح حزب، رقابت ریاستجمهوری در سال ۲۰۲۴، مانند رقابت سال ۲۰۱۲ میان اوباما و میت رامنی نیست که شکست دموکراتها نهایتاً یک شکست تاکتیکی با فرصت جبران در آینده به حساب آید بلکه شکستی است که میتواند اساس دموکراسی در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار دهد.
از همین رو با توجه به شرایط موجود، تغییر بایدن امری بعید خواهد بود اما اگر این اتفاق رخ دهد، چه مراحلی باید طی شود و چه سناریوهایی پیش روی آمریکا خواهد بود؟
با کنار رفتن بایدن چه اتفاقاتی خواهد افتاد؟
پس از مناظره گمانهزنیهای بسیاری مطرح شده که آیا راهی وجود دارد که بایدن با فرد دیگری بهعنوان نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاستجمهوری جایگزین شود. به گزارش وکس، اگرچه روی کاغذ چنین امکانی وجود دارد اما عملاً امکان جایگزینی فرد دیگری با بایدن در این برهه زمانی وجود ندارد. تمام ۵۰ ایالت آمریکا از پیش انتخابات مقدماتی خود را برگزار کردهاند و بایدن رای اکثر قریببهاتفاق نمایندگان آنان را به دست آورده است. صرفاً شخص بایدن میتواند این نمایندگان را به سوی رای دادن به شخص دیگری سوق دهد، زیرا آنان متعهد شدهاند که به او رای دهند مگر آنکه او پیش از کنوانسیون دموکراتها در ماه آگوست کنارهگیری کند.
باید یادآوری کرد این نمایندگان «متعهد» شدهاند که در کنوانسیون ملی حزب دموکرات به بایدن رأی بدهند اما این تعهد برای آنها «الزام» ایجاد نمیکند. به این معنا که قانون یا اجباری حقوقی آنها را مجبور نمیکند رأی خود را به نفع بایدن اعلام کنند و این یعنی آنها میتوانند در کنوانسیون ملی حزب نظر متفاوتی را ابراز کنند. دست کم نیمی از آنها باید به بایدن رأی ندهند تا نامزدی او لغو شود.
اولین مانع پیش روی بایدن آن است که رؤسایجمهوری از طریق انتخابات بین نامزدهای انتخابشده از طریق یک فرآیند خاص و سازمانیافته حزبی انتخاب میشوند. نامزد ریاستجمهوری دموکرات در ماه آگوست در کنوانسیون ملی دموکراتها در شیکاگو انتخاب میشود؛ جایی که یک نامزد باید حمایت اکثریت نمایندگان دموکرات را به دست آورد. این نمایندگان براساس مجموع آرا در انتخابات مقدماتی یک ایالت (برای هر نامزدی که بیش از ۱۵ درصد آرا را به دست آورد) بهطور متناسب تعیین میشوند و سپس در دور اول رایگیری در مجمع دموکراتها به آن نامزد متعهد میشوند.
براساس این سیستم نامزد دیگری برای نامزد شدن باید نمایندگان بیشتری در مقایسه با بایدن به دست آورد. این در حالیست که بایدن نهتنها رای تمام نمایندگانی که به آنان نیاز دارد بلکه اساساً رای تمام نمایندگان را در اختیار دارد. بنابراین، در عمل در این مرحله هیچ فرد دیگری وجود ندارد که بتوان آن را با بایدن جایگزین کرد.
فراتر از محدودیتهای تعیینشده توسط این فرآیند موانع مالی عملی نیز وجود دارند. این تنها بایدن است که ماشین جمعآوری پول در اردوگاه دموکراتها برای تبلیغات انتخاباتی، برگزاری میتینگها و رویدادها، استخدام کارکنان و در واقع اجرای کارزار انتخاباتی را در اختیار دارد. هیچ فرد دموکرات دیگری چه منتخب و چه غیرمنتخب در عمل چنین دستگاه جذب پولی در اختیار ندارد.
در این مرحله برای هر فردی که تلاش کند بایدن را بهطور علنی مجبور به کنارهگیری از رقابت کند از نظر سیاسی ریسکهایی وجود دارد. تشکیلات حزب دموکرات از پیش حول محور بایدن متحد شده و از او حمایت میکند. این حمایت نهتنها بدان خاطر است که او اکنون رئیسجمهور آمریکا میباشد بلکه بدان خاطر است که آنان روابط عمیق و دیرینهای با بایدن دارند و وفادار به او هستند.
در اینجا نیز مهم است که این تصور را از بین ببریم که هر کسی میتواند بایدن را مجبور به کنارهگیری کند. کنوانسیون دموکرات تشکیلاتی در سایه نیست که قدرت و نفوذ یا توانایی جایگزینی یک رهبر حزب متفاوت را داشته باشد. در اینجا باید پرسید چه کسی معاونان آن کنوانسیون را انتخاب میکند؟ پاسخ مشخص است: بایدن! در کنوانسیون صرفاً شورایی متشکل از تصمیمگیرندگان وجود ندارد که بتواند به بایدن بگوید باید از رقابت کنارهگیری کند.
در مورد قدرت نخبگان حزبی اغلب اغراق شده و انتخابات مقدماتی تاکنون نشاندهنده نفوذ و تاثیر بالای رایدهندگان بوده است. هرچند که بایدن برای برخی افراد نامحبوب به نظر میرسد، اما او کماکان در انتخابات مقدماتی ۲۰۲۰ به راحتی پیروز شد. همچنین، زمانی که گزینههایی برای رای اعتراضی دادن در نیوهمپشایر یا انتخاب گزینه هیچیک از این نامزدها در نوادا در سال جاری به رایدهندگان ارائه شد دموکراتها کماکان در کنار بایدن باقی ماندند. تمام چهرههای برجستهای که میتوانند جایگزین بایدن شوند از گرچن ویتمر فرماندار میشیگان گرفته تا گاوین نیوسام فرماندار کالیفرنیا تا جاش شاپیرو فرماندار پنسیلوانیا، وس مور فرماندار مریلند تا کامالا هریس، معاون رئیسجمهور همگی حامیان اصلی بایدن هستند.
آنان اکنون بهطور علنی به عملکرد بایدن نمیپردازند و مشخص نیست که در محافل خصوصی سعی در کنار گذاشتن او داشته باشند. حتی در خودخواهانهترین سطح نیز هیچیک از آنان انگیزهای ندارد که به دیگری اجازه دهد باعث تقویت گمانهزنی پیرامون کنارهگیری بایدن شود. بنابراین، صرفاً شخص بایدن است که میتواند تصمیم بگیرد میخواهد کنارهگیری کند یا خیر. به نظر میرسد او نمیخواهد کنارهگیری کند چراکه خود را مهرهای کلیدی برای جلوگیری از انتخاب مجدد ترامپ میداند. حتی اگر او این گزینه را انتخاب کند که از ادامه رقابت کنارهگیری نماید تنها گزینهای که باعث ایجاد خطر اختلافنظر گسترده در میان دموکراتها نمیشود کامالا هریس معاون اوست.
معاون رئیسجمهور معایب سیاسی خود را دارد: او بدتر از بایدن در برابر ترامپ در نظرسنجیها عمل میکند، هیچگاه در یک کارزار ملی موفق شرکت نکرده و متاسفانه به دلیل آنکه یک زن رنگینپوست است با تعصبات مختلف از سوی برخی از رایدهندگان مواجه خواهد شد. سایر نظرسنجیها نیز نتایج منفی مشابهی را برای ویتمر، شاپیرو و نیوسام نشان میدهند. آنان در نظرسنجیها بدتر از بایدن عمل کردهاند. همچنین، دور زدن کامالا هریس میتواند باعث بروز خشم احتمالی در میان رایدهندگان سیاه پوست شود؛ این موضوع مهم است چراکه بدون رای آنان دموکراتها نمیتوانند پیروز شوند.
اگر یک ناجی دموکرات دیگر با حمایت صریح فردی مانند باراک اوباما و استراتژیستها و سیاستمداران منتقد بایدن ظهور کند جیل بایدن بانوی اول و دیگر افراد مورد اعتماد بایدن باید او را متقاعد کنند که از رقابت کنارهگیری کند در آن صورت احتمالاً به سوی کنوانسیونی با میانجیگری و دورههای متعدد رایگیری مواجه خواهیم شد. این وضعیت باعث ایجاد هرج و مرج و اختلافنظر در صفوف دموکراتها خواهد شد و به ضرر آنان خواهد بود. با توجه به آنچه گفته شد میتوان در پاسخی ساده به این پرسش که آیا ممکن فرد دیگری جایگزین بایدن برای ادامه رقابت انتخاباتی شود؟ باید گفت: خیر؛ خیلی دیر شده است.
عکس: CNN
