روز خوب آزادی
زهرا جعفرزاده-نرگس کیانی
خبرنگاران هم‌میهن
ساعت سه و پانزده دقیقه بعدازظهر یکشنبه 24 دی‌ماه، دو روزنامهنگار بازداشتی، الهه محمدی خبرنگار هم‌میهن و نیلوفر حامدی خبرنگار هم‌میهن، با قرار وثیقه 10میلیاردی آزاد شدند. آنها روز گذشته، از سوی ده‌ها روزنامهنگار به آغوش کشیده شدند و روز خوب آزادی را برای خود و همکاران‌شان رقم زدند. روز قبل از آن ـ یعنی شنبه، 23 دی‌ماه ـ اولین جلسه دادگاه تجدیدنظرشان بود و از سوی همین دادگاه، قرار وثیقه برای‌شان صادر شد. حالا باید منتظر رأی نهایی دادگاه تجدیدنظر ماند. آزادی موقت این دو روزنامهنگار، پس از گذشت بیش از 400 روز بازداشت موقت صورت گرفت. الهه محمدی 472 روز و نیلوفر حامدی 479 روز در بازداشت موقت بودند و بارها نسبت به طولانی‌شدن این بازداشت، اعتراض شد.
ساعت از سه‌ظهر گذشته بود و هر لحظه به تعداد جمعیت اضافه می‌شد؛ روزنامه‌نگاران، دوستان و خانواده الهه و نیلوفر، از هر طرف خودشان را به زیر پل یادگار امام رساندند. تا قبل از آن، جمعیت در محوطه‌ای مقابل زندان اوین جمع شده بودند و بعد به‌سمت محوطه‌ای دیگر هدایت شدند. زیر پل یادگار امام، خود تحریریه‌ای دیگر بود و روزنامه‌نگاران در کنار دوستان و اقوام الهه و نیلوفر در دو سوی پیاده‌راهی که پل یادگار امام، سقف آن بود، انتظار می‌کشیدند؛ انتظار شنیدن خبر خوب آزادی. ساعت 3:15 وقتی الهه و نیلوفر دست در دست هم از پیاده‌راه کنارگذر یادگار امام پایین می‌آمدند، صورت‌شان به خنده شد باز و صدای فریاد شادی‌شان بلند. آنها همراه همسران‌شان جایی دورتر از در ورود و خروج اوین، در کنار همکاران و دوستان‌شان قرار گرفتند.
بازداشت موقت طولانی
الهه محمدی پس از 472 روز و نیلوفر حامدی پس از 479 روز بازداشت موقت، به صورت موقت آزاد شدند. آنها به فاصله 7 روز، در 31 شهریورماه و 7 مهرماه، دوره انفرادی را در اوین گذراندند، پس از آن به زندان قرچک ورامین منتقل شدند، درنهایت هم در 11 اردیبهشت‌ماه دوباره به اوین بازگردانده شدند. اولین دادگاه الهه محمدی پس از 9 ماه بازداشت موقت، در 8 خردادماه امسال به صورت غیرعلنی برگزار شد. یک روز پس از آن هم نیلوفر حامدی محاکمه شد. درنهایت سی‌ام مهرماه، الهه محمدی به‌اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا به 6 سال حبس، به اتهام اجتماع و تبانی به 5 سال و برای فعالیت تبلیغی علیه نظام به یک‌سال حبس محکوم شد؛ یعنی روی هم 12 سال که 6 سال آن قابل اجراست. نیلوفر حامدی هم با همین اتهامات مواجه شد و به 13 سال حبس محکوم شد. او هم باید 7 سال از حکم خود را بگذراند. برای این دو روزنامهنگار، همچنین ممنوعیت دوساله برای عضویت در احزاب، گروه‌ها، دسته‌جات و فعالیت در فضای مجازی، رسانه‌ها و مطبوعات به‌عنوان مجازات تکمیلی در نظر گرفته شد. آنها به اشد مجازات محکوم شدند.
وکیل الهه محمدی: منتظر تبرئه‌ایم
شهاب‌الدین میرلوحی، وکیل الهه محمدی است و در گفت‌وگو با «هم‌میهن» درباره برگزاری دادگاه تجدیدنظر این روزنامهنگار می‌گوید: «جلسه دادگاه تجدیدنظر موکلم الهه محمدی روز شنبه، ۲۳ دی‌ماه ۱۴۰۲ برگزار و رسیدگی انجام شد. خوشبختانه دادگاه با صدور قرار وثیقه موافقت کرد و درنتیجه ایشان روز یکشنبه ۲۴ دی‌ماه به‌طور موقت به قید وثیقه ۱۰ میلیارد تومانی آزاد شد. ما اکنون منتظر صدور رأی هستیم و امیدواریم در صدور رأی هم به نتیجه‌ای مثبت دست پیدا کرده و برائت او را از تمام اتهامات به دست آوریم. در این مورد که دادگاه تجدیدنظر، جلسه دیگری هم خواهد داشت یا خیر، به ما چیزی اعلام نشده است.»
او در پاسخ به اینکه ارزیابی‌اش در مورد رأی نهایی دادگاه تجدیدنظر چیست، توضیح می‌دهد: «این که رأی دادگاه تجدیدنظر به چه‌صورت خواهد بود، تصمیمی است که برعهده مقامات قضایی قرار دارد؛ نه می‌توان آن را پیش‌بینی کرد، نه می‌توان حدس زد با این وجود ما امیدمان را از دست نمی‌دهیم، دفاعیات‌مان را ارائه کرده‌ایم و امیدواریم این دفاعیات نتیجه‌بخش باشد.»
میرلوحی همچنین درباره اینکه آیا میان میزان مبلغ قرار وثیقه صادرشده برای الهه محمدی و موارد اتهامی او تناسبی می‌بینید یا خیر، می‌گوید: «در قانون چیزی در مورد میزان مبلغ قرار وثیقه به‌قصد محدودسازی آن به‌طور دقیق ذکر نشده، هرچند به‌هرحال میزان این مبلغ باید تناسبی با اتهامات داشته باشد که به نظر ما در مورد موکل من فراتر از انتظار ما بود.»
این وکیل دادگستری ادامه می‌دهد: «موکل من، الهه محمدی تا زمان صدور رأی قطعی توسط دادگاه تجدیدنظر و تحویل رأی قطعی به اجرای احکام، به قید وثیقه آزاد خواهد بود. هرچند بعد از صدور رأی قطعی توسط دادگاه تجدیدنظر، مسیرهایی برای اعتراض وجود دارد ولی ما فعلاً به همین مرحله امیدواریم و در تلاشیم تا در همین مرحله بتوانیم موکل‌ام را از تمام موارد اتهامی مبرا کنیم.»
واکنش انجمن روزنامه‌نگاران
همچنین روز گذشته انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران، همزمان با آزادی موقت این دو روزنامهنگار، بیانیه‌ای منتشر کرد. انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران در این بیانیه با عنوان «به امید آزادی دیگر روزنامه‌نگاران در بند»، نسبت به وثیقه سنگینی که برای آنها تعیین شده انتقاد کرد. این انجمن، آزادی موقت آنها را به فال نیک گرفت و ابراز امیدواری کرد که حکم سنگین آنها در دادگاه تجدیدنظر، شکسته و آزادی موقت به آزادی دائم تبدیل شود: «امیدواریم روند آزادی به دیگر روزنامه‌نگاران دربند نیز تسری پیدا کند و تمام همکاران ما آزاد شوند.» انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران، بارها در بیانیه‌های مختلفی تاکید کرده است که روزنامه‌نگاری جرم نیست و نباید با روزنامهنگار به‌مثابه متهم امنیتی برخورد کرد، به‌ویژه اینکه روزنامه‌نگاران در ایران همواره و همیشه بر لبه تیغ حرکت می‌کنند. دستگاه‌ها و نهادها می‌توانند با سعه‌صدر و افزایش ظرفیت‌های خود به این حرفه که رکن چهارم دموکراسی است، کمک کنند تا هم نهادهای مدنی تقویت شود، هم دیدبان عمومی، امنیت مؤثری داشته باشد.» الهه محمدی و نیلوفر حامدی در یک‌سال و سه‌ماه بازداشت موقت، جوایز بین‌المللی دریافت کردند. ازجمله آنها؛ برگزیده‌شدن‌شان از سوی انجمن ملی مطبوعات آمریکا در مردادماه امسال بود که بالاترین نشان افتخار این انجمن در آزادی مطبوعات آمریکا به‌شمار می‌رود، همچنین اعطای جایزه لوئیس لیون برای «وجدان و صداقت در روزنامه‌نگاری» در فروردین‌ماه امسال.
این دو روزنامهنگار گزارش‌ها و اخبار مربوط به فوت مهسا امینی در سال گذشته را پوشش داده و از سوی روزنامه‌های‌شان برای تهیه این گزارش‌ها ماموریت داشتند. گزارش و خبرهای آنها هم در روزنامه‌های رسمی شرق و هم‌میهن منتشر شده بود. گزارش الهه محمدی با تیتر «یک وطن اندوه»، 27 شهریورماه سال گذشته منتشر شد. او از طرف روزنامه برای تهیه گزارش از مراسم خاکسپاری مهسا امینی به سقز مامور شده بود و پس از انتشار این گزارش بود که موج احضارها و بازجویی‌ها آغاز و درنهایت او در هفتمین روز مهرماه ـ زمانی‌که در مسیر یکی از جلسه‌های بازجویی بود ـ در خیابان بازداشت و به اوین منتقل شد. روز گذشته، همزمان با آزادی این دو روزنامهنگار، خبر بارها در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری بازنشر و با واکنش‌های زیادی همراه شد؛ ازجمله چهره‌های سرشناس در میان هنرمندان و فعالان اجتماعی و سیاسی.
