فرزاد نعمتی
خبرنگار گروه فرهنگ
-
-
کشف بوزون هیگـز تاییدی بر واقع‌گرایی علمی بود
بیستم فروردین‌ماه ۱۴۰۳، پیتر هیگز، استاد برجسته فیزیک نظری دانشگاه ادینبرو و برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۲۰۱۳ درگذشت. عمده‌ترین عامل شهرت هیگز به پیشنهادی بازمی‌گردد که او در قالب نظریه بوزون و در حوزه فیزیک ذرات بنیادی به جهان دانش عرضه کرد؛ نظریه‌ای راجع به یک بوزون که بتواند نحوه تشکیل جرم در ماده را توضیح بدهد. او در سال ۱۹۶۴ مکانیسم خود را عرضه کرد اما در سال ۲۰۱۲ بود که بوزون مد نظر هیگز پس از سال‌ها و با هزینه‌ای ۱۳میلیارد دلاری کشف شد و به نام خود او بوزون هیگز نام گرفت.
-
صلح با غذا، عشق به بدن
امروزه شاید من و شما ندانیم که در رژیم پسکترین(pescatarian)، مصرف گوشت ممنوع اما مصرف ماهی مجاز است و حتی رژیمی غذایی‌ای به‌نام پالئو وجود دارد که با الهام از رژیم غذایی اجداد غارنشین‌مان ابداع شده است و طبق تجویزهای آن، آدمیزاد باید همان غذاهایی را بخورد که انسان‌های نخستین می‌خوردند، اما دیگر شنیدن این جمله که فلانی رژیم غذایی دارد و بهمانی گیاهخوار است، اصلاً چیز عجیبی نیست. حتی به‌شخصه شاهد بوده‌ام که دختری شش‌ساله و ۲۰کیلویی، دلیل نخوردن غذا را اضافه‌وزن خود ذکر کرده و از لزوم گرفتن رژیم، سخن به میان آورده است.
-
-
منتقـد توسعـه مبلغ فقر همزیستانه
۲۵ فروردین‌ماه ۱۳۹۴، مجید رهنما، پژوهشگر و سیاستمدار ایرانی و وزیر علوم و آموزش عالی در کابینه امیرعباس هویدا، در لیون فرانسه درگذشت. بخشی از شهرت رهنما به فعالیت‌های سیاسی و دیپلماتیکی بازمی‌گردد که او در دوران حکومت پهلوی دوم انجام داد. بااین‌همه او جز این‌ها، به‌عنوان یکی از منتقدان جدی مفهوم «توسعه» و از صاحبنظران نظریه «پساتوسعه» (Post Development) نیز شناخته می‌شود؛ امری که به‌خصوص در دو دهه پایانی عمر رهنما به انتشار نوشته‌ها و کتاب‌هایی انجامید که محتوای عمومی آنها را می‌توان نقدی بر روند رو به گسترش و علاقه شدید اما بدون تأمل کافی بیشتر جوامع انسانی به توسعه‌یافتگی دانست. از نظر رهنما در این مسیر، توسعه به طرزی اسطوره‌ای و چونان کلیدی جادویی که می‌تواند مصائب زندگی آدمیان روی کره زمین را به پایان برساند، درک شده است. از نظر رهنما، چنین درکی با تجربه‌های موجود و شواهد عینی تاریخ توسعه در جوامع پیرامونی و جهان سوم مطابقت ندارد و نه‌فقط لغرش جوامع بشری به ورطه توسعه، مایه از بین رفتن نظم قدیمی و ساختارهای پیشین شده، بلکه در برآوردن نظامی نوین و برآورنده نیازهای انسان‌ها نیز ناکام مانده است.
-
-
همه نقشه‌های همسایه شمالی
سیزدهمین شماره مجله «آگاهی نو» در روزهای پایانی سال ۱۴۰۲ منتشر شد؛ مجله‌ای که محمد قوچانی علاوه بر سردبیری، صاحب‌امتیاز و مدیرمسئول آن نیز هست. عکس روی جلد مجله به پرویز ثابتی اختصاص پیدا کرده و هادی حیدری در طرحی که از این مقام عالی‌رتبه ساواک کشیده، به‌جای کراوات او، طناب دار سرخ‌رنگی را جایگزین کرده است که نشان می‌دهد قرار است با محتوایی انتقادی به مصاحبه پنج قسمتی ثابتی با شبکه «من‌وتو» پرداخته شود.
-
راوی روزگاران سالخورده
اصلانی عمری دراز در مرزهای هجرت و غربت با یاد وطن زیست. از سویی در وطن بسیار شنیده می‌شد و از سوی دیگر بی‌آنکه در ایران باشد، بسیاری از ما را به یاد کوچه‌ها و پس‌کوچه‌هایی انداخت که شاید کیلومتری از آنها فاصله نداشته باشیم، اما مدت‌هاست به آنها سر نزده‌ایم. او نوستالژی ایران قدیم را داشت و چونان علی حاتمی که تصویری از ایران اواخر قاجار و اوایل پهلوی را در آثارش برای ما خواستنی و دیدنی کرد، اصلانی نیز طهرون قدیم را به‌طرزی دلپذیر برای ما روایت کرد. او راوی اصالتی باشکوه و قدمتی ستوده بود.
-
خوانش فوق پیشرفته دریدا
انتشار کتاب «دریدا در متن» نوشته عبدالکریم رشیدیان را باید یکی از مهمترین اتفاق‌های حوزه کتاب در ایران ۱۴۰۲ دانست. بخشی از این اهمیت به جایگاه ژاک دریدا (۲۰۰۴ـ ۱۹۳۰میلادی) در جهان فلسفه بازمی‌گردد و بخشی دیگر به اطمینانی مربوط می‌شود که صاحبنظران فلسفه به دقت و امعان نظر نویسنده این کتاب دارند و کارنامه علمی قابل احترام او گواهی بر آن است.
-
چاق‌های زشت یا تپل‌های مهربان؟
مرگ رضا داوودنژاد در آخرین روز تعطیلات نوروزی کام بسیاری از دوستداران او را تلخ کرد. آنچه در میان ابراز احساسات بسیاری از مردم و دوستان او دیده می‌شد، اشاره به چهره همیشه خندان و منش صادقانه و روحیه بذله‌گویی دارد که او نه‌فقط در عموم فیلم‌هایی که بازی کرد از خود به نمایش گذاشت، بلکه گویی در زندگی واقعی او نیز جلوه‌ای خاص داشته و به همین دلیل از او چهره‌ای به یادماندنی به‌جا گذاشته است.